Η μητέρα του του έλεγε “Κάτσε Αντώνη, μην πας στα βουνά να γίνεις κλέφτης” και αυτός το έκανε όνομα και έμεινε στην ιστορία
Ο Αντώνης Μακρυγιάννης, γνωστός ως Κατσαντώνης, έγινε θρύλος στα Άγραφα
Στα τέλη του 18ου αιώνα, στα τραχιά βουνά των Αγράφων, γεννήθηκε ο Αντώνης Μακρυγιάννης, γνωστός σε όλους ως Κατσαντώνης. Γιος του Γιάννη Μακρυγιάννη, ενός επιφανούς τσέλιγκα, και της Αρετής, κόρης του ξακουστού κλεφτοκαπετάνιου Βασίλη Δίπλα, ο Αντώνης μεγάλωσε με ιστορίες ανδρείας και αντίστασης. Από νεαρή ηλικία, έδειξε την επιθυμία να ακολουθήσει τα βήματα του παππού του, δηλώνοντας συχνά: “Θα φύγω, θέλω να πάω στα βουνά, θέλω να γίνω κλέφτης”. Η μητέρα του, ανήσυχη για την ασφάλειά του, τον παρακαλούσε: “Κάτσε, Αντώνη μου, κάτσε”. Αυτή η φράση, σύμφωνα με την παράδοση, του χάρισε το παρατσούκλι “Κατσαντώνης”.
Παρά την αντίθεση της οικογένειάς του, ο Αντώνης αποφάσισε να ενταχθεί στους κλέφτες, αντιστεκόμενος στην οθωμανική καταπίεση. Η δράση του στα βουνά των Αγράφων και των γύρω περιοχών τον κατέστησε θρύλο. Οι επιτυχίες του εναντίον των τουρκικών δυνάμεων, όπως η μάχη στου Προσηλιάκου το 1807, ενίσχυσαν τη φήμη του ως “Αετός των Αγράφων” και “Λιοντάρι της Κλεφτουριάς”.
Δυστυχώς, η πορεία του Κατσαντώνη διακόπηκε βίαια. Το 1808, ενώ ήταν άρρωστος, συνελήφθη από τις δυνάμεις του Αλή Πασά και οδηγήθηκε στα Ιωάννινα, όπου υπέστη φρικτά βασανιστήρια πριν εκτελεστεί. Η θυσία του, ωστόσο, ενέπνευσε τους Έλληνες στον αγώνα για την ανεξαρτησία.
Η ιστορία του Κατσαντώνη παραμένει ζωντανή στη λαϊκή παράδοση, με τραγούδια και θρύλους να εξυμνούν την ανδρεία του. Αν και μικρόσωμος, η ψυχή του ήταν γιγαντιαία, αποδεικνύοντας ότι το θάρρος δεν μετριέται με το ανάστημα. Η ζωή του αποτελεί παράδειγμα του πώς η αποφασιστικότητα και η αγάπη για την ελευθερία μπορούν να χαράξουν το όνομα κάποιου στην ιστορία.