Το τουρκικό πλοίο που έφερε ψωμί στους Έλληνες στην Κατοχή και βυθίστηκε πριν φτάσει ξανά στην Ελλάδα

Ήταν Οκτώβριος του 1941 όταν το πλοίο Kurtuluş απέπλευσε για πρώτη φορά από την Κωνσταντινούπολη με προορισμό τον Πειραιά. Η Ελλάδα ζούσε τις χειρότερες μέρες της σύγχρονης ιστορίας της: η πείνα θέριζε ζωές, και εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες πέθαιναν στους δρόμους της Αθήνας. Ήταν η εποχή που θα μείνει γνωστή ως ο «Μεγάλος Λιμός» της Κατοχής.

Η απόφαση της Τουρκίας να στείλει ανθρωπιστική βοήθεια ήταν μια ιστορική ειρωνεία, αφού μόλις δύο δεκαετίες πριν, Έλληνες και Τούρκοι πολεμούσαν στα πεδία της Μικράς Ασίας. Όμως τώρα η Τουρκία, με απόφαση του προέδρου της Ισμέτ Ινονού, και ενώ διατηρούσε μια προσεκτική ουδετερότητα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, συμφώνησε να βοηθήσει τους πεινασμένους Έλληνες.

Το Kurtuluş, ένα παλιό εμπορικό πλοίο που είχε κατασκευαστεί το 1883 στην Αγγλία, έγινε σύμβολο ανθρωπιάς. Μετέφερε τρόφιμα που είχαν συγκεντρωθεί κυρίως από τον τουρκικό Ερυθρό Ημισέληνο, με τη χρηματοδότηση κυρίως της ελληνικής διασποράς στις ΗΠΑ. Η βοήθεια περνούσε μέσω της ουδέτερης Τουρκίας για να ξεπεραστεί ο βρετανικός αποκλεισμός που είχε επιβληθεί στην Ελλάδα, με σκοπό να εμποδίσει την ενίσχυση των Γερμανών.

Από τον Οκτώβριο του 1941 έως τον Φεβρουάριο του 1942, το Kurtuluş έκανε τέσσερα επιτυχημένα ταξίδια, φέρνοντας περίπου 6.700 τόνους τροφίμων στους κατοίκους της Αθήνας. Κάθε φορά που έφτανε στον Πειραιά, το λιμάνι γέμιζε με ανθρώπους που περίμεναν απελπισμένα τη βοήθεια.

Στις 18 Φεβρουαρίου 1942, το Kurtuluş απέπλευσε ξανά από την Κωνσταντινούπολη με σκοπό να φέρει ξανά σωτήρια τρόφιμα. Όμως η μοίρα του πλοίου είχε γραφτεί διαφορετικά. Το βράδυ της 20ης Φεβρουαρίου, το σκάφος βρέθηκε σε μια ισχυρή καταιγίδα στη Θάλασσα του Μαρμαρά. Ο άνεμος και τα κύματα έσπρωξαν το πλοίο στα βράχια κοντά στο χωριό Σαράιλαρ, και το Kurtuluş βυθίστηκε το πρωί της επόμενης ημέρας. Ευτυχώς, το πλήρωμα των 34 ναυτικών διασώθηκε.

Το ναυάγιο του Kurtuluş προκάλεσε σοκ στην Ελλάδα. Το πλοίο αυτό είχε γίνει σύμβολο ελπίδας μέσα στη σκοτεινή περίοδο της Κατοχής. Η Τουρκία, όμως, δεν εγκατέλειψε τις προσπάθειές της: συνέχισε να στέλνει ανθρωπιστική βοήθεια μέσω άλλων μικρότερων πλοίων, όπως τα Dumlupınar και Konya, τα οποία συνέχισαν να παρέχουν βοήθεια μέχρι και μετά το τέλος του πολέμου.

Το Kurtuluş έγινε μέρος της ιστορικής μνήμης των Ελλήνων και Τούρκων, ένα σύμβολο αλληλεγγύης ανάμεσα σε δύο λαούς που στο παρελθόν είχαν πληγώσει ο ένας τον άλλο. Η θέση όπου βυθίστηκε ονομάστηκε «Ακρωτήρι Kurtuluş», και το πλοίο έγινε σύμβολο της νίκης της ανθρωπιάς απέναντι στη φρίκη του πολέμου.