Οι Έλληνες είναι τεμπέληδες και απολίτιστοι είχε πει, οι Έλληνες τον τίμησαν ως εθνικό ήρωα
Ο Λόρδος Βύρων, που αρχικά θεωρούσε τους Έλληνες τεμπέληδες, άλλαξε γνώμη όταν είδε τη δύναμη και την αυτοθυσία τους στην Επανάσταση του 1821.
Όταν ο Λόρδος Βύρων επισκέφθηκε την Ελλάδα το 1810, τίποτα δεν τον είχε προετοιμάσει για αυτό που θα αντίκριζε. Ο νεαρός Βρετανός ποιητής είχε μεγαλώσει με τις ιδέες της αρχαιοελληνικής δόξας, με εικόνες από τους φιλοσόφους, τους ήρωες του Ομήρου και την ένδοξη Αθήνα. Αντί γι’ αυτό, βρήκε μια χώρα ρημαγμένη, με φτωχούς χωρικούς και καταπιεσμένους ραγιάδες υπό την οθωμανική εξουσία. Γεμάτος απογοήτευση, έγραψε σε επιστολή του ότι οι σύγχρονοι Έλληνες ήταν «τεμπέληδες και απολίτιστοι», σε πλήρη αντίθεση με τους προγόνους τους.
Ο Βύρων δεν ήταν ο μόνος Ευρωπαίος που έβλεπε έτσι την Ελλάδα της Οθωμανικής εποχής. Οι περισσότερες αφηγήσεις από περιηγητές της εποχής περιέγραφαν έναν λαό αμόρφωτο, φτωχό και χωρίς εθνική συνείδηση. Η καταπίεση των Οθωμανών είχε μετατρέψει τους Έλληνες σε υποταγμένους χωρικούς και εμπόρους, που πάλευαν για την καθημερινή επιβίωση. Η εικόνα αυτή διέψευδε τα ρομαντικά ιδανικά που είχαν οι Ευρωπαίοι για την αρχαία Ελλάδα και προκάλεσε μεγάλη απογοήτευση στον Βύρωνα.
Όμως, κάτι άλλαξε. Καθώς ταξίδευε στην Ελλάδα, άρχισε να βλέπει κάτι βαθύτερο. Είδε την περηφάνια των ανθρώπων, την επιμονή τους και το κρυφό πάθος τους για ελευθερία. Στην Ήπειρο, συνάντησε κληρικούς και λόγιους που διατηρούσαν την ελληνική παιδεία ζωντανή, παρά την τουρκική καταπίεση. Στη Σμύρνη, είδε εμπόρους που κρατούσαν τη γλώσσα και την ταυτότητά τους. Στη Μάνη, συνάντησε πολεμιστές που ποτέ δεν είχαν υποταχθεί στους Οθωμανούς.
Η πραγματική μεταμόρφωση του Βύρωνα έγινε όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821. Παρακολουθώντας τον αγώνα των Ελλήνων, κατάλαβε ότι ο λαός αυτός δεν ήταν τεμπέλης, αλλά καταπιεσμένος. Δεν ήταν απολίτιστος, αλλά στέρημενος από τις ευκαιρίες της ελευθερίας. Συγκινήθηκε από την αυτοθυσία των επαναστατών, τη δίψα τους για ανεξαρτησία και το πάθος τους για τη δική τους χώρα.
Ο Βύρων έγινε ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές της ελληνικής ανεξαρτησίας. Δεν έμεινε απλώς θεατής. Έβαλε από την προσωπική του περιουσία τεράστια ποσά για να χρηματοδοτήσει τον αγώνα, εξόπλισε στρατεύματα, έγραψε άρθρα και ποιήματα για να αφυπνίσει την Ευρώπη και τελικά ήρθε στην Ελλάδα για να πολεμήσει ο ίδιος.
Το 1824, ο Λόρδος Βύρων έφτασε στο Μεσολόγγι, αποφασισμένος να βοηθήσει τους Έλληνες στην πολιορκία της πόλης. Οι συνθήκες ήταν άθλιες. Η πείνα και οι ασθένειες θέριζαν τον πληθυσμό, αλλά ο Βύρων δεν έφυγε. Συνέχισε να αγωνίζεται, να γράφει επιστολές για τη συγκέντρωση βοήθειας και να οργανώνει τους Έλληνες στρατιώτες. Όμως, η εξάντληση και οι κακουχίες τον κατέβαλαν. Στις 19 Απριλίου 1824, αρρώστησε βαριά και πέθανε, πριν προλάβει να δει την Ελλάδα ελεύθερη.
Ο θάνατός του προκάλεσε τεράστια συγκίνηση. Ο ίδιος που κάποτε είχε χαρακτηρίσει τους Έλληνες τεμπέληδες, είχε δώσει τη ζωή του για αυτούς. Οι Έλληνες τον τίμησαν ως εθνικό ήρωα και ακόμα και σήμερα το όνομά του είναι συνδεδεμένο με την ανεξαρτησία της χώρας.
Γρηγόρης Κεντητός
Γράφω για πράγματα που με συναρπάζουν, αλλά φροντίζω πάντα να τα ερευνώ σαν να τα μελετούσα για πρώτη φορά. Αναζητώ τη σύνδεση ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, το ανθρώπινο μέσα στο ακαδημαϊκό, και τη γνώση που μπορεί να μεταφερθεί με τρόπο απλό, ακριβή και ζωντανό. Είτε πρόκειται για έναν αρχαίο πόλεμο είτε για ένα φαινόμενο της εποχής μας, στηρίζομαι πάντα σε πρωτογενές υλικό, πραγματικές πηγές και σοβαρή τεκμηρίωση. Θέλω κάθε κείμενο να αξίζει τον χρόνο του αναγνώστη — και τον δικό μου.
για άμεση κι έγκυρη ενημέρωση.
