Βαφτισμένοι στην φωτιά των «vatreni» μέσων

Πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο η πιο σημαντική αφορμή για να τραβήξει την προσοχή του κόσμου ολόκληρου η Κροατία, ήταν τηλεοπτική. Το φαινόμενο που λέγεται Game of Thrones και έχει φανς σε όλο τον πλανήτη έχει «δανειστεί» αρκετές από τις τοποθεσίες των γυρισμάτων του από τη χώρα βρέχεται από την Αδριατική. Το Ντουμπρόβνικ είναι το τηλεοπτικό King’s Landing (για τους μυημένους) και ο λόγος που ο τουρισμός της περιοχής έχει αυξηθεί κατακόρυφα. 

Εντούτοις εκτός από «Το τραγούδι της φωτιάς και του πάγου», αυτό το κομμάτι γης των Βαλκανίων που έχει περάσει τόσα στην πολύπαθη ιστορία του, κέρδισε την προσοχή όλου του κόσμου μέσα της παρουσία των «φλεγόμενων» στο Μουντιάλ. Αυτό σημαίνει το παρατσούκλι «vatreni» της φιναλίστ της διοργάνωσης της Ρωσίας.

Η «φωτιά» είναι έντονη στο παιχνίδι της Κροατίας. Ιδέες, κλάση, ταλέντο. Στοιχεία έφεραν την ομάδα του Ντάλιτς πιο μακριά από ποτέ στην ιστορία της σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο. Αυτά είναι ικανά να φέρουν το πιο βαρύτιμο τρόπαιο του ποδοσφαίρου για πρώτη φορά στην Κροατία, τη χώρα που πλέον… κατοχύρωσε άλλο ένα παράσημο. Παράγει μερικούς από τους καλύτερους μέσους στον κόσμο. Σίγουρα τους πιο επιδραστικούς.

 

ΑΠΟ ΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΤΟΥ ‘98, ΣΤΗ… ΓΑΛΛΙΑ ΤΟΥ ‘18

Πριν από το Μουντιάλ, υπήρχε ακόμα η απορία αν μπορούν να συνυπάρξουν Ιβάν Ράκιτιτς και Λούκα Μόντριτς στην ίδια ενδεκάδα. Αν «πέφτει» ο ένας πάνω στον άλλο με το παιχνίδι τους. Κάτι σαν το «Λάμπαρντ ή Τζέραρντ» των Άγγλων. Μόνο που εκείνοι δεν κατάφεραν ποτέ να πετύχουν κάτι όσο τους είχαν. Πόσο τους έλειψε η ποιότητά τους, πόσο ζήλεψαν βλέποντας τη διαφορά ανάμεσα σε Χέντερσον, Ντέλε Άλι, Λίγκαρντ και τους δύο της «χρβάτσκα», συν τον ακούραστο Μπρόζοβιτς. Και να ήταν μόνο αυτοί. Τη στιγμή που ο Λόφτους Τσικ ήταν η επόμενη επιλογή των «λιονταριών» στο κέντρο (που δεν χρησιμοποιήθηκε), οι Κροάτες είχαν τον Κόβασιτς στον πάγκο. Ακόμα έναν μαέστρο. Πιο άγουρο μεν από τους μετρονόμους των Μπαρτσελόνα και Ρεάλ, αλλά ακόμα έναν οργανωτή που σε οποιαδήποτε άλλη ομάδα τα χαφ θα ξεκινούσαν από εκείνον.

Τόσο ταλέντο, από το σπάνιο, το «μυαλό», όχι τους μυς και την αγνή αθλητική ικανότητα που στην τελική είναι αποτέλεσμα δουλειάς. Αυτό είναι το νούμερο ένα ποδοσφαιρικό γνώρισμα της Κροατίας ως ποδοσφαιρικό έθνος.

Πιάνοντας από την αρχή τη -σύντομη- ιστορία της ως ανεξάρτητο κράτος, η γενιά του 1998 είχε τους δικούς αντίστοιχους μαέστρους. Ο Ρόμπερτ Προσινέτσκι είχε λάμψει πρώτη φορά στην κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων με τον Ερυθρό Αστέρα το 1991. Τότε ήταν μόλις 22 ετών. Ακολούθησε μια καριέρα με μεγάλους «σταθμούς» (Ρεάλ Μαδρίτης, Μπαρτσελόνα, Σεβίλλη), αλλά εξίσου σοβαρούς τραυματισμούς. Ήταν ο πρώτος της μεγάλης των «Γιούγκο» σχολής των μέσων που έκαναν κουμάντο σε ολόκληρο το παιχνίδι της ομάδας τους.

Ο Σβόνιμιρ Μπόμπαν ήταν το συμπλήρωμά του στην μεσαία γραμμή και ο αρχηγός της γενιάς του Μουντιάλ του ’98, που βρήκε επίσης στην πορεία της προς το Μουντιάλ απέναντί της την Γαλλία. Ήταν το πρώτο που συμμετείχαν ως ανεξάρτητο έθνος και απέδειξαν σε όλο τον κόσμο την αξία τους κι ας ηττήθηκαν στον ημιτελικό.

Ο Μπόμπαν πρόλαβε να αγωνιστεί επίσης επτά φορές με τη φανέλα της Γιουγκοσλαβίας, μέχρι το περίφημο ντέρμπι της Ντιναμό Ζάγκρεμπ με τον Ερυθρό Αστέρα τον Μάιο του 1990. Αυτό έμελε να στιγματίσει όχι μόνο την καριέρα, αλλά και τη ζωή του. Στο «Μάξιμιρ» είχαν συγκεντρωθεί δύο στρατοί έτοιμοι για πόλεμο. 3.000 Σέρβοι φανατικοί, υπό την ηγεσία του παραστρατιωτικού Ζέλικο Ραζνάτοβιτς – διάσημου ως Αρκάν που είχε προεξέχουσα θέση στους Delije- ήρθαν σε βίαιες συγκρούσεις με τους ντόπιους ώρες πριν τον αγώνα, στους δρόμους.

Ωστόσο το ματς άρχισε κανονικά και έγινε η αφορμή για την έναρξη του πολέμου που οδήγησε τελικά στην ανεξαρτησία της Κροατίας. Η ιστορία (που ελέγχεται ως προς την πιστότητά της) θέλει στο δεκάλεπτο το παιχνίδι να διακόπτεται εξαιτίας της εισβολής Κροατών οπαδών στον αγωνιστικό χώρο. Ενας αστυνομικός ξυλοκοπούσε έναν από αυτούς, όταν ο Μπόμπαν τον κλότσησε στην πλάτη για να σώσει τον συμπατριώτη του.

Το περιστατικό αυτό είχε ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό του από την εθνική Γιουγκοσλαβίας. Η διεθνής καριέρα του όμως τότε ξεκινούσε. Η Μίλαν τον αγόρασε από την Ντιναμό και δίπλα στους Γκούλιτ, Ντοναντόνι, Αλμπερτίνι, ο Μπόμπαν έγραψε ιστορία, κατακτώντας τέσσερα Σκουντέτο, τρία Κόπα Ιτάλια και ένα Champions League.

Ο τρίτος λαμπρός εκπρόσωπος της κροατικής γραμμής παραγωγής μέσων, δεν ήταν άλλος από τον Νίκο Κόβατς. Κι ας έχασε το χάλκινο μετάλλιο του 1998 εξαιτίας ενός τραυματισμού. Γόνος μεταναστών στη Γερμανία, ο Κόβατς ξεκίνησε μαζί με τον αδερφό του, Ρόμπερτ, από την Χέρτα, πριν πάει στη Λεβερκούζεν, το Αμβούργο και… αναπόφευκτα στην Μπάγερν. Εκεί οι πιο λαμπρές του μέρες ίσως είναι μπροστά του, αρχής γενομένης από την ερχόμενη σεζόν, στην άκρη του πάγκου.

FROM ZERO TO HERO

Το παραμύθι της δεύτερης μικρότερης χώρας στον κόσμο που φτάνει σε τελικό Μουντιάλ, γίνεται ακόμα πιο απίθανο ιδωμένο μέσα την ιστορία των πρωταγωνιστών του. Το ποδόσφαιρο της Κροατίας είναι μια ιστορία με μπόλικο δράμα και λίγες αναλαμπές χαράς, όπως η αποψινή περίσταση στο «Λουζνίκι». Μέσα στο χάος του πολέμου, της διάλυσης ενός κράτους και της γέννησής άλλων, ο λαός κινδύνεψε και ορισμένοι καιροσκόποι επωφελήθηκαν.

Ο παίκτης που σήμερα βιώνει την καθολική αναγνώριση και έχει την ευκαιρία να μπει στο ποδοσφαιρικό πάνθεον, το έχει βιώσει περισσότερο από οποιονδήποτε. Η οικογένεια του Μόντριτς το 1991, καθώς ο πόλεμος κλιμακωνόταν, αναγκάστηκε να φύγει από το σπίτι της και να μείνει σε ένα ξενοδοχείο στο Ζάνταρ. Η ιστορία του λίγο πολύ γνωστή. Το ποδόσφαιρο ήταν η μοναδική διέξοδος σε ένα περιβάλλον «άρρωστο» γύρω του. Ακόμα κι εκεί του είπαν αρχικά πως «δεν κάνει», λόγω σωματοδομής. Απέδειξε παίζοντας στο βοσνιακό πρωτάθλημα, πως είναι έτοιμος. «Οποιος μπορεί να παίξει εκεί, μπορεί να παίξει παντού», όπως είπε.

Η Ντιναμό Ζάγκρεμπ ήταν όπως στους περισσότερους συμπαίκτες του στην εθνική, ο δίαυλος για ένα καλύτερο πρωτάθλημα. Πίσω από την μεταγραφή του Μόντριτς στην Τότεναμ (ποιος άλλος;) ο Ζντράβκο Μάμιτς. Ο καιροσκόπος που λυμαινόταν το καλύτερο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας, το ποδόσφαιρο. Ο ιδιοκτήτης της ομάδας αν ήθελε έκανε δύσκολη τη ζωή σε οποιοδήποτε νεαρό ποδοσφαιριστή με όνειρα και οι περισσότεροι υπέκυπταν στα συμβόλαια που του απέφεραν (μέσω μιας καλοστημένης κομπίνας) τα μεγαλύτερα ποσοστά των μεταγραφών. Τον Ιούνιο καταδικάστηκε σε 6,5 χρόνια φυλάκισης, ενώ ο Μόντριτς μαζί με τον Λόβρεν κατηγορούνται για ψευδορκία.

Αυτό που έκαναν ήταν ό,τι θα έκανε ο οποιοσδήποτε για να ξεφύγει από την τρέλα των Βαλκανίων και να ζήσει το όνειρό του. Ο Κράμαριτς βέβαια δεν είχε συμβιβαστεί, διάλεξε διαφορετικό δρόμο και παραλίγο να του στοιχήσει την καριέρα του. Ο Ράκιτιτς πάντως δεν γνώρισε ποτέ αυτές τις… ομορφιές της πατρίδας. Η δική του οικογένεια κατέφυγε από νωρίς στην Ελβετία ώστε να ξεφύγει από τη δύνη του πολέμου και ήταν το πιο σωστό που έκανε.

Εκεί ο Ιβάν διδάχτηκε σωστά το ποδόσφαιρο στις ακαδημίες της Βασιλείας, όπου αποτέλεσε το «σκαλοπάτι» για την Bundesliga (Σάλκε) και μετέπειτα την Primera (Σεβίλλη, Μπαρτσελόνα). Κι αν ο αντίπαλός του στο ισπανικό clasico, γνωρίζει την περισσότερη αποθέωση, ο Ράκιτιτς είναι ο παίκτης που εκτέλεσε και τα δύο κρίσιμα τελευταία πέναλτι με Δανία και Ρωσία. Ο παίκτης επίσης που μετρά τα περισσότερα παιχνίδια στην Ευρώπη αυτή τη σεζόν (70). Που μπορείς να τον εμπιστευτείς πως δεν θα κάνει ποτέ λάθος.

 

Με την Κροατία το θαυμαστό είναι πως ένα τόσο μικρό έθνος κατάφερε να φτάσει τόσο μακριά. Είναι όμως πραγματικά απίθανο πως διαθέτει δύο από τους καλύτερους μέσους στον κόσμο την ίδια στιγμή στην διάθεσή της. Είναι απλά στην ποδοσφαιρική της ταυτότητα. Και δεν λησμονούμε τους Σούκερ και Μπόκσιτς. Ο Μάντζουκιτς είναι επίσης σπουδαίος. Εντούτοις οι Κροάτες μέσοι είναι ξεχωριστοί. Η κληρονομιά συνεχίζεται. Από Προσινέτσκι, Μπόμπαν σε Ράκιτιτς, Μόντριτς και Κόβασιτς, Τσόριτς που έπονται. Μάλλον εκεί στις δαλματικές ακτές τους φτιάχνουν διαφορετικά. Σφυρηλατημένοι από φωτιά, προορισμένοι να ηγούνται.

 

Λούκα vs Κίλιαν: Η μάχη για τον «πλανητάρχη»

Σε κουτάκι αναψυκτικού ο Μπεργκ στη Σουηδία (pic)