Οι μισές ελληνικές εξαγωγές ήταν αυτό και μετά ήρθε η καταστροφή

Στα τέλη του 19ου αιώνα, η σταφίδα ήταν ο χρυσός της ελληνικής οικονομίας. Ήταν το κύριο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 50% των συνολικών εξαγωγών. Χάρη στη σταφίδα, ολόκληρες περιοχές, ιδιαίτερα στην Πελοπόννησο, γνώρισαν τεράστια ανάπτυξη, καθώς το προϊόν αυτό τροφοδοτούσε τις αγορές της Ευρώπης. Η Βρετανία ήταν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας, χρησιμοποιώντας τη σταφίδα για την παραγωγή γλυκισμάτων και ιδιαίτερα των φημισμένων αγγλικών πουτίγκων.

Η ευημερία αυτή όμως κατέρρευσε ξαφνικά, οδηγώντας σε μία από τις μεγαλύτερες οικονομικές κρίσεις στην ιστορία της Ελλάδας. Το 1893, η ζήτηση για ελληνική σταφίδα μειώθηκε δραματικά, καθώς οι Βρετανοί άλλαξαν τις διατροφικές τους συνήθειες και άρχισαν να αντικαθιστούν τη σταφίδα με άλλα προϊόντα. Παράλληλα, οι Γάλλοι, οι οποίοι επίσης αγόραζαν μεγάλες ποσότητες για την παραγωγή κρασιού, βρήκαν νέες μεθόδους ανασύστασης των αμπελώνων τους μετά τη φυλλοξήρα που τους είχε καταστρέψει. Μέσα σε λίγα χρόνια, η ελληνική σταφίδα από περιζήτητο προϊόν μετατράπηκε σε αδιάθετο εμπόρευμα.

Η κρίση της σταφίδας έφερε τεράστιες οικονομικές συνέπειες. Χιλιάδες παραγωγοί κατέρρευσαν οικονομικά, οι εξαγωγές μειώθηκαν δραματικά και η ελληνική κυβέρνηση αναγκάστηκε να αναζητήσει λύσεις. Ένα από τα μέτρα που προτάθηκαν ήταν η καύση των πλεονασματικών ποσοτήτων σταφίδας και η χρήση τους για την παραγωγή οινοπνεύματος. Ωστόσο, το μέτρο αυτό δεν ήταν αρκετό για να αποτρέψει τη γενικευμένη ύφεση.

Οι κοινωνικές επιπτώσεις ήταν εξίσου καταστροφικές. Οι αγρότες, αδυνατώντας να αποπληρώσουν τα χρέη τους, εγκατέλειπαν τη γη τους. Ξεκίνησε ένα μεγάλο κύμα μετανάστευσης προς την Αμερική, καθώς οι Έλληνες προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τη φτώχεια που έφερε η κατάρρευση της αγοράς. Παράλληλα, η κυβέρνηση οδηγήθηκε σε πτώχευση το 1893, καθώς η χώρα εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τα έσοδα της σταφίδας.

Η κρίση της σταφίδας υπήρξε μια σκληρή υπενθύμιση για την Ελλάδα ότι η μονοκαλλιέργεια και η εξάρτηση από ένα μόνο εξαγώγιμο προϊόν μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική καταστροφή. Παρά την ανάκαμψη που ήρθε δεκαετίες αργότερα, η ζημιά είχε ήδη γίνει, αλλάζοντας για πάντα το οικονομικό και κοινωνικό τοπίο της χώρας.