Τι θα έπρεπε να είχε κάνει η Ελλάδα για να έχουμε κατώτατο μισθό 2.500 ευρώ;

Ας το πούμε ξεκάθαρα: δεν είναι τυχαίο που η Ελλάδα δεν έχει κατώτατο μισθό 2.500 ευρώ, ενώ άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως το Λουξεμβούργο και η Ιρλανδία, τα καταφέρνουν. Η κατάσταση που ζούμε σήμερα είναι αποτέλεσμα αποφάσεων – ή της έλλειψής τους – εδώ και δεκαετίες. Από το 1970 μέχρι σήμερα, έγιναν λάθη, χάθηκαν ευκαιρίες και δημιουργήθηκαν προβλήματα που μας κρατούν πίσω. Πάμε λοιπόν να δούμε τι πήγε στραβά και τι θα μπορούσε να είχε γίνει διαφορετικά.

Από το ’70 μέχρι το σήμερα: Τι πήγε στραβά;

Η δεκαετία του ’70 – Χαμένη ευκαιρία για ισχυρή ανάπτυξη

Τη δεκαετία του ’70, η Ελλάδα είχε μια μεγάλη ευκαιρία να στήσει μια δυνατή οικονομία. Υπήρχε βιομηχανία, η ναυτιλία ανθούσε και ο τουρισμός άρχιζε να ανεβαίνει. Όμως, αντί να επενδύσουμε σε παραγωγικές δομές και να οργανώσουμε σωστά την οικονομία μας, βασιστήκαμε σε μια χαλαρή νομισματική πολιτική, που έφερε πληθωρισμό στα ύψη. Αντί να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα της χώρας, μείναμε πίσω, επιλέγοντας εύκολες λύσεις.

Η δεκαετία του ’80 – Δημόσιος τομέας χωρίς όριο

Τη δεκαετία του ’80, αντί να διορθώσουμε τα λάθη της προηγούμενης δεκαετίας, ανοίξαμε τις δημόσιες δαπάνες χωρίς μέτρο. Τα ελλείμματα εκτοξεύθηκαν, ο πληθωρισμός έφτασε σχεδόν το 20% και το χρέος αυξήθηκε επικίνδυνα. Ενώ άλλες χώρες επένδυαν σε εκπαίδευση, τεχνολογία και εξαγωγές, η Ελλάδα βασίστηκε σε κρατικές δαπάνες και επιδοτήσεις, δημιουργώντας μια οικονομία που δεν μπορούσε να σταθεί μόνη της.

Η δεκαετία του ’90 – Ευρώ χωρίς προετοιμασία

Στη δεκαετία του ’90, η Ελλάδα έβαλε στόχο την είσοδο στην Ευρωζώνη. Για να τα καταφέρουμε, μειώσαμε τον πληθωρισμό και φτιάξαμε μια πιο σταθερή οικονομία, όμως δεν κάναμε τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Το φορολογικό σύστημα έμεινε προβληματικό, η γραφειοκρατία ήταν τεράστια και η διαφθορά καλά κρατούσε. Έτσι, μπήκαμε στο ευρώ το 2001 χωρίς πραγματικά να είμαστε έτοιμοι.

Η δεκαετία του 2000 – Ζωή με δανεικά

Μετά την είσοδό μας στο ευρώ, τα επιτόκια δανεισμού έπεσαν, και η Ελλάδα άρχισε να δανείζεται ασύστολα. Το δημόσιο χρέος αυξανόταν, και η κατανάλωση εκτοξευόταν. Όμως, η ανάπτυξη δεν βασίστηκε σε παραγωγικές επενδύσεις, αλλά στον δανεισμό. Δημιουργήσαμε μια φούσκα που τελικά έσκασε το 2009.

Η κρίση της δεκαετίας του 2010 – Μνημόνια και λιτότητα

Όταν ήρθε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, η Ελλάδα κατέρρευσε. Τα χρέη μας ήταν τεράστια, η οικονομία βούλιαξε και μπήκαμε σε προγράμματα λιτότητας. Ο κατώτατος μισθός μειώθηκε, οι φόροι αυξήθηκαν και η ανεργία εκτοξεύθηκε. Αντί να εκμεταλλευτούμε την κρίση για να φτιάξουμε μια νέα, ανταγωνιστική οικονομία, αναγκαστήκαμε να πάρουμε μέτρα που έπληξαν τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις.

2020 και μετά – Βγαίνουμε, αλλά με αργούς ρυθμούς

Τα τελευταία χρόνια η οικονομία έχει αρχίσει να ανακάμπτει, όμως παραμένουμε πίσω σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο κατώτατος μισθός έχει αυξηθεί, αλλά ακόμα δεν έχουμε καταφέρει να φτάσουμε στο επίπεδο των 2.500 ευρώ. Και αυτό γιατί δεν έχουμε αντιμετωπίσει τις βασικές αιτίες του προβλήματος.

Τι θα έπρεπε να έχει γίνει και τι πρέπει να γίνει τώρα;

1. Παραγωγή, όχι κατανάλωση

Αντί να βασιστούμε σε δανεικά, έπρεπε να επενδύσουμε στην παραγωγή και στις εξαγωγές. Χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία έχτισαν την οικονομική τους δύναμη επενδύοντας σε βιομηχανία και τεχνολογία. Εμείς μείναμε κολλημένοι σε ένα μοντέλο που βασίζεται στον τουρισμό και την εσωτερική κατανάλωση.

2. Σωστό εκπαιδευτικό σύστημα

Οι πιο ανεπτυγμένες χώρες επενδύουν στην εκπαίδευση. Στην Ελλάδα, όμως, το εκπαιδευτικό σύστημα δεν συνδέεται με την αγορά εργασίας. Αν είχαμε δημιουργήσει ένα σύστημα που παρέχει δεξιότητες και καινοτομία, σήμερα θα είχαμε εργαζόμενους με υψηλότερους μισθούς.

3. Επιχειρηματικό περιβάλλον που στηρίζει την ανάπτυξη

Αντί να δυσκολεύουμε τις επιχειρήσεις με φορολογία και γραφειοκρατία, έπρεπε να τις στηρίζουμε. Χώρες με υψηλούς μισθούς έχουν φιλικά προς τις επενδύσεις περιβάλλοντα. Στην Ελλάδα, η υπερφορολόγηση έδιωξε κεφάλαια και ταλαντούχους ανθρώπους στο εξωτερικό.

4. Αυτόματη αναπροσαρμογή μισθών

Σε χώρες όπως η Γαλλία, ο κατώτατος μισθός αναπροσαρμόζεται αυτόματα με βάση την παραγωγικότητα και τον πληθωρισμό. Αντί να περιμένουμε τις κυβερνήσεις να αποφασίσουν αυξήσεις, πρέπει να έχουμε έναν μηχανισμό που εξασφαλίζει δίκαιες αυξήσεις με βάση την οικονομική ανάπτυξη.

5. Μείωση της φοροδιαφυγής

Στην Ελλάδα, η φοροδιαφυγή στερεί από το κράτος δισεκατομμύρια. Αν μπορούσαμε να μειώσουμε αυτό το φαινόμενο, θα μπορούσαμε να χρηματοδοτήσουμε αυξήσεις μισθών και επενδύσεις.

Μπορεί να φτάσει η Ελλάδα σε κατώτατο μισθό 2.500 ευρώ;

Ναι, αλλά όχι αν συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο. Αν δεν αλλάξουμε το παραγωγικό μας μοντέλο, δεν επενδύσουμε στην εκπαίδευση και δεν στηρίξουμε τις επιχειρήσεις, οι μισθοί θα παραμείνουν χαμηλοί.

Θέλει στρατηγική, θέλει δουλειά και κυρίως θέλει αποφάσεις που θα δίνουν προοπτική. Αντί να μιλάμε για το “αν μπορούμε”, πρέπει να αρχίσουμε να χτίζουμε το “πώς θα το καταφέρουμε”.