Κανένα ζώο δεν ήθελε να μας κυνηγήσει. Όποιο το τόλμησε, το εξαφανίσαμε. Γιατί είμαστε οι πιο εκδικητικοί.

Στη φύση, το να είσαι δυνατό αρπακτικό αρκεί για να επιβιώσεις. Εκτός αν αποφασίσεις να τα βάλεις με ανθρώπους. Δεν είχαμε νύχια. Δεν είχαμε δόντια. Δεν τρέχαμε πιο γρήγορα. Αλλά είχαμε κάτι άλλο: δόρυ, οργή και καλή μνήμη. Αν μας κυνηγούσες, δεν σταματούσαμε να αμυνθούμε. Σου το κρατούσαμε. Και γυρίζαμε με φίλους.

Από τον Homo erectus και μετά, ο άνθρωπος δεν ήταν ποτέ απλώς ένα ζώο που απέφευγες να επιτεθείς. Ήταν αυτός που έπρεπε να φοβάσαι. Δεν κυνηγούσε μόνο. Τιμωρούσε. Αν κάποιο ζώο έπιανε άνθρωπο, η φυλή ξεκίναγε να το βρει. Και το έβρισκε. Οι πέτρες και τα αιχμηρά εργαλεία δεν ήταν το πιο επικίνδυνο όπλο μας. Ήταν το πείσμα. Η εμμονή.

Το λιοντάρι μπορεί να χτυπήσει και να φύγει. Ο άνθρωπος θα σε κυνηγήσει μέχρι να μην έχεις απογόνους. Και δεν θα σταματήσει στην αυτοάμυνα. Θα εξαφανίσει κάθε τι που απείλησε τη φυλή. Γι’ αυτό και πολλά μεγάλα θηρία έχουν διαγράψει τον άνθρωπο από τη λίστα των πιθανών θηραμάτων. Το ρίσκο είναι τεράστιο. Ένα λάθος κι έρχεται η φωτιά. Έρχεται η πέτρα. Έρχεται η φυλή.

Ο άνθρωπος έφτιαξε εργαλεία πριν μάθει να μιλά. Έμαθε να ρίχνει πέτρες πριν μάθει να γράφει. Είχε ήδη βρει τρόπο να σκοτώνει από μακριά, τότε που τα άλλα θηρία ακόμη στηρίζονταν στα σαγόνια τους. Ό,τι μας πλησίαζε, το πληρώναμε πίσω με το παραπάνω. Όχι γιατί ήμασταν το ισχυρότερο ζώο. Αλλά γιατί δεν ξεχνούσαμε ποτέ.

Και δεν συγχωρούσαμε.