Η μοναδική γλώσσα της Ευρώπης που δεν έχει καμία συγγένεια με καμία άλλη, ούτε μία κοινή λέξη

Σε μια ήπειρο γεμάτη από λαούς που μιλούν Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, από τα ελληνικά και τα λατινογενή έως τα σλαβικά και τα γερμανικά, υπάρχει μία γλώσσα που δεν ταιριάζει με καμία άλλη. Καμία κοινή ρίζα. Καμία κοινή ιστορία. Ούτε μία λέξη συγγενική. Είναι η βασκική. Κι όμως, δεν έφτασε από αλλού. Δεν ήρθε με κατακτήσεις ή μετανάστευση. Ήταν πάντα εκεί.

Η βασκική γλώσσα (Euskara), που μιλιέται μέχρι και σήμερα στα Πυρηναία, στα σύνορα Ισπανίας και Γαλλίας, δεν ανήκει σε καμία γνωστή οικογένεια γλωσσών. Δεν είναι ρομανική, δεν είναι γερμανική, δεν είναι σλαβική, δεν είναι καν ινδοευρωπαϊκή. Οι επιστήμονες την αποκαλούν «γλώσσα-απομονωμένη». Είναι ό,τι απέμεινε από ένα παρελθόν που κανείς δεν θυμάται. Από λαούς που μιλούσαν πριν την κάθοδο των Ινδοευρωπαίων.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι Βάσκοι είναι απόγονοι των πρώτων κατοίκων της Ευρώπης, αυτών που ζούσαν εκεί πριν τους Κέλτες, τους Ρωμαίους και τους Γερμανούς. Η γλώσσα τους δεν έχει καμία σχέση με τα ισπανικά, αν και βρίσκεται μέσα στην Ισπανία. Το όνομα της χώρας τους είναι “Euskal Herria”, που σημαίνει “η χώρα της βασκικής γλώσσας”. Στη βασκική, η Ισπανία λέγεται “Espainia”. Η Γαλλία “Frantzia”. Αλλά η ίδια η βασκική λέξη για τον εαυτό της… δεν μοιάζει με καμία άλλη.

Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, η βασκική επέζησε όχι χάρη στη δύναμη, αλλά χάρη στην ταυτότητα. Οι Βάσκοι δεν την άφησαν να πεθάνει. Την έγραψαν, την έκαναν επίσημη γλώσσα στην Αυτόνομη Βασκική Χώρα της Ισπανίας, την έβαλαν στα σχολεία και στη δημόσια διοίκηση. Σήμερα, μιλιέται από πάνω από 700.000 ανθρώπους, και είναι η μοναδική επιζών μη συγγενική γλώσσα σε όλη την Ευρώπη.

Και παρόλο που έχει προσαρμοστεί στη σύγχρονη εποχή, παραμένει γρίφος για τους γλωσσολόγους. Οι δομές της δεν μοιάζουν με τίποτα. Οι αριθμοί σχηματίζονται αλλιώς. Τα ρήματα λειτουργούν με τρόπους που δεν υπάρχουν αλλού. Κάθε λέξη, κάθε φράση είναι ένα απολίθωμα μιας Ευρώπης που έχει πια χαθεί.