Ανοπαία Ατραπός, το μονοπάτι της πιο διάσημης προδοσίας στην Αρχαία Ελλάδα
Η ιστορία των Θερμοπυλών δεν γράφτηκε μόνο στη μάχη, αλλά και στο σκοτεινό πέρασμα της Ανοπαίας Ατραπού.
Η νύχτα έπεφτε βαριά πάνω στα στενά των Θερμοπυλών. Στη μία πλευρά, οι 300 Σπαρτιάτες του Λεωνίδα, μαζί με λίγους συμμάχους, στέκονταν έτοιμοι για μια μάχη που ήξεραν πως δεν μπορούσαν να κερδίσουν. Στην άλλη, ο πανίσχυρος στρατός του Ξέρξη, χιλιάδες στρατιώτες, ανυπόμονοι να σπάσουν την αντίσταση των Ελλήνων. Και κάπου στο σκοτάδι, μέσα από ένα στενό και σχεδόν άγνωστο μονοπάτι, προχωρούσε σιωπηλά μια πομπή Περσών, οδηγούμενη από έναν άνθρωπο που το όνομά του θα γινόταν συνώνυμο της προδοσίας: ο Εφιάλτης.
Η Ανοπαία Ατραπός δεν ήταν ένα τυχαίο πέρασμα. Ήταν το κλειδί για τη νίκη, το μυστικό μονοπάτι που, αν έπεφτε στα λάθος χέρια, θα μετέτρεπε τη στρατηγική των Σπαρτιατών από πανίσχυρη άμυνα σε θανάσιμη παγίδα. Σκαρφαλωμένο στα βουνά του Καλλιδρόμου, περνούσε μέσα από δάση και βραχώδεις πλαγιές, αθέατο στους περισσότερους, γνωστό μόνο σε εκείνους που ζούσαν στην περιοχή.
Ο Ξέρξης γνώριζε ότι η κατά μέτωπο επίθεση ήταν άκαρπη. Οι Έλληνες, οχυρωμένοι στο στενό πέρασμα, είχαν ήδη αποκρούσει δύο συνεχείς επιθέσεις του περσικού στρατού. Ο χρόνος κυλούσε εις βάρος του, ώσπου εμφανίστηκε ο άνθρωπος που θα άλλαζε τη ροή της μάχης. Ο Εφιάλτης, ένας ντόπιος από τη Μαλίδα, προσφέρθηκε να δείξει στους Πέρσες το κρυφό πέρασμα. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς γιατί το έκανε. Ήταν από φόβο; Από φιλοδοξία; Από απληστία για το χρυσάφι που του έταξαν; Το μόνο σίγουρο είναι ότι εκείνη τη νύχτα, οδήγησε τους Πέρσες μέσα από την Ανοπαία Ατραπό, κυκλώνοντας τους Σπαρτιάτες και υπογράφοντας την καταδίκη τους.
Όταν ο Λεωνίδας έμαθε τι είχε συμβεί, ήξερε ότι η μάχη είχε χαθεί. Δεν υποχώρησε. Έδωσε διαταγή στους περισσότερους Έλληνες να φύγουν και έμεινε πίσω με τους Σπαρτιάτες και λίγους Θεσπιείς, επιλέγοντας να πολεμήσουν μέχρι θανάτου. Η μάχη των Θερμοπυλών τελείωσε με τον αφανισμό τους, αλλά η ιστορία τους έγινε θρύλος.
Η Ανοπαία Ατραπός, αυτό το μικρό μονοπάτι κρυμμένο ανάμεσα στα βουνά, δεν ήταν απλώς ένα πέρασμα. Ήταν η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη στρατηγική και την προδοσία, ανάμεσα στην αντοχή και την ήττα. Χωρίς αυτήν, η μάχη των Θερμοπυλών θα είχε πάρει μια εντελώς διαφορετική τροπή. Σήμερα, η διαδρομή της μπορεί ακόμα να βρεθεί, ξεχασμένη αλλά χαραγμένη στην ιστορία, μια υπενθύμιση του πώς ένας και μόνο άνθρωπος, μέσα από ένα και μόνο μονοπάτι, μπορεί να αλλάξει τη μοίρα ενός ολόκληρου πολέμου.