Το εντυπωσιακό που συμβαίνει στα μωρά που είναι κουφά, χωρίς να τους το μάθει κανείς
Δεν βγάζουν ήχους, δεν ακούν λέξεις. Κι όμως τα μωρά αυτά αρχίζουν να επικοινωνούν με τον δικό τους τρόπο.
Όλα τα μωρά του κόσμου ξεκινούν τη γλωσσική τους πορεία με το ίδιο μοτίβο. Κάποια στιγμή αρχίζουν να κάνουν ήχους: “μπα”, “ντα”, “γκου”. Είναι το λεγόμενο βάβισμα. Δεν είναι λέξεις, αλλά μοιάζουν με γλώσσα. Είναι το πρώτο σημάδι ότι το μυαλό τους προετοιμάζεται να μιλήσει. Τι γίνεται όμως όταν ένα μωρό δεν ακούει τίποτα;
Αυτό που παρατήρησαν οι επιστήμονες είναι συγκλονιστικό: τα μωρά που είναι κουφά δεν βγάζουν ήχους, αλλά αρχίζουν να “βαβαλίζουν” με τα χέρια τους. Κάνουν ρυθμικές, επαναλαμβανόμενες κινήσεις με τα δάχτυλα, τα χέρια και τα μπράτσα τους. Όχι για να παίξουν. Όχι για να χορέψουν. Αλλά για να μιλήσουν — με τον τρόπο που μπορούν.
Αν βρίσκονται σε περιβάλλον όπου χρησιμοποιείται νοηματική γλώσσα, οι κινήσεις τους θυμίζουν τα βασικά της νοηματικής: την κίνηση, τον ρυθμό, τη δομή. Αν δεν υπάρχει νοηματική γύρω τους, το σώμα τους προσπαθεί να τη δημιουργήσει από μόνο του. Σαν να έχουν μέσα τους ένα προεγκατεστημένο πρόγραμμα που λέει: “ήρθε η ώρα να αρχίσεις να επικοινωνείς”.
Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως “manual babbling”, αποδεικνύει πως η γλώσσα δεν είναι ο ήχος. Είναι κάτι βαθύτερο. Είναι ανθρώπινο ένστικτο. Είναι τρόπος να φτιάξεις νόημα από τον κόσμο. Τα μωρά δεν περιμένουν να τους μάθεις. Ξεκινούν μόνα τους. Αρκεί να τα αφήσεις.
Το εντυπωσιακό είναι ότι αυτό δεν συμβαίνει μόνο σε κάποια κωφά παιδιά. Συμβαίνει σε όλα. Και είναι τόσο συστηματικό, που έχει πείσει τους επιστήμονες ότι το βάβισμα —είτε με ήχους είτε με κινήσεις— είναι απαραίτητο βήμα για την ανάπτυξη της σκέψης και της γλώσσας.
Είναι σαν το μυαλό του μωρού να λέει: “Δεν χρειάζεται να καταλαβαίνω τι λέω. Αρκεί να μάθω πώς να μιλάω.” Κι αν δεν μπορώ να μιλήσω με ήχους, θα το κάνω με χέρια.
Γρηγόρης Κεντητός
Γράφω για πράγματα που με συναρπάζουν, αλλά φροντίζω πάντα να τα ερευνώ σαν να τα μελετούσα για πρώτη φορά. Αναζητώ τη σύνδεση ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, το ανθρώπινο μέσα στο ακαδημαϊκό, και τη γνώση που μπορεί να μεταφερθεί με τρόπο απλό, ακριβή και ζωντανό. Είτε πρόκειται για έναν αρχαίο πόλεμο είτε για ένα φαινόμενο της εποχής μας, στηρίζομαι πάντα σε πρωτογενές υλικό, πραγματικές πηγές και σοβαρή τεκμηρίωση. Θέλω κάθε κείμενο να αξίζει τον χρόνο του αναγνώστη — και τον δικό μου.
για άμεση κι έγκυρη ενημέρωση.
