Τον έστειλαν στο διάστημα αλλά του απαγόρευσαν να ξαναπετάξει

Δεν είχε περάσει ούτε ένας χρόνος από την ημέρα που ο Γιούρι Γκαγκάριν γύρισε από την πιο σημαντική αποστολή της ανθρωπότητας. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα και κοίταξε τη Γη απ’ έξω, σαν να ήταν θεός. Η Σοβιετική Ένωση είχε κερδίσει τη μάχη του διαστήματος και ο κόσμος είχε αποκτήσει έναν νέο ήρωα. Ήταν όμως ακριβώς αυτή η θρυλική του διάσταση που του στέρησε ό,τι αγαπούσε πιο πολύ: να ξαναπετάξει.

Ο Γκαγκάριν ήθελε να επιστρέψει στο διάστημα. Όμως το καθεστώς δεν του το επέτρεψε ποτέ. Ο άνθρωπος που εκτινάχθηκε με το Βοστόκ 1 δεν μπήκε ποτέ ξανά σε διαστημική κάψουλα. Τον κρατούσαν στη Γη, σε βάσεις, σε επιτροπές, σε δημόσιες σχέσεις και παρελάσεις. Του ανέθεσαν ρόλους δευτερεύοντες. Έγινε εκπαιδευτής, πρεσβευτής, πρόσωπο για αφίσες. Όχι πια πιλότος, όχι πια κοσμοναύτης.

Στο μεταξύ, νέες αποστολές οργανώνονταν. Σχέδια για σεληνιακές πτήσεις, νέα σκάφη, νέοι ήρωες. Ο Γκαγκάριν παρέμενε απλός παρατηρητής. Ήταν «πολύ σημαντικός» για να ρισκάρουν να τον χάσουν. Η ΕΣΣΔ τον είχε κάνει ζωντανό μνημείο και δεν ήθελε να θρηνήσει τον μύθο της. Η ζωή του είχε μετατραπεί σε σύμβολο, και τα σύμβολα δεν τα αφήνεις να πεθάνουν από μηχανική βλάβη σε ένα MiG-15.

Μα δεν ήταν εύκολος άνθρωπος για να δαμαστεί. Πίεσε, διαμαρτυρήθηκε, απαιτούσε. Ήθελε πίσω τη θέση του ανάμεσα στα άστρα. Η μοναδική χαραμάδα που του άφησαν ήταν να ξαναπετά με στρατιωτικά αεροσκάφη – με συνοδό. Κάθε του πτήση, υπό παρακολούθηση. Ο πρώτος άνθρωπος που ξεπέρασε τη βαρύτητα δεν ήταν πια ελεύθερος να διαχειριστεί τη ζωή του.

Στις 27 Μαρτίου 1968, σκοτώθηκε σε εκπαιδευτική πτήση με MiG-15, υπό άγνωστες συνθήκες. Η Σοβιετική Ένωση τον είχε χάσει χωρίς να του δώσει την ευκαιρία να ξαναφτάσει εκεί που ονειρευόταν. Δεν έπεσε από πυραυλική αποτυχία. Δεν χάθηκε σε τροχιά. Πέθανε όπως χιλιάδες άλλοι πιλότοι: σε μια άσκηση. Μόνο που αυτός δεν ήταν απλά ένας πιλότος.

Ο Γκαγκάριν δεν ήταν ούτε θεός, ούτε ήρωας φτιαγμένος από μύθο. Ήταν ένας άνθρωπος που δεν σταμάτησε να κυνηγάει το ίδιο του το όνειρο. Κι ας του το είχαν απαγορεύσει.