Έλεγαν πως έκαψε τα μάτια του για να μη βλέπει τον κόσμο. Στην πραγματικότητα, ήταν ο πρώτος που τον εξήγησε

Στα Άβδηρα της Θράκης γεννήθηκε κάποιος που έμελλε να καταλάβει τον κόσμο πολύ πριν τον δουν τα τηλεσκόπια. Ο Δημόκριτος. Λένε πως τύφλωσε τα μάτια του για να μη βλέπει τα ψέματα της ζωής. Αλλά ήταν ο μόνος που ήξερε πώς να βλέπει πέρα από αυτά. Και χωρίς μάτια, έβλεπε πιο καθαρά από τους υπόλοιπους.

Δεν ήταν προφήτης, ούτε θεόσταλτος. Ήταν ερευνητής. Πριν τη γέννηση του Χριστού, πίστευε ότι όλα αποτελούνται από μικροσκοπικά, αόρατα σωματίδια. Άτομα. Πως υπάρχει κενό. Πως το Σύμπαν είναι φτιαγμένο από σύγκρουση, τριβή και συνδυασμούς. Τίποτα δεν ήταν στατικό. Τα πάντα κινούνταν. Και πίστευε ότι δεν είμαστε μόνοι.

Περπάτησε σε άγνωστους δρόμους. Πήγε στην Αίγυπτο, στη Βαβυλώνα, ίσως και στην Ινδία. Ξόδεψε όλη του την περιουσία για να μάθει. Όχι για να ζήσει καλά. Για να ζήσει ελεύθερα μέσα στη σκέψη. Ήταν φτωχός όταν γύρισε. Αλλά κρατούσε στα χέρια του έναν άλλο κόσμο, που τον είχε φτιάξει με το μυαλό του.

Δεν πίστευε στους θεούς όπως οι άλλοι. Δεν προσκυνούσε. Πίστευε στην αναλογία, στο μέτρο, στην ισορροπία. Αν του έλεγες «καλό» ή «κακό», σου απαντούσε με τη λέξη «ευθυμία»—την ψυχική γαλήνη που έρχεται όταν δεν αδικείς, ούτε καν μέσα σου.

Οι συμπολίτες του πήγαν να τον εξορίσουν επειδή είχε σπαταλήσει τα λεφτά της οικογένειας. Τους διάβασε ένα από τα έργα του. Του έστησαν είκοσι αγάλματα.

Κάποιοι έλεγαν πως πέθανε γελώντας με τη βλακεία των ανθρώπων. Άλλοι πως έζησε με μυρωδιά μελιού για να μη χαλάσει τις γιορτές των γυναικών του σπιτιού. Πως δεν έτρωγε για να πεθάνει, και το μετάνιωσε για λίγες μέρες. Οι μύθοι γύρω του είναι τόσοι, που κανείς δεν θυμάται πόσα ακριβώς έγραψε.

Από τα έργα του, ελάχιστα σώθηκαν. Λένε πως τα εξαφάνισαν οι Επικούρειοι, γιατί μοιάζαν πολύ με τις δικές τους ιδέες. Ή ίσως, γιατί ήταν τόσο μπροστά, που απλώς κανείς δεν ήξερε τι να τα κάνει.

Ο Δημόκριτος πίστευε ότι η ευτυχία έρχεται όταν αρκείσαι σε λίγα, όταν δεν σκέφτεσαι συνεχώς το αύριο, όταν κοιτάς τον κόσμο όπως είναι. Όχι όπως θα ήθελες να είναι. Είχε καταλάβει πως η ουσία της ζωής είναι το απλό: λίγο φως, καθαρός νους, γαλήνη μέσα σου. Κι ένα γέλιο. Όπως αυτό που τον έκανε γνωστό σε όλη την αρχαιότητα. Ο Γελασίνος.