Είδε πρώτη φορά τη θάλασσα στα 45. Δεκατρία χρόνια μετά είχε γυρίσει όλο τον κόσμο δύο φορές.
Ήταν χήρα, χωρίς χρήματα και χωρίς πλάτες. Κι όμως, γύρισε δύο φορές τη Γη, γνώρισε βασίλισσες και κανίβαλους, και πέθανε με πυρετό, γεμάτη αλάτι και χώμα απ’ όλο τον κόσμο.
Όταν η Ida Pfeiffer είδε για πρώτη φορά τη θάλασσα, ήταν 45 χρονών. Μέχρι τότε, η ζωή της είχε όλα όσα προέβλεπε η εποχή: μαθήματα πιάνου, ραπτική, έναν σύζυγο μεγαλύτερό της κατά 24 χρόνια, δύο παιδιά, πτώχευση, εγκατάλειψη, και την ατελείωτη φροντίδα ενός σπιτιού χωρίς ορίζοντα. Η στιγμή που στάθηκε μπροστά στο νερό στην Τεργέστη ήταν, όπως θα έγραφε αργότερα, το πρώτο κάλεσμα της ζωής που της ανήκε.
Τον Μάρτιο του 1842, είπε στην οικογένειά της ότι θα επισκεφθεί μια μακρινή φίλη. Πήρε μια μικρή βαλίτσα, λίγα χρήματα, και κατέβηκε τον Δούναβη μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα. Από εκεί, βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη, στη Βηρυτό, στη Δαμασκό, στα Ιεροσόλυμα, στο Κάιρο. Διέσχισε μόνη της περιοχές που οι περισσότεροι Ευρωπαίοι της εποχής δεν μπορούσαν να δείξουν ούτε στον χάρτη. Επέστρεψε στην Αυστρία μετά από εννέα μήνες, διασχίζοντας όλη την Ιταλία με τα πόδια και τις δημόσιες άμαξες.
Η κοινωνία αρνήθηκε να πιστέψει ότι το ημερολόγιο του ταξιδιού της είχε γραφτεί από γυναίκα. Το εξέδωσε ανώνυμα. Αλλά πούλησε. Και το επόμενο ταξίδι ήταν ήδη σχεδόν έτοιμο. Πριν φύγει, έμαθε τα βασικά της φωτογραφίας, αγόρασε όργανα για τη συλλογή φυτών, έμαθε λίγα αγγλικά, και ξεκίνησε για την Ισλανδία. Πέρασε από τη Δανία και τη Νορβηγία, ανέβηκε σε παγετώνες, εξερεύνησε ηφαίστεια και έφτασε μέχρι τη Στοκχόλμη, όπου την υποδέχθηκε η ίδια η βασίλισσα της Σουηδίας.
Το 1846 έκανε αυτό που καμία γυναίκα πριν δεν είχε τολμήσει: ξεκίνησε να γυρίσει όλο τον κόσμο. Πέρασε τον Ατλαντικό, βρέθηκε στο Ρίο, διέσχισε το ακρωτήριο Χορν και τον Ειρηνικό, έφτασε στην Ταϊτή, στην Κεϋλάνη, στην Ινδία. Πέρασε από την Περσία, την Αρμενία, τη Γεωργία και την Ελλάδα. Χρησιμοποίησε καμήλες, άμαξες, ποταμόπλοια, μουλάρια και οτιδήποτε υπήρχε για να την πάει έστω και λίγο παρακάτω. Ήταν η πρώτη Ευρωπαία γυναίκα που ταξίδευε με αυτόν τον τρόπο — και δεν είχε ούτε προσωπική φρουρά, ούτε υπηρέτες, ούτε χορηγούς.
Το 1851 είπε να ξεκουραστεί. Δεν άντεξε. Τον επόμενο χρόνο ξεκίνησε για δεύτερη φορά. Από το Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής βρέθηκε στην Ιάβα, στο Βόρνεο, στη Σουμάτρα, όπου επισκέφθηκε ακόμη και τις φυλές των Batak — ανθρωποφάγους. Στην Αμερική, την πρόλαβε η Χρυσή Εποχή της Καλιφόρνιας. Στη Νέα Ορλεάνη έπιασε τον Μισισιπή και ανέβηκε μέχρι τις Μεγάλες Λίμνες. Όλα μόνη της. Με ρούχα που έραβε μόνη. Με ελονοσία που την κυνηγούσε.
Η τελευταία της αποστολή την πήγε μέχρι τη Μαδαγασκάρη. Εκεί, φυλακίστηκε από τη βασίλισσα Ραναβαλόνα. Έχασε το βάρος της, έβηχε αίμα, και μόλις την άφησαν ελεύθερη, γύρισε στη Βιέννη κουβαλώντας μαζί της ένα τελευταίο ξένο σώμα: τον πυρετό που δεν έφυγε ποτέ. Πέθανε τον Οκτώβριο του 1858. Ήταν 61 ετών.
Σε 13 χρόνια, η Ida Pfeiffer είχε ταξιδέψει πάνω από 20.000 χιλιόμετρα στη στεριά και 140.000 ναυτικά μίλια, φτάνοντας σε μέρη που κανείς δεν ήξερε να προφέρει, με μέσα που μόλις υπήρχαν. Ήταν συγγραφέας, εθνογράφος, φυσιοδίφης, ταξιδιώτισσα και σύμβολο ελευθερίας. Και για δεκαετίες κανείς δεν την ανέφερε.
Δεν ζήτησε ποτέ τίποτα. Δεν άφησε διαθήκη. Μόνο βιβλία. Και μια φράση: «Η καρδιά μου ανήκει στον δρόμο».
Γρηγόρης Κεντητός
Γράφω για πράγματα που με συναρπάζουν, αλλά φροντίζω πάντα να τα ερευνώ σαν να τα μελετούσα για πρώτη φορά. Αναζητώ τη σύνδεση ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, το ανθρώπινο μέσα στο ακαδημαϊκό, και τη γνώση που μπορεί να μεταφερθεί με τρόπο απλό, ακριβή και ζωντανό. Είτε πρόκειται για έναν αρχαίο πόλεμο είτε για ένα φαινόμενο της εποχής μας, στηρίζομαι πάντα σε πρωτογενές υλικό, πραγματικές πηγές και σοβαρή τεκμηρίωση. Θέλω κάθε κείμενο να αξίζει τον χρόνο του αναγνώστη — και τον δικό μου.
για άμεση κι έγκυρη ενημέρωση.
