Χρησιμοποιούμε μόνο το 10% του εγκεφάλου μας ή μήπως έτσι νομίζουμε;

Έχετε ακούσει ποτέ τη θεωρία ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν μόνο το 10% του εγκεφάλου τους; Πρόκειται για έναν από τους πιο διαδεδομένους μύθους της σύγχρονης επιστήμης, ο οποίος έχει αναπαραχθεί σε ταινίες, βιβλία και μέσα ενημέρωσης. Αλλά πόση αλήθεια κρύβεται πίσω από αυτήν την άποψη;

Στην πραγματικότητα, οι σύγχρονες νευροεπιστημονικές έρευνες έχουν καταρρίψει αυτόν τον μύθο. Η απεικόνιση του εγκεφάλου μέσω τεχνικών όπως η λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) δείχνει ότι όλες οι περιοχές του εγκεφάλου έχουν δραστηριότητα, ακόμη και όταν δεν κάνουμε κάποια έντονη νοητική διαδικασία. Ο εγκέφαλός μας δουλεύει συνεχώς, είτε σκεφτόμαστε, είτε ξεκουραζόμαστε, είτε εκτελούμε αυτοματοποιημένες λειτουργίες όπως η αναπνοή και η διατήρηση της ισορροπίας του σώματός μας.

Πώς γεννήθηκε, όμως, αυτή η λανθασμένη αντίληψη; Κάποιοι ερευνητές εκτιμούν ότι προήλθε από εσφαλμένες ερμηνείες επιστημονικών ευρημάτων του 19ου και 20ού αιώνα. Οι πρώτες νευρολογικές μελέτες διαπίστωσαν ότι ορισμένα τμήματα του εγκεφάλου δεν συνδέονταν άμεσα με συγκεκριμένες λειτουργίες, γεγονός που οδήγησε στην παρανόηση ότι αυτά τα τμήματα δεν χρησιμοποιούνται. Ωστόσο, σήμερα γνωρίζουμε πως ο εγκέφαλος λειτουργεί ως ένα πολύπλοκο δίκτυο, στο οποίο όλες οι περιοχές αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ο εγκέφαλος καταναλώνει περίπου 20% της συνολικής ενέργειας του σώματος, παρά το γεγονός ότι αποτελεί μόλις το 2% της συνολικής μας μάζας. Αν πράγματι χρησιμοποιούσαμε μόνο το 10%, τότε η κατανάλωση ενέργειας θα ήταν πολύ μικρότερη, κάτι που δεν ισχύει στην πραγματικότητα.

Αν μπορούσαμε, λοιπόν, να «ξεκλειδώσουμε» περισσότερο τον εγκέφαλό μας, θα αποκτούσαμε υπερφυσικές ικανότητες όπως στις ταινίες; Η απάντηση είναι όχι. Ο εγκέφαλος ήδη λειτουργεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων του, προσαρμοσμένος στις ανάγκες και τις δραστηριότητές μας. Οι γνωστικές και φυσικές μας ικανότητες καθορίζονται από πολύπλοκες διαδικασίες, οι οποίες δεν εξαρτώνται απλώς από το πόσο «ποσοστό» του εγκεφάλου χρησιμοποιούμε.

Η επιστήμη αποδεικνύει ότι χρησιμοποιούμε τον εγκέφαλό μας στο σύνολό του, κάθε στιγμή της ημέρας. Αντί να αναζητούμε τρόπους να ενεργοποιήσουμε ένα «κρυφό» κομμάτι του μυαλού μας, ίσως είναι πιο χρήσιμο να εστιάσουμε στην εκπαίδευση, την προσαρμοστικότητα και την ανάπτυξη δεξιοτήτων που ενισχύουν τις νοητικές μας ικανότητες.