Από αρραβωνιασμένη στην Αθήνα, έγινε αυτοκράτειρα στην Κωνσταντινούπολη και τελικά έκλεισε τη ζωή της σε μοναστήρι που έφτιαξε η ίδια

Ανάμεσα στα στενά της παλιάς Αθήνας γεννήθηκε η Θεοφανώ, συγγενής της Ειρήνης της Αθηναίας, χωρίς να γνωρίζει ότι το πεπρωμένο της θα αλλάξει τη ροή μιας ολόκληρης δυναστείας. Μπορεί να ήταν ήδη μνηστευμένη με άλλον, αλλά οι πολιτικές ανάγκες της εποχής ήθελαν αλλιώς: ο Νικηφόρος Α’ την επέλεξε ως σύζυγο για τον γιο του Σταυράκιο, μετατρέποντάς την σε εργαλείο νομιμοποίησης για τον νέο θρόνο των Ρωμαίων.

Η Θεοφανώ, ξαφνικά αυτοκράτειρα, έπρεπε να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στην παλιά και τη νέα δυναστεία, καθώς το μόνο της προσόν ήταν το όνομα και η συγγένεια με την προηγούμενη αυτοκράτειρα. Τον Δεκέμβριο του 807, βρέθηκε παντρεμένη με τον μοναχογιό του αυτοκράτορα, και αμέσως βρέθηκε στο επίκεντρο της αυλικής ζωής, σε μια εποχή που η εξουσία κρεμόταν από μια κλωστή.

Μέσα σε λίγα χρόνια, η ιστορία πήρε σκοτεινή τροπή. Ο πεθερός της σκοτώνεται στη μάχη με τους Βούλγαρους, ο σύζυγός της τραυματίζεται βαριά, και η ίδια βρέθηκε μόνη δίπλα σε έναν παράλυτο αυτοκράτορα σε μια πόλη που μύριζε αίμα και προδοσία. Για λίγο, φάνηκε πως η Θεοφανώ θα διεκδικούσε την εξουσία η ίδια. Στο παρασκήνιο, όμως, η αντίσταση μεγάλωνε – ακόμα και οι συγγενείς της στράφηκαν εναντίον της.

Η Θεοφανώ προσπάθησε να στηριχτεί σε παλιές συμμαχίες, αλλά οι ευγενείς ήθελαν άλλον στον θρόνο. Ο Σταυράκιος αναγκάστηκε να παραιτηθεί, και η Θεοφανώ οδηγήθηκε μακριά από τα παλάτια, σε μια μονή που η ίδια ίδρυσε με το όνομα «Τα Εβραϊκά». Εκεί, πέρασε τα τελευταία της χρόνια στην αφάνεια, μακριά από τις συνομωσίες, αφήνοντας πίσω της μόνο το όνομά της και τον θρύλο μιας ζωής που ξεκίνησε με υποσχέσεις και τελείωσε με σιωπή.

Ο τάφος της Θεοφανούς, όπως γράφει ο Κωνσταντίνος Ζ’ τον 10ο αιώνα, βρίσκεται πλάι σε αυτόν του Σταυράκιου στη Μονή της Αγίας Τριάδας. Η ακριβής ημερομηνία του θανάτου της χάθηκε μαζί της, όπως και η τελευταία ανάμνηση μιας γυναίκας που ήταν αρκετά ισχυρή για να αλλάξει μια αυτοκρατορία, αλλά όχι αρκετή για να επιβιώσει από τις ίντριγκες της.