Ο διάδρομος του νηπιαγωγείου εμφανίστηκε στο μυαλό σου χωρίς καμία αφορμή. Δεν είναι απλό flashback.

Κάποια στιγμή μέσα στη μέρα, ενώ δεν σκέφτεσαι τίποτα συγκεκριμένο, εμφανίζεται μπροστά σου μια εικόνα: ο διάδρομος του νηπιαγωγείου σου, με τα λευκά πλακάκια, τις μικρές καρέκλες και τον ήχο από τα βήματα στον τοίχο. Δεν είδες κάτι σχετικό, δεν άκουσες τίποτα που να το προκαλέσει. Κι όμως, το είδες τόσο καθαρά που θα μπορούσες να περπατήσεις μέσα του.

Ο εγκέφαλος έχει ένα δίκτυο που ενεργοποιείται ακριβώς τη στιγμή που νομίζεις πως δεν κάνεις τίποτα. Ονομάζεται default mode network. Και είναι υπεύθυνο για μερικά από τα πιο παράξενα πράγματα που βιώνεις χωρίς να το ξέρεις: την αίσθηση ότι ταξιδεύεις στον χρόνο, τις φανταστικές συνομιλίες με πρόσωπα που δεν είναι πια στη ζωή, τα χάρτες από video games που δεν έχεις παίξει εδώ και δεκαετίες.

Το δίκτυο αυτό ενεργοποιείται σε περιόδους απόλυτης ηρεμίας. Όταν απλώς κοιτάς το ταβάνι. Όταν ακούς μουσική και το μυαλό σου φεύγει. Όταν περιμένεις στο ασανσέρ. Είναι τότε που ο εγκέφαλος, απαλλαγμένος από εξωτερικές εντολές, στρέφεται προς τα μέσα και αρχίζει να δημιουργεί εικόνες — όχι τυχαία, αλλά βασισμένες σε κομμάτια της προσωπικής σου μνήμης και φαντασίας.

Συχνά, οι σκηνές που δημιουργεί δεν είναι αληθινές. Είναι συρραφές. Ο διάδρομος του νηπιαγωγείου που θυμάσαι ίσως έχει το φως από το σαλόνι της γιαγιάς σου. Ή το πάτωμα από το σχολείο του αδερφού σου. Δεν έχει σημασία. Για τον εγκέφαλό σου, αυτές οι σκηνές είναι πραγματικές. Τις βιώνεις όπως ένα όνειρο — χωρίς να κοιμάσαι.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό το φαινόμενο έχει εξελικτικό ρόλο: το μυαλό εξασκείται στην πρόβλεψη, στην προσομοίωση και στην εσωτερική “συντήρηση” του εαυτού. Είναι σαν να δοκιμάζει σενάρια, να επαναφέρει μνήμες για να τις ενισχύσει ή να τις ξαναγράψει. Και έτσι, ενώ κάθεσαι αμέριμνος, βλέπεις ένα τοπίο που δεν έχεις επισκεφθεί για δεκαετίες.

Δεν είναι απλό flashback. Είναι αυθόρμητη ανακατασκευή πραγματικότητας από το πιο μυστηριώδες σύστημα του ανθρώπινου σώματος. Είναι ο εγκέφαλός σου που σου λέει: «Μπορώ να γυρίσω τον χρόνο, αν με αφήσεις λίγο ήσυχο.»