Γιατί οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι αλλά οι μισθοί μας παραμένουν οι ίδιοι;

Ο κόσμος βιώνει μια άνευ προηγουμένου διεύρυνση του χάσματος πλούτου. Οι πλούσιοι γίνονται ολοένα και πλουσιότεροι, ενώ οι μισθοί των εργαζομένων παραμένουν στάσιμοι, δημιουργώντας ένα σύστημα όπου η οικονομική ισότητα μοιάζει μακρινό όνειρο. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι ο Elon Musk, του οποίου η περιουσία εκτοξεύτηκε από 2 δισεκατομμύρια δολάρια το 2012 στα 426 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023. Τι είναι αυτό που καθοδηγεί αυτή τη διαφορά;

Πώς συσσωρεύεται ο πλούτος;

Η απάντηση βρίσκεται στον τρόπο λειτουργίας του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Σύμφωνα με οικονομολόγους, όπως ο Thomas Piketty, η απόδοση του κεφαλαίου (π.χ., επενδύσεις σε μετοχές ή ακίνητα) συχνά ξεπερνά την αύξηση των μισθών. Αυτό σημαίνει ότι όσοι κατέχουν περιουσιακά στοιχεία βλέπουν την αξία τους να αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό από την αύξηση των αποδοχών ενός μέσου εργαζόμενου.

Οι επενδυτές, όπως ο Musk, δεν βασίζονται απλώς στην προσωπική τους εργασία. Αντίθετα, αξιοποιούν τα κεφάλαιά τους για να δημιουργούν νέες ευκαιρίες και να αυξάνουν τα κέρδη τους. Αυτή η δυναμική τους τοποθετεί σε έναν φαύλο κύκλο πλούτου, όπου ο ήδη συσσωρευμένος πλούτος παράγει ακόμα περισσότερο πλούτο.

Γιατί οι μισθοί μένουν στάσιμοι;

Η στασιμότητα στους μισθούς σχετίζεται με διάφορους παράγοντες, όπως:

Παγκοσμιοποίηση: Οι επιχειρήσεις μεταφέρουν παραγωγικές δραστηριότητες σε χώρες με χαμηλότερο κόστος εργασίας, πιέζοντας τους μισθούς προς τα κάτω.

Τεχνολογικές αλλαγές: Οι αυτοματισμοί μειώνουν τη ζήτηση για εργαζόμενους, ειδικά σε χαμηλής εξειδίκευσης εργασίες.

Μείωση της συνδικαλιστικής δύναμης: Οι εργαζόμενοι έχουν λιγότερη δυνατότητα να διαπραγματεύονται καλύτερους μισθούς.

Πολιτικές επιλογές: Οι κυβερνήσεις συχνά μειώνουν τη φορολογία για τις μεγάλες επιχειρήσεις και τους πλούσιους, ενώ οι πολιτικές αναδιανομής είναι περιορισμένες.

Μπορεί να αλλάξει αυτή η δυναμική;

Οι οικονομολόγοι προτείνουν λύσεις, αλλά όλες απαιτούν συλλογική δράση και πολιτική βούληση. Φορολογικές μεταρρυθμίσεις, όπως η φορολόγηση μεγάλου πλούτου ή τα κέρδη κεφαλαίου, μπορούν να περιορίσουν τη συσσώρευση πλούτου στις ανώτερες τάξεις. Παράλληλα, επενδύσεις σε εκπαίδευση και κατάρτιση μπορούν να βοηθήσουν τους εργαζόμενους να αποκτήσουν πρόσβαση σε καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας.

Η ουσία είναι ότι η στασιμότητα των μισθών δεν είναι φυσικός νόμος. Είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων οικονομικών πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών που ευνοούν τους πλούσιους εις βάρος της μεσαίας και εργατικής τάξης.