1968 Ολυμπιακοί Αγώνες: Δύο Αφροαμερικανοί και ένας λευκός υψώνουν τη γροθιά τους κατά του ρατσισμού

1968 Ολυμπιακοί Αγώνες: Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 και τον Τζέσε Όουενς (που δεν δίστασε να τα βάλει με τον ίδιο τον Χίτλερ), η διοργάνωση του Μεξικό είναι εκείνη στην οποία εστάλη το δεύτερο πιο «ηχηρό» μήνυμα κατά του ρατσισμού, στην ιστορία των Αγώνων.

Δύο Αφροαμερικανοί κι ένας λευκός Αυστραλός, παρότι αμίλητοι και ακούνητοι θα ακουστούν… εκκωφαντικά σε ολόκληρο τον πλανήτη, ευρισκόμενοι στο βάθρο των τριών νικητών των 200μ.

Συγκεκριμένα το χρυσό μετάλλιο  το κερδίζει ο Αφροαμερικανός Τόμι Σμιθ. Δεύτερος ο Αυστραλός Πίτερ Νόρμαν και τρίτος ο Αφροαμερικανός Τζον Κάρλος. Η φωτογραφία από την απονομή των μεταλλίων είναι γνωστή μέχρι σήμερα. Οι δύο Αφροαμερικανοί αθλητές σήκωσαν τις γροθιές τους φορώντας, μαύρα γάντια (κίνηση των «Μαύρων Πανθήρων»).

Μια κίνηση συμβολική, για την καταδίκη του ρατσισμού και την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στις ΗΠΑ πριν λίγους μήνες είχε δολοφονηθεί ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

Οι δύο Αφροαμερικανοί αποβλήθηκαν από το Ολυμπιακό Χωριό και στη συνέχεια τους αφαιρέθηκαν τα μετάλλια, απαγορεύοντας τους τη συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η κίνηση τους έμεινε στην Ιστορία ως πράξης αντίστασης στον ρατσισμό. Λιγότερο γνωστό είναι πως στην πράξη αντίστασης συμμετείχε και ο Αυστραλός αθλητής, ο Πίτερ Νόρμαν.

Γνώριζε τι θα κάνουν οι Αμερικανοί αθλητές και ήταν αποφασισμένος να δηλώσει την αλληλεγγύη του, φορώντας – όπως και οι άλλοι δύο –κονκάρδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, κατά τη διάρκεια της απονομής.

Η συνέχεια είναι ιστορία. Λίγο πολύ γνωστή. Οι Σμιθ και Κάρλος αποβλήθηκαν από το Ολυμπιακό Χωριό, επέστρεψαν κακήν κακώς στις ΗΠΑ, τους αφαιρέθηκαν τα μετάλλια, τους απαγορεύτηκε η συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή δήλωσε ότι η πράξη τους ήταν κατάφωρη παραβίαση των κανονισμών των Ολυμπιακών Αγώνων. Οι ίδιοι οι αθλητές, κάτοχοι αρκετών ρεκόρ με την αμερικανική ομάδα, δήλωναν τότε ότι για τον κόσμο όταν κερδίζουν ένα μετάλλιο είναι Αμερικανοί, ενώ όταν κάνουν κάτι «κακό» είναι βρωμο-νέγροι.

Προσπάθησαν να παραμείνουν στον αθλητισμό μέσα από το αμερικανικό ποδόσφαιρο, κατέληξαν προπονητές σε μικρές ομάδες, οι οικογένειές τους δέχτηκαν απειλές για τη ζωή τους και χρειάστηκε ουσιαστικά η δεκαετία του ’90 για να αρχίσει η αποκατάστασή τους. Με το κίνημα για τα δικαιώματα των αφροαμερικανών και γενικότερα για τα πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ να βρίσκεται σε άνοδο, ακτιβιστές και αφροαμερικανοί, πάντως, τους δέχτηκαν ως ήρωες.

Αντίθετα, ο Νόρμαν, στην βαθιά ρατσιστική τότε Αυστραλία, περιθωριοποιήθηκε, εξοστρακίστηκε και ουσιαστικά πέθανε ως παρίας, χωρίς ποτέ, εν ζωή, να αναγνωριστεί η στάση του. Μόλις το 2012, το όνομά του περιλήφθηκε στην λίστα με τους καλύτερους αθλητές της χώρας του και το κοινοβούλιο της χώρας, μετά από αγώνα ορισμένων βουλευτών και οργανώσεων επί χρόνια, κατέληξε σε απόφαση επίσημης συγνώμης.

Έξι χρόνια νωρίτερα, οι Σμιθ και Κάρλος είχαν σηκώσει στους ώμους τους το φέρετρο του συναθλητή τους, σε μια ύστατη ένδειξη σεβασμού και αναγνώρισης της δικής του συμβολής, η οποία του στοίχισε όλη του την καριέρα, στον αγώνα κατά του ρατσισμού στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο.

Το συγκινητικό είναι πάντως οτι οι τρεις τους ξανάσμιξαν εν ζωή και θυμήθηκαν  τη στιγμή εκείνη που τους ένωσε στο βάθρο. Οι δύο Αμερικανοί ευχαρίστησαν και πάλι τον λευκό Αυστραλό που δεν δίστασε τότε να συμπορευθεί μαζί τους, χωρίς να φοβηθεί ούτε στιγμή να ρισκάρει τη καριέρα και τη ζωή του ως αθλητής.

Πάντως η τότε κίνηση και τριών αναγνωρίστηκε από όλους έστω και αρκετά χρόνια μετά και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς. Μάλιστα προς τιμήν τους έγιναν αγάλματα όπως αυτό στη Μελβούρνη για τον Πίτερ Νόρμαν και εκείνο για τους Σμιθ και Κάρλος στο Πανεπιστήμιο του Σαν Χοσέ (φωτογραφίες παρακάτω).

Ο Σμιθ, κληθείς να σχολιάσει πολλά χρόνια μετά ότι ο χαιρετισμός αυτός χαρακτηρίστηκε «χαιρετισμός της μαύρης δύναμης», απάντησε ότι για τον ίδιο ήταν απλώς «χαιρετισμός στα αυτονόητα ανθρώπινα δικαιώματα».

Να αναφέρουμε οτι το 2008 κυκλοφόρησε ταινία προκειμένου να καταγράψει και να απαθανατίσει το συμβάν αυτό με τον τίτλο «Salute».

 

Πηγή alfavita.gr