Η Δαμόκλειος Σπάθη είναι ο λόγος που δεν θα ήθελες να γίνεις Πρωθυπουργός ούτε για μια μέρα

Στην αρχαία ελληνική ιστορία, η Δαμόκλειος Σπάθη δεν ήταν απλώς ένα μεταφορικό σχήμα. Ήταν πραγματικό μαχαίρι. Ένα ξίφος κρεμασμένο από μια τρίχα αλόγου ακριβώς πάνω από το κεφάλι του αυλικού Δαμοκλή, για να του δείξει ο τύραννος των Συρακουσών, Διονύσιος ο Πρεσβύτερος, πόσο επικίνδυνο είναι να ζηλεύεις την εξουσία.

Ο Δαμοκλής είχε εκφράσει θαυμασμό για την πολυτέλεια και τη δύναμη του άρχοντα. Ο Διονύσιος τότε του πρότεινε να πάρει για λίγο τη θέση του, να απολαύσει τις τιμές, αλλά και να καθίσει κάτω από εκείνο το ξίφος. Όλη η αίθουσα ήταν διακοσμημένη με χρυσάφια, λιχουδιές και μουσικές. Μα πάνω από το κεφάλι του, κρεμόταν κάτι χειρότερο κι από εχθρό: μια σταγόνα θανάτου.

Η εικόνα του ξίφους που αιωρείται ασταθώς ενσωματώθηκε στη δυτική σκέψη. Πλέον, η Δαμόκλειος Σπάθη είναι η αγωνία της εξουσίας, η πίεση, ο φόβος, η βεβαιότητα πως ανά πάσα στιγμή κάτι μπορεί να καταρρεύσει. Όταν σήμερα λέμε ότι κάποιος ζει «με τη Δαμόκλειο Σπάθη πάνω από το κεφάλι του», εννοούμε ότι κάθε λεπτό απειλείται, ακόμα κι όταν εξωτερικά όλα δείχνουν ιδανικά.

Οι πρωθυπουργοί όλων των εποχών, σε όποια χώρα κι αν βρίσκονται, κάθονται ακριβώς σε εκείνη την καρέκλα. Υπογράφουν νόμους, δέχονται χειραψίες, διαχειρίζονται κρίσεις και αποφασίζουν για πολέμους, αλλά πάνω τους αιωρείται συνεχώς μια απειλή. Μπορεί να είναι ένα σκάνδαλο. Μια ασθένεια. Ένα οικονομικό κραχ. Ή απλώς η επόμενη λέξη που θα βγει από το στόμα τους σε λάθος στιγμή.

Ο Όλαφ Πάλμε δολοφονήθηκε μετά από σινεμά. Ο Άλντο Μόρο απήχθη και εκτελέστηκε. Ο Ανδρέας Παπανδρέου πέρασε από δικαστήρια. Ο Τζάστιν Τριντό έχει δεχτεί απειλές για τη ζωή του. Κανείς δεν κάθεται σε εκείνη την καρέκλα χωρίς να δει τη σκιά του ξίφους να τον πλησιάζει.

Και δεν είναι μόνο η εξουσία που πληγώνει. Είναι και το γεγονός ότι για να φτάσεις εκεί, έχεις αναγκαστικά εχθρούς. Ανθρώπους που ξέρεις. Που ίσως κάποτε συνεργάστηκες μαζί τους. Που τώρα απλώς περιμένουν να σε δουν να γλιστράς.

Η ιστορία του Δαμοκλή έχει επιβιώσει για αιώνες όχι επειδή είναι φαντασμαγορική, αλλά επειδή είναι η τέλεια περιγραφή της πιο βασανιστικής θέσης: να είσαι από πάνω, να φαίνεσαι κυρίαρχος, αλλά να ξέρεις, κάθε λεπτό, ότι μπορείς να καταρρεύσεις.

Ούτε το χρυσάφι, ούτε οι ζητωκραυγές, ούτε τα χαμόγελα των ισχυρών γύρω σου αρκούν για να καλύψουν το τσάκισμα της τρίχας που κρατάει το ξίφος. Κι αυτό, όσα χρόνια κι αν περάσουν, είναι το πιο αποτρεπτικό στοιχείο για να γίνεις Πρωθυπουργός. Έστω και για μία μέρα.