Τι γίνεται αν ένα δηλητηριώδες φίδι δαγκώσει τον εαυτό του; Και τι γίνεται αν το δαγκώσει άλλο δηλητηριώδες φίδι;

Τα φίδια είναι από τα πιο παρεξηγημένα πλάσματα της φύσης. Κι όμως, ακόμη και ανάμεσα σε όσους τα μελετούν, υπάρχει μια ερώτηση που γεννά απορίες: τι συμβαίνει αν ένα δηλητηριώδες φίδι δαγκώσει τον εαυτό του; Πεθαίνει ή είναι άτρωτο στο δηλητήριό του; Η απάντηση δεν είναι τόσο απλή όσο φαντάζεσαι.

Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι τα φίδια έχουν απόλυτη ανοσία στο δικό τους δηλητήριο. Στην πραγματικότητα, αυτό δεν ισχύει πλήρως. Πολλά είδη έχουν όντως μερική ανοσία ή ανοχή στο δηλητήριο που παράγουν, κυρίως χάρη σε ειδικές πρωτεΐνες στον οργανισμό τους. Αυτό σημαίνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις, αν ένα φίδι δαγκώσει τον εαυτό του κατά λάθος —κάτι που μπορεί να συμβεί σε καταστάσεις πανικού ή όταν προσπαθεί να καταπιεί τη λεία του— δεν θα πεθάνει. Το σώμα του έχει εξελιχθεί ώστε να αντιμετωπίζει μικρές ποσότητες του δηλητηρίου του.

Ωστόσο, δεν είναι όλα τόσο απλά. Αν η δόση είναι μεγάλη, αν το φίδι είναι άρρωστο, αν η έγχυση γίνει σε ευαίσθητο σημείο ή υπάρχει ανοιχτή πληγή, τότε μπορεί να προκληθούν σοβαρές βλάβες, ακόμα και θάνατος. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις όπου φίδια πέθαναν από δικά τους δαγκώματα σε συνθήκες αιχμαλωσίας ή στρες.

Ακόμα πιο επικίνδυνη είναι η περίπτωση όπου ένα δηλητηριώδες φίδι δαγκωθεί από ένα άλλο δηλητηριώδες φίδι. Εκεί η ανοσία δεν βοηθά. Τα δηλητήρια διαφέρουν δραματικά από είδος σε είδος. Ένα φίδι που έχει ανοσία στο δικό του νευροτοξικό δηλητήριο, μπορεί να μην έχει καμία άμυνα απέναντι σε αιμοτοξίνες ενός άλλου είδους. Υπάρχουν καταγεγραμμένα περιστατικά όπου ένα φίδι πέθανε μετά από επίθεση άλλου φιδιού, ακόμα κι αν και τα δύο ήταν δηλητηριώδη.

Η φύση, όμως, διατηρεί κάποιες εξαιρέσεις. Ορισμένα φίδια, όπως ο βασιλικός κόμπρα, τρώνε άλλα φίδια και έχουν αναπτύξει ισχυρό ανοσοποιητικό έναντι σε διάφορα δηλητήρια. Όχι όλα, αλλά αρκετά ώστε να επιβιώνουν. Αυτό όμως δεν ισχύει για τα περισσότερα φίδια της τροπικής ή εύκρατης ζώνης.

Η ιδέα ότι ένα φίδι είναι «άτρωτο» στο δηλητήριό του είναι ένας βολικός μύθος που κυκλοφορεί εδώ και δεκαετίες. Στην πραγματικότητα, τα φίδια είναι εξειδικευμένα πλάσματα με συγκεκριμένες άμυνες και περιορισμούς. Δεν είναι ρομπότ, δεν είναι αθάνατα και δεν είναι απρόσβλητα. Το σώμα τους έχει εξελιχθεί για να επιβιώνει στις περισσότερες καταστάσεις — αλλά όχι σε όλες.