Γιατί στο ρωσικό Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος το κοινό έδινε λάθος απαντήσεις
Στη Ρωσία το Ρώτα το κοινό έγινε βοήθημα με ρίσκο. Παίκτες έχασαν από ομόφωνες λάθος ψήφους και το φαινόμενο απέκτησε κοινωνική εξήγηση.
Στη ρωσική εκδοχή του Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος το βοήθημα Ρώτα το κοινό δεν ήταν πάντα σίγουρη λύση. Οι παίκτες έλεγαν συχνά πως φοβόντουσαν να το χρησιμοποιήσουν, γιατί το κοινό είχε τη φήμη ότι μπερδεύει επίτηδες. Υπήρξαν επεισόδια όπου σχεδόν όλοι στην αίθουσα ψήφισαν τη λάθος απάντηση και αυτό έμεινε σαν χαρακτηριστικό του ρωσικού παιχνιδιού.
Το φαινόμενο περιγράφεται και στο βιβλίο Sway των Ori και Rom Brafman. Εκεί παρουσιάζεται σαν παράδειγμα κοινωνικής συμπεριφοράς. Η ιδέα είναι πως σε μια κοινωνία που έχει μάθει να λειτουργεί συλλογικά, η ξαφνική ατομική επιτυχία συχνά ξενίζει. Κάποιοι θεατές ίσως να μην ήθελαν πραγματικά να δουν κάποιον στο Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος να φεύγει με μεγάλο χρηματικό έπαθλο.
Τι συνέβη και γιατί προκάλεσε εντύπωση
Υπάρχουν καταγεγραμμένες περιπτώσεις, όπως στις 14 Φεβρουαρίου 2004 και 13 Μαρτίου 2010, όπου το κοινό ψήφισε σχεδόν ομόφωνα λάθος. Από τότε, πολλοί παίκτες απέφευγαν να πατήσουν το κουμπί και προτιμούσαν να ρισκάρουν μόνοι τους ή να καλέσουν φίλο. Το βοήθημα που στις περισσότερες χώρες θεωρείται στήριγμα, στη Ρωσία έγινε κάτι σαν παγίδα.
Κοινωνιολόγοι εξηγούν ότι πίσω από αυτή τη στάση κρύβεται η λεγόμενη νοοτροπία του συνόλου. Στα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, όλοι είχαν μάθει να ζουν στο ίδιο επίπεδο και να αντιμετωπίζουν με καχυποψία όσους ξεχώριζαν. Έτσι, η επιτυχία ενός ανθρώπου δεν θεωρούνταν πάντα καλό για όλους στο παιχνίδι Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος.
Το ίδιο φαινόμενο έχει εμφανιστεί και αλλού, με διαφορετικό τρόπο. Στη Γαλλία, το κοινό έδινε λάθος απαντήσεις σε εύκολες ερωτήσεις επειδή πίστευε πως ο παίκτης δεν άξιζε να κερδίσει. Στην Αμερική, το κοινό ψήφιζε σωστά σχεδόν πάντα, δείχνοντας ότι εκεί η επιτυχία του άλλου δεν ενοχλεί.
Η σύγκριση ανάμεσα στις χώρες δείχνει κάτι βαθύτερο. Στην Αμερική η επιτυχία εμπνέει, στη Γαλλία δοκιμάζεται, στη Ρωσία προκαλεί καχυποψία. Ένα απλό τηλεπαιχνίδι όπως το Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος κατάφερε να αποκαλύψει πώς η νοοτροπία κάθε λαού επηρεάζει ακόμα και τις πιο καθημερινές στιγμές.
Παρότι πολλοί Ρώσοι τηλεθεατές λένε ότι οι λάθος ψήφοι ήταν απλώς σύμπτωση, η φήμη του φαινομένου έμεινε. Το Ρώτα το κοινό εξακολουθεί να υπάρχει στο παιχνίδι, όμως οι παίκτες το χρησιμοποιούν πάντα με επιφύλαξη.
Γρηγόρης Κεντητός
Γράφω για πράγματα που με συναρπάζουν, αλλά φροντίζω πάντα να τα ερευνώ σαν να τα μελετούσα για πρώτη φορά. Αναζητώ τη σύνδεση ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, το ανθρώπινο μέσα στο ακαδημαϊκό, και τη γνώση που μπορεί να μεταφερθεί με τρόπο απλό, ακριβή και ζωντανό. Είτε πρόκειται για έναν αρχαίο πόλεμο είτε για ένα φαινόμενο της εποχής μας, στηρίζομαι πάντα σε πρωτογενές υλικό, πραγματικές πηγές και σοβαρή τεκμηρίωση. Θέλω κάθε κείμενο να αξίζει τον χρόνο του αναγνώστη — και τον δικό μου.
για άμεση κι έγκυρη ενημέρωση.
