Από τη φυλακή της Κέρκυρας έδινε εντολές με κομμάτια πανί και έγραψε την ιστορία του ΚΚΕ

Κανείς δεν περίμενε πως από έναν υγρό θάλαμο, κάτω από το επίπεδο της γης, ένας κρατούμενος θα μπορούσε να κατευθύνει ένα ολόκληρο κόμμα. Κι όμως, ο Νίκος Ζαχαριάδης, μέσα από τις φυλακές της Κέρκυρας, βρήκε τον τρόπο. Οδήγησε το ΚΚΕ σε στρατηγικές αποφάσεις, χωρίς χαρτί, χωρίς μολύβι, χωρίς καν φωνή.

Η μέθοδος ήταν σχεδόν θεατρική. Ένα κομμάτι πανί, προσεκτικά τυλιγμένο, γεμάτο γράμματα ραμμένα με κλωστή ή γραμμένα με καρφί πάνω στο ύφασμα. Ένα μήνυμα που έφευγε μέσα από ρούχα, παπούτσια, ακόμα και μέσα σε τρόφιμα. Δεν ήταν απλώς γράμματα. Ήταν εντολές.

Η Κέρκυρα δεν ήταν μια οποιαδήποτε φυλακή. Ήταν από τις πιο σκληρές και απομονωμένες. Εκεί, ο Ζαχαριάδης κρατούνταν αποκομμένος από τον κόσμο, αλλά και από το ίδιο του το κόμμα. Η φωνή του όμως έφτανε μέχρι τα κεντρικά, μέχρι τα στελέχη, μέχρι τους ανθρώπους στους δρόμους. Χωρίς να τον βλέπει κανείς.

Οι συνθήκες κράτησης ήταν απάνθρωπες. Σκλήθρες αντί για στρώμα, σκοτάδι για μέρες, μοναξιά και ψυχολογικός πόλεμος. Αλλά ο Ζαχαριάδης δεν λύγισε. Είχε αποφασίσει πως, όσο κι αν τον κλείδωναν, το μυαλό του θα έμενε ελεύθερο. Και μαζί του, θα έμενε ζωντανό και το Κόμμα.

Η πολιτική του γραμμή, η επιλογή της ένοπλης αντίστασης, ακόμα και οι αποφάσεις για το Μακεδονικό, προωθήθηκαν από αυτά τα αυτοσχέδια πανιά. Κάθε ύφασμα ήταν μια επικίνδυνη πράξη, μια πρόκληση θανάτου. Αν τον έπιαναν, δεν υπήρχε επιστροφή.

Οι φρουροί δεν τον εμπιστεύονταν, αλλά δεν κατάφερναν να τον ελέγξουν. Είχε χτίσει έναν μικρό μηχανισμό αντίστασης μες στη φυλακή. Κρατούμενοι που προσποιούνταν τους αδιάφορους, επισκέψεις συγγενών, και κάποιες φορές ακόμα και δεσμοφύλακες που έκλειναν τα μάτια. Κάθε μήνυμα ήταν μια νίκη.

Οι ιστορικοί συμφωνούν σε ένα πράγμα: αν το ΚΚΕ δεν είχε αυτή την εσωτερική φωνή, ακόμα και από τη φυλακή, μπορεί να είχε διαλυθεί. Η πολιτική του παρουσία στις δεκαετίες του ’40 και του ’50 έχει πάνω της το αποτύπωμα ενός ανθρώπου που έραβε την ιστορία με κλωστή. Κυριολεκτικά.

Όταν αργότερα ελευθερώθηκε, τα μηνύματά του είχαν ήδη διαμορφώσει γενιές, στρατηγικές, και ιδεολογίες. Δεν ήταν πια απλώς ένας φυλακισμένος. Ήταν ο αρχιτέκτονας του πιο σκληροτράχηλου πολιτικού μηχανισμού της εποχής. Από ένα κελί, έφτιαξε μηχανισμό.

Η ιστορία του Ζαχαριάδη στις φυλακές της Κέρκυρας δεν είναι μόνο ένα κεφάλαιο για το ΚΚΕ. Είναι μια απόδειξη πως ακόμη και μέσα στη σιωπή, η λέξη μπορεί να περάσει. Κι όταν περάσει, να αλλάξει τον κόσμο.