Πότε είναι η καλύτερη ώρα για να πλύνεις τα δόντια σου;

Κάθε μέρα, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ξεκινούν ή τελειώνουν την ημέρα τους με μια οδοντόβουρτσα στο χέρι. Αλλά πόσοι από αυτούς γνωρίζουν πραγματικά πότε είναι η καλύτερη στιγμή για να πλύνουν τα δόντια τους; Η ερώτηση μπορεί να μοιάζει απλή, αλλά η απάντηση της είναι πιο σύνθετη απ’ όσο φαίνεται, και εξαρτάται από έναν εκπληκτικά περίπλοκο συνδυασμό βιολογίας, χημείας και καθημερινών συνηθειών. Η ώρα που επιλέγουμε να πλύνουμε τα δόντια μας μπορεί να καθορίσει όχι μόνο την υγεία των ούλων και των δοντιών, αλλά και τη συνολική μας ευεξία.

Η παραδοσιακή συμβουλή των οδοντιάτρων ήταν απλή: δύο φορές τη μέρα, πρωί και βράδυ. Αλλά καθώς η επιστήμη της στοματικής υγιεινής προχωρά, αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε πως δεν είναι μόνο το πόσο συχνά πλένουμε τα δόντια μας, αλλά και πότε. Το στόμα μας δεν είναι ποτέ πραγματικά «ουδέτερο»· μέσα σε αυτό ζουν εκατομμύρια βακτήρια που αναπτύσσονται ανάλογα με το τι τρώμε, πότε τρώμε και πόσο καθαρά κρατάμε τα δόντια μας. Η στιγμή που επιλέγουμε να τα καθαρίσουμε παίζει κρίσιμο ρόλο στη μάχη ανάμεσα στα καλά και τα κακά βακτήρια.

Το πρωί, αμέσως μόλις ξυπνήσουμε, το στόμα μας βρίσκεται σε ένα ιδιαίτερο μικροβιολογικό περιβάλλον. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, η παραγωγή σάλιου μειώνεται και τα βακτήρια βρίσκουν την ευκαιρία να πολλαπλασιαστούν, αφήνοντας μια αίσθηση κακοσμίας και πικρής γεύσης. Αν πλύνουμε τα δόντια μας μόλις ξυπνήσουμε, προλαβαίνουμε την εξάπλωση των βακτηρίων και δημιουργούμε ένα προστατευτικό φιλμ πριν το πρωινό μας γεύμα. Από την άλλη, αν προτιμάμε να βουρτσίσουμε μετά το πρωινό, εξουδετερώνουμε τα οξέα και τα σάκχαρα που μόλις καταναλώσαμε, κάτι που επίσης είναι ωφέλιμο — αρκεί να περιμένουμε τουλάχιστον 30 λεπτά για να μην βλάψουμε το σμάλτο που είναι ευάλωτο από την οξύτητα.

Η βραδινή ώρα είναι εξίσου κρίσιμη, ίσως και περισσότερο. Το βούρτσισμα πριν τον ύπνο είναι απαραίτητο για έναν απλό αλλά συχνά παραγνωρισμένο λόγο: κατά τη διάρκεια της νύχτας, το στόμα γίνεται έδαφος για βακτηριακές επιθέσεις. Αν δεν έχουμε καθαρίσει σωστά τα δόντια μας, τα υπολείμματα τροφών θα μείνουν εκεί για ώρες, δημιουργώντας ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη πλάκας, τερηδόνας και ουλίτιδας. Οποιοδήποτε άλλο σημείο της ημέρας κι αν πλύνουμε τα δόντια μας, η βραδινή πλύση είναι αδιαπραγμάτευτη, γιατί δεν υπάρχει άλλη στιγμή μέσα στο 24ωρο που το στόμα μένει τόσο ακίνητο και τόσο ξηρό για τόσο πολύ χρόνο.

Κάποιοι αναρωτιούνται αν έχει νόημα να πλένουν τα δόντια και το μεσημέρι. Αν και δεν είναι απαραίτητο για όλους, για όσους καταναλώνουν συχνά γεύματα με υψηλή οξύτητα ή ζάχαρη, όπως χυμούς, αναψυκτικά ή φρούτα, μια ενδιάμεση καθαριότητα μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια. Και εδώ, όμως, η χρονική απόσταση από την κατανάλωση έχει σημασία. Το σάλιο χρειάζεται λίγο χρόνο για να εξουδετερώσει τα οξέα, γι’ αυτό το άμεσο βούρτσισμα μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Μια εναλλακτική λύση είναι το ξέπλυμα με νερό ή το μάσημα μιας τσίχλας χωρίς ζάχαρη για να ενεργοποιηθεί το σάλιο.

Η επιστήμη δείχνει πως η σωστή στιγμή για το βούρτσισμα εξαρτάται όχι μόνο από τη ρουτίνα μας αλλά και από το τι έχουμε καταναλώσει, το επίπεδο του pH στο στόμα μας και τη γενικότερη στοματική μας κατάσταση. Υπάρχουν και αυτοί που πάσχουν από παλινδρόμηση ή ξηροστομία, για τους οποίους η επιλογή της ώρας και της τεχνικής στο βούρτσισμα πρέπει να γίνει σε συνεννόηση με ειδικό. Η γενική αρχή, όμως, παραμένει: μην αφήνεις το στόμα σου χωρίς φροντίδα για πολλές ώρες. Κάθε στιγμή που περνάει χωρίς καθαρισμό είναι μια ευκαιρία για τα βακτήρια να δημιουργήσουν προβλήματα που μπορεί να πάρουν χρόνια για να διορθωθούν.