Παντρεύονταν ξαδέρφια για να κρατήσουν το θρόνο και δεν μπορούσαν ούτε να μασήσουν, τους διέλυσαν τα γονίδια

Δεν υπάρχει πιο χαρακτηριστικό πρόσωπο στην ιστορία της ευρωπαϊκής παρακμής από αυτό των Αψβούργων. Η δυναστεία που κυβέρνησε την Ισπανία, την Αυστρία και τη μισή Ευρώπη για αιώνες, είχε ένα κοινό σε όλους τους απογόνους της: μια παραμορφωμένη γνάθος που έμοιαζε να κληρονομείται σαν βασιλικός τίτλος. Ήταν το τίμημα της ενδογαμίας — ενός οικογενειακού σχεδίου επιβίωσης που γύρισε μπούμερανγκ.

Ο ιατρικός όρος είναι προγναθισμός της κάτω γνάθου. Στη γλώσσα της ιστορίας, είναι το λεγόμενο «Habsburg jaw». Στην πράξη, ήταν μια παραμόρφωση που έκανε την κάτω σιαγόνα να προεξέχει, προκαλώντας δυσκολίες στο φαγητό, την ομιλία, ακόμα και στην αναπνοή. Αλλά δεν ήταν μεμονωμένο περιστατικό. Ήταν κληρονομιά. Το ίδιο πρόσωπο επαναλαμβανόταν σε πίνακες, νομίσματα, προσωπογραφίες — σχεδόν σαν να είχε φτιαχτεί με καρμπόν.

Οι Αψβούργοι είχαν μια εμμονή: να μη χαθεί η εξουσία έξω από τον οίκο τους. Αυτό σήμαινε συνεχείς γάμους μεταξύ εξαδέλφων, ανιψιών, θείων. Οι πιο ισχυροί βασιλείς της Ευρώπης παντρεύονταν ανθρώπους με τους οποίους μοιράζονταν πάνω από το 80% του DNA τους. Οι συνέπειες φάνηκαν γρήγορα. Από τη μια, η πολιτική επιρροή κορυφώθηκε. Από την άλλη, η υγεία των απογόνων κατέρρεε.

Ο πιο δραματικός φορέας αυτής της κληρονομιάς ήταν ο Κάρολος Β’ της Ισπανίας, ο οποίος γεννήθηκε με τόσο σοβαρές σωματικές και νοητικές δυσμορφίες που η σιαγόνα του δεν του επέτρεπε να μασήσει ή να μιλήσει καθαρά. Η γλώσσα του δεν χωρούσε καλά στο στόμα του και η φήμη λέει πως δεν κατάλαβε ποτέ πλήρως τι σημαίνει βασιλεία. Η αυτοκρατορία γύρω του κατέρρεε, και εκείνος παρέμενε το ζωντανό σύμβολο της γενετικής παρακμής.

Το θέμα δεν είναι μόνο ιατρικό. Είναι συμβολικό. Ένα βασιλικό σπίτι που πίστευε ότι μπορεί να ελέγξει τα πάντα — ακόμα και το ίδιο του το αίμα — κατέρρευσε από τα ίδια του τα γονίδια. Τα σαγόνια των Αψβούργων δεν ήταν απλώς παραμορφωμένα. Ήταν το αποτύπωμα μιας υπεροψίας που πλήρωσε το τίμημά της με κάθε δαγκωνιά που δεν μπορούσαν να κάνουν.