Γιατί η Πλατεία Βικτωρίας ονομάστηκε έτσι, μετά έγινε Πλατεία Κυριακού και μετά ξανά Πλατεία Βικτωρίας;

Στο κέντρο της Αθήνας, ανάμεσα σε προσφυγικές πολυκατοικίες, σιδηροδρομικούς σταθμούς και παλιά καφενεία, υπάρχει μια πλατεία που έχει αλλάξει όνομα τόσες φορές, όσες και πρόσωπα η ίδια η πόλη. Η Πλατεία Βικτωρίας. Ένας κόμβος ζωής, αγώνα και μεταμόρφωσης. Αλλά γιατί αυτό το όνομα; Και γιατί άλλαξε σε Πλατεία Κυριακού, μόνο και μόνο για να επιστρέψει ξανά στη «Βικτωρία»;

Η αρχική της ονομασία, Πλατεία Βικτωρίας, δόθηκε το 1864, χρονιά που η Ελλάδα προσαρτούσε τα Επτάνησα. Το γεγονός ήταν θρίαμβος και αποδόθηκε στην προστασία της βασίλισσας Βικτωρίας της Αγγλίας, μιας και η Μεγάλη Βρετανία είχε παραχωρήσει τα νησιά στο ελληνικό κράτος ως «δώρο» για την ενθρόνιση του Γεωργίου Α΄. Έτσι, η πλατεία που μέχρι τότε λεγόταν «Πλατεία Κυψέλης» ή και απλώς «η πλατεία πάνω απ’ τον σταθμό» πήρε βασιλικό όνομα για μια εθνική νίκη.

Όμως το όνομα δεν θα έμενε για πάντα. Μετά την κατάργηση της μοναρχίας το 1924 και την ίδρυση της Β΄ Ελληνικής Δημοκρατίας, το κλίμα ήταν εχθρικό απέναντι σε βασιλικά και ξενόφερτα σύμβολα. Έτσι, στα μέσα της δεκαετίας του ’20, η πλατεία μετονομάστηκε σε Πλατεία Κυριακού, προς τιμήν του Παύλου Κυριακού, καθηγητή Ιατρικής και ιδρυτή του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου Αθηνών.

Το νέο όνομα όμως δεν ρίζωσε ποτέ στην καθημερινότητα των κατοίκων. Ο κόσμος συνέχισε να λέει “Βικτώρια”, και το τραμ που έκανε στάση εκεί έτσι την ανέφερε. Το 1935, όταν επανήλθε η μοναρχία, η μετονομασία έγινε και επίσημα. Η «Κυριακού» πέρασε στη λήθη και η Πλατεία Βικτωρίας επέστρεψε με όλα της τα γράμματα και τα συμβολικά της βάρη.

Η πλατεία συνδέθηκε με το υπόγειο τρένο, με το Θέατρο Καλουτά, με τις πολυκατοικίες του ’50, και αργότερα με τις μεταναστευτικές ροές και την κρίση ταυτότητας της πόλης. Πάντα όμως κράτησε αυτό το όνομα που η ίδια η ιστορία της δεν ήθελε να της αλλάξει: Βικτωρία. Ίσως γιατί η νίκη, έστω και συμβολική, της ανήκε.