Κουβαλούσε την Ελλάδα στις πληγές της. Η γραφή της έγινε καταφύγιο

Η Ζωρζ Σαρή δεν έγραψε για να ξεχάσει. Έγραψε για να θυμάται. Κάθε της λέξη, κάθε πρόταση ήταν ένα μικρό κουβάρι μνήμης, αντίστασης και πληγής που δεν επουλώθηκε ποτέ. Γεννημένη στην Αθήνα από πατέρα Μικρασιάτη και μητέρα από τη Γαλλική Σενεγάλη, μπήκε νωρίς στη ζωή των μεγάλων, με τον πόλεμο να της κόβει την εφηβεία στα 17 της χρόνια.

Μεγάλωσε μέσα σε μια Ελλάδα κατεχόμενη. Δεν φοβήθηκε. Μπήκε στην ΕΠΟΝ, οργανώθηκε, πάλεψε, ρίσκαρε. Τα απογεύματα μάθαινε υποκριτική, τα βράδια κατέβαινε στους δρόμους της Αντίστασης. Όταν οι Γερμανοί έφυγαν, η σφαίρα μιας άλλης Ελλάδας — αυτής των Δεκεμβριανών — της έσκισε το χέρι και το πόδι. Πόνεσε, αλλά δεν έμεινε εκεί.

Την εξόρισαν στο Παρίσι. Την απέκοψαν από την πατρίδα που κουβαλούσε στα κόκαλά της. Εκεί όμως βρήκε καταφύγιο στη σκηνή και στο χαρτί. Έπαιζε θέατρο, έπλενε πιάτα, αγαπούσε έναν Αιγυπτιώτη γιατρό, γεννούσε παιδιά και συγχρόνως έκρυβε στα κιτάπια της όλα όσα δεν την άφηναν να ησυχάσει.

Επέστρεψε στην Ελλάδα λίγο πριν τη Χούντα. Κι όταν ήρθαν οι επτά εκείνοι χρόνοι, εκείνη και άλλοι ηθοποιοί αποφάσισαν να μη μιλήσουν από σκηνής. Να αντισταθούν παθητικά. Έμεινε χωρίς φωνή, αλλά απέκτησε μια άλλη: τη γραπτή. Έτσι γεννήθηκε ο Θησαυρός της Βαγίας, και μαζί του μια νέα εποχή για την παιδική λογοτεχνία στην Ελλάδα.

Τα παιδιά της γενιάς του ’70 και του ’80 τη διάβασαν με λαχτάρα. Στις ιστορίες της, η Ιστορία δεν ήταν υπόβαθρο. Ήταν σπλάχνο. Έβαζε το παρελθόν στο στόμα των παιδιών για να το καταπιούν με μια αλήθεια τόσο τραγική, που γινόταν ξαφνικά ελπίδα. Δεν προστάτευε τους μικρούς αναγνώστες από τις σκοτεινές πτυχές της Ελλάδας. Τους έδινε φως για να τις δουν.

Στα Χέγια, στον Ήλιο, στα Γενέθλια, στους Νικητές, ήταν πάντα εκείνη: η κοπέλα που τραυματίστηκε από οβίδα, η εξόριστη που δεν σταμάτησε να νοσταλγεί, η μάνα που έγραψε για τη ζωή της αδερφής της στη Νινέτ. Ήταν η φίλη της Άλκης Ζέη, η οποία τη συνόδευσε στα πιο προσωπικά μονοπάτια του Ε.Π., του πιο γλυκού τους κοινού βιβλίου.

Η Ζωρζ Σαρή δεν έψαχνε πρωταγωνιστικούς ρόλους. Έφτιαχνε τις σκηνές της από λέξεις. Κι εκεί, στα αόρατα παρασκήνια των σελίδων, έκτισε έναν κόσμο για παιδιά και μεγάλους. Έναν κόσμο με πόνο, ελευθερία, ιστορία και θάρρος.

Πέθανε στα 88 της. Η Ελλάδα δεν της είχε δώσει ποτέ ένα βραβείο για γενναιότητα. Ίσως γιατί εκείνη δεν το ζήτησε ποτέ. Της έφτανε που έγραφε. Γιατί η γραφή της, ήταν το αντίσκηνο της ψυχής της.