Οι πρώτοι Αρμένιοι στην Κύπρο ήρθαν με πλοία του Βυζαντίου για να πολεμήσουν

Δεν ήρθαν κυνηγημένοι. Δεν ήρθαν για να βρουν δουλειά ή για να στήσουν παζάρι. Οι πρώτοι Αρμένιοι που έφτασαν στην Κύπρο δεν κρατούσαν ούτε μπαχάρια ούτε εικόνες – κρατούσαν όπλα. Ήταν στρατιώτες, ειδικά ταγμένοι από τον ίδιο τον αυτοκράτορα Μαυρίκιο, στα τέλη του 6ου αιώνα. Το έτος ήταν το 578 μ.Χ. και το Βυζάντιο χρειαζόταν φρουρούς σε στρατηγικά νησιά της Ανατολής. Η Κύπρος ήταν ένα απ’ αυτά.

Τα πλοία που τους έφεραν δεν είχαν πανιά για εμπόριο, αλλά για μεταφορά δυνάμεων. Ο στρατός του Βυζαντίου, οργανωμένος σε ταγμάτα με εθνοτική σύνθεση, διέθετε μονάδες Αρμενίων. Εκείνοι γνώριζαν το τόξο, το άλογο, την επιβίωση. Δεν ήταν μισθοφόροι· ήταν πολίτες μιας αυτοκρατορίας που τους ήθελε κοντά της στα ανατολικά της σύνορα. Και κάποιοι, μετά τις αποστολές και τις φρουρές, δεν έφυγαν ποτέ.

Έμειναν, παντρεύτηκαν, έκτισαν. Τα πρώτα ίχνη αρμενικής παρουσίας στην Κύπρο δεν είναι ορατά σε μαγαζιά ή εκκλησίες· είναι θαμμένα μέσα σε στρατιωτικά κατάλοιπα, ίσως και σε αρχαία νεκροταφεία που δε μίλησαν ακόμη. Η επίσημη μνήμη όμως ξεκινά από εκεί. Πριν τους Σταυροφόρους, πριν τους Οθωμανούς, πριν τη Γενοκτονία.

Η επόμενη μεγάλη έλευση ήρθε τον 12ο αιώνα, όταν κυνηγημένοι από Σελτζούκους και Τούρκους της Ανατολίας, Αρμένιοι χριστιανοί βρήκαν στην Κύπρο ασφαλές λιμάνι. Αλλά αυτοί του 6ου αιώνα, οι πρώτοι, ήταν πολεμιστές. Κι όμως, ρίζωσαν. Από αποστολή, έγιναν παρουσία. Από στρατιώτες, έγιναν πρόγονοι.