Η ελληνική πόλη που ίδρυσαν εξόριστοι Αθηναίοι και δεν υπάρχει πια, μόνο ένα γράμμα χαραγμένο στο βουνό τη θυμίζει

Στην αρχή ήταν εξορία. Ένας Αθηναίος ευγενικής καταγωγής, ο Πετεώς, διεκδίκησε τον θρόνο από τον Αιγέα και τον Θησέα και ηττήθηκε. Δεν έμεινε στην πόλη. Έφυγε, κυνηγημένος. Μαζί του, κι άλλοι Αθηναίοι από τη Στείρια, εγκατέλειψαν την Αττική και ανέβηκαν προς τον Ελικώνα. Στους πρόποδές του ίδρυσαν τη Στείριδα. Μια νέα πόλη για μια παλιά ιδέα: της Αθήνας στην εξορία.

Η Στείριδα δεν συμμετείχε στην Τροία, αλλά το όνομά της εμφανίζεται στην Ιστορία με μεγαλοπρέπεια στις Πλαταιές. Στον μεγάλο τρίποδα των Δελφών είναι γραμμένο πως οι Στείριοι ήταν ανάμεσα στους 31 που έσωσαν την Ελλάδα από τους Πέρσες. Πάνω από έναν αιώνα μετά, ο Φίλιππος ο Μακεδόνας την ισοπέδωσε, γιατί οι Φωκείς –που την είχαν τότε– καλλιεργούσαν γη που θεωρούνταν ιερή. Η Στείριδα καταστράφηκε χωρίς να έχει φταίξει.

Δεν τελείωσε εκεί. Περίπου το 200 π.Χ., οι κάτοικοί της έκαναν κάτι μοναδικό. Έγραψαν συνθήκη με την κοντινή Μεδεώνα και έγιναν ένα. Μοιράστηκαν ιερά, εξουσία, εκκλησίες του δήμου, ακόμα και τα λιμάνια. Όποιος πρόδιδε τη συμφωνία, θα πλήρωνε δέκα τάλαντα. Και ο όρκος χαράχτηκε πάνω σε στήλη στο Ιερό της Αθηνάς. Ένα δημοκρατικό, πολιτισμένο συμβόλαιο ανάμεσα σε δύο μικρές ελληνικές πόλεις που ενώθηκαν για να σωθούν.

Η Στείριδα ξαναχτίστηκε. Ξανακαταστράφηκε. Ξαναζωντάνεψε. Μέχρι που έσβησε τελείως, και δεν ξέρουμε πότε. Δεν έγιναν ποτέ σοβαρές ανασκαφές. Η πόλη που είχε βασιλικούς τάφους, ναούς της Δήμητρας και ερείπια του ρωμαϊκού κόσμου, σήμερα δεν φαίνεται πουθενά, εκτός από κάτι λίθινες στέρνες και κάποια σκόρπια αγγεία.

Και όμως, ένα ίχνος της έμεινε. Ένα τεράστιο γράμμα «Τ», λαξευμένο σε βράχο, στην ανατολική πλευρά της αρχαίας ακρόπολης. Ήταν το σήμα των Φωκέων. Ήταν το έμβλημά τους στα νομίσματα. Ήταν, ίσως, το τελευταίο πράγμα που χαράχτηκε στο βουνό πριν όλα χαθούν.

Ο τόπος σήμερα λέγεται Παλιοχώρι. Κοντά του, ο Όσιος Λουκάς. Εκεί, στον βασιλικό τάφο της Στείριδας, ασκήτεψε. Το μέρος ονομάζεται πια Ασκηταριό. Περπατάς ανάμεσα σε πέτρες και ρίζες και μόνο αν ξέρεις τι ψάχνεις, βρίσκεις τη Στείριδα.