Τι εννοούσε ο Elon Musk όταν είπε ότι θέλει να ξέρει τι είναι αληθινό;

Στις 8 Σεπτεμβρίου 2025 ο Elon Musk έκανε μια ανάρτηση που ξεσήκωσε καταιγίδα αντιδράσεων. Έγραψε πως «δεν μπορούμε να καταλάβουμε την αληθινή φύση του Σύμπαντος αν δεν ρωτήσουμε βαθιά. Θέλω να ξέρω τι είναι πραγματικό, ακόμα κι αν η απάντηση είναι η ολοκληρωτική εξάλειψη της συνείδησής μου». Το μήνυμα έδειξε πως δεν αρκείται σε ρόλο επιχειρηματία αλλά βλέπει τον εαυτό του ως σύγχρονο φιλόσοφο.

Η ιδέα δεν ήταν ξένη. Από το 2016, στο συνέδριο Code, είχε πει ότι υπάρχει «μία στις δισεκατομμύρια πιθανότητες» να ζούμε στη βασική πραγματικότητα και όχι σε υπολογιστική προσομοίωση. Το επιχείρημά του ήταν πως η μετάβαση από το απλό Pong στα φωτορεαλιστικά παιχνίδια δείχνει ότι η τεχνολογία πλησιάζει όλο και περισσότερο στη δημιουργία κόσμων που δεν ξεχωρίζουν από την πραγματικότητα.

Η θεωρία αυτή έχει φιλοσοφικό υπόβαθρο. Από τον Πλάτωνα και τον μύθο του σπηλαίου μέχρι τον Κινέζο Ζουάνγκζι με το όνειρο της πεταλούδας, οι άνθρωποι πάντα αμφισβητούσαν τι είναι αληθινό. Στη σύγχρονη εποχή ο Nick Bostrom το 2003 διατύπωσε τυπικά το επιχείρημα της «προσομοίωσης»: είτε οι πολιτισμοί δεν προλαβαίνουν να εξελιχθούν, είτε δεν φτιάχνουν προσομοιώσεις προγόνων, είτε είναι σχεδόν βέβαιο ότι ζούμε σε μία.

Ο Musk το συνδέει με τις τεχνολογίες του. Η Neuralink δοκιμάζει εμφυτεύματα που μετατρέπουν σκέψεις σε εντολές υπολογιστή, άρα θολώνει τα όρια του πραγματικού και του εικονικού. Η SpaceX σχεδιάζει αποστολές στον Άρη με προσομοιώσεις περιβαλλόντων που θυμίζουν σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Το xAI αναπτύσσει συστήματα που μπορούν να παράγουν κόσμους σχεδόν ανεξάντλητους, εγείροντας ερωτήματα για το αν η τεχνητή νοημοσύνη αποκτά κάποια μορφή συνείδησης.

Η σύγχρονη απήχηση και οι αντιδράσεις

Μέσα σε λίγες ώρες η ανάρτηση συγκέντρωσε εκατοντάδες χιλιάδες likes και δεκάδες χιλιάδες σχόλια. Θρησκευόμενοι απάντησαν με αποσπάσματα από τη Βίβλο ή τις Ουπανισάδες, υποστηρίζοντας ότι η αλήθεια βρίσκεται στον Θεό ή στο Εν. Άλλοι ειρωνεύτηκαν γράφοντας πως θυμίζει ημερολόγιο μαθητή. Φιλόσοφοι και απλοί χρήστες έθεσαν ξανά το ζήτημα της συνείδησης: αν μια προσομοίωση μιμείται τέλεια τη συμπεριφορά, γεννά και την εμπειρία;

Η επιστήμη έχει προσπαθήσει να προτείνει τεστ. Μερικοί φυσικοί υποστηρίζουν ότι αν το Σύμπαν είναι «πλέγμα» ίσως βρούμε ίχνη στα κοσμικά σωματίδια υψηλής ενέργειας. Όμως μέχρι τώρα κανένα πείραμα δεν έχει δείξει κάτι τέτοιο. Άλλοι τονίζουν ότι η προσομοίωση ενός ολόκληρου σύμπαντος είναι αδύνατη λόγω υπολογιστικών ορίων. Κι όμως, τίποτα δεν μπορεί να αποδείξει ή να διαψεύσει οριστικά το σενάριο.

Για τον Musk το ερώτημα έχει υπαρξιακή σημασία. Αν είμαστε μέσα σε προσομοίωση, τότε ίσως υπάρχει κάποιος «δημιουργός» που καθορίζει κανόνες. Αν όχι, η ευθύνη πέφτει αποκλειστικά πάνω μας, και τότε η αναζήτηση νοήματος γίνεται ακόμα πιο πιεστική. Σε μια εποχή τεχνητής νοημοσύνης, εικονικής πραγματικότητας και αποστολών στον Άρη, η φράση του αποκτά δύναμη πέρα από το φιλοσοφικό πεδίο: γίνεται σχόλιο για το μέλλον της ίδιας της ανθρωπότητας.

Διαβάστε ακόμα :

Τι είναι τα glitches που βλέπουν αυτοί που λένε οτι ζούμε σε Matrix;

Στο μέλλον δεν θα βλέπουμε τηλεόραση, αλλά θα πιστεύουμε πως βλέπουμε τηλεόραση

Τι γίνεται κάθε φορά που περνάς μια πόρτα και μπαίνεις σε ένα δωμάτιο. Υπάρχει λόγος που ξεχνάς γιατί μπήκες.