Τα πρώτα γυαλιά ηλίου δεν ήταν για τον ήλιο αλλά για τα δικαστήρια

Σήμερα, τα γυαλιά ηλίου είναι ένα απαραίτητο αξεσουάρ, τόσο για την προστασία των ματιών από τον ήλιο όσο και για το στιλ. Όμως, η πρώτη τους χρήση δεν είχε καμία σχέση με την αντηλιά ή τη μόδα. Τα πρώτα γνωστά γυαλιά ηλίου χρησιμοποιήθηκαν από Κινέζους δικαστές τον 12ο αιώνα, και ο λόγος ήταν εντελώς διαφορετικός: δεν ήθελαν να φαίνεται η έκφραση του προσώπου τους κατά τη διάρκεια των δικών.

Στην Κίνα της δυναστείας των Σονγκ (960-1279 μ.Χ.), οι δικαστές κατείχαν τεράστια εξουσία και καλούνταν να κρίνουν σοβαρές υποθέσεις, πολλές από τις οποίες μπορούσαν να καταλήξουν σε θανατικές ποινές. Η διαδικασία της ανάκρισης βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στην παρατήρηση των κατηγορουμένων και των μαρτύρων. Οποιαδήποτε αλλαγή στην έκφραση του προσώπου του δικαστή μπορούσε να προδώσει την πρόθεσή του και να επηρεάσει την εξέλιξη της υπόθεσης. Για να κρύψουν τις αντιδράσεις τους, οι Κινέζοι δικαστές φορούσαν γυαλιά με σκούρους φακούς από καπνισμένο χαλαζία.

Αυτά τα πρώιμα γυαλιά ηλίου δεν είχαν καμία οπτική διόρθωση ούτε λειτουργούσαν ως προστασία από το φως. Ήταν σχεδιασμένα αποκλειστικά για να αποκρύπτουν το βλέμμα των δικαστών, ώστε οι κατηγορούμενοι να μην μπορούν να καταλάβουν αν τους πίστευαν ή αν σκόπευαν να τους καταδικάσουν. Σε μια εποχή όπου οι εκφράσεις του προσώπου μπορούσαν να αποκαλύψουν σκέψεις και αποφάσεις, τα γυαλιά αυτά ήταν ένα εργαλείο εξουσίας και χειραγώγησης.

Η χρήση γυαλιών για την κάλυψη του βλέμματος δεν ήταν αποκλειστικά κινεζική πρακτική. Στη μεσαιωνική Ευρώπη, οι δικαστές και οι ανώτεροι αξιωματούχοι χρησιμοποιούσαν άλλοτε κουκούλες ή βαριές ρόμπες για να διατηρούν την ουδετερότητά τους, ενώ σε ορισμένες ασιατικές κουλτούρες, οι αυλικοί έπρεπε να κρατούν χαμηλωμένο το βλέμμα τους μπροστά στον αυτοκράτορα.

Η τεχνολογία των γυαλιών ηλίου εξελίχθηκε πολύ αργότερα. Στα τέλη του 18ου αιώνα, ο Βρετανός οπτικός Τζέιμς Άισκου ανακάλυψε ότι οι μπλε και πράσινοι φακοί μπορούσαν να βοηθήσουν σε ορισμένες παθήσεις των ματιών, ενώ τον 19ο αιώνα άρχισαν να χρησιμοποιούνται γυαλιά με χρωματιστούς φακούς για την προστασία από το έντονο φως. Η πραγματική εμπορική επιτυχία ήρθε στον 20ό αιώνα, όταν οι κινηματογραφικοί αστέρες του Χόλιγουντ άρχισαν να φορούν γυαλιά ηλίου όχι μόνο για προστασία από τα φώτα των στούντιο αλλά και ως σύμβολο μόδας και μυστικισμού