Ο Έλληνας από τη Λάρισα που πήγε στην Οξφόρδη για να αποδείξει ότι τα ελληνικά δεν πέθαναν ποτέ
Ένας νεαρός από τη Λάρισα έφτασε στην Οξφόρδη και με τα έργα του έπεισε τους μεγαλύτερους Ευρωπαίους λόγιους ότι τα ελληνικά δεν χάθηκαν ποτέ
Κανείς στην Ευρώπη των αρχών του 18ου αιώνα δεν περίμενε ότι ένας νεαρός από τη Λάρισα θα ταράξει τα νερά της Οξφόρδης. Ο Αλέξανδρος Ελλάδιος, με μνήμη γεμάτη από παραδόσεις και ήχους της ελληνικής γλώσσας, βρέθηκε σε πανεπιστήμια της Αγγλίας και της Γερμανίας για να αποδείξει ότι το ελληνικό πνεύμα δεν είχε σβήσει.
Από μικρό παιδί, ο παππούς του τον έστειλε να μάθει γράμματα στους πλούσιους ομογενείς. Επέστρεψε στα δώδεκά του στη Λάρισα, αλλά η Ελλάδα της σκλαβιάς δεν τον χωρούσε. Στα δεκαέξι του βρέθηκε στην Αδριανούπολη και το Βυζάντιο, και σύντομα, με την υποστήριξη του Κερκυραίου δασκάλου του, πήρε τον δρόμο για την Αγγλία.
Το 1703, περνώντας από Ουγγαρία, Αυστρία, Γερμανία και Γαλλία, φτάνει στην Οξφόρδη. Εκεί, στο βραχύβιο Ελληνικό Κολλέγιο, καταφέρνει να εντυπωσιάσει καθηγητές και φοιτητές με την άψογη γνώση του στην ελληνική γλώσσα και φιλοσοφία. Οι Άγγλοι βλέπουν για πρώτη φορά μπροστά τους έναν ζωντανό φορέα της κλασικής παράδοσης.
Ο Αλέξανδρος δεν μένει μόνο στην Οξφόρδη. Ακολουθεί η Νυρεμβέργη, όπου συνεργάζεται με Γερμανούς φιλολόγους και επιμελείται τη μετάφραση της Αγίας Γραφής στα νέα ελληνικά. Το 1712, εκδίδει γραμματική της ελληνικής που γίνεται σημείο αναφοράς για όλη την Ευρώπη.
Στα έργα του, απορρίπτει με πάθος τις θεωρίες της Δύσης ότι οι Έλληνες μιλούν μια βάρβαρη διάλεκτο. Με φανταστικό διάλογο, αποδομεί τις ερασμιακές προφορές και επιβεβαιώνει – έναν αιώνα πριν τους γλωσσολόγους – ότι τα ελληνικά έχουν αδιάκοπη συνέχεια.
Το αποκορύφωμα έρχεται το 1714 με το έργο Status praesens ecclesiae graecae. Σε αυτό, ο Ελλάδιος περιγράφει τη θρησκευτική, γλωσσική και πνευματική κατάσταση των Ελλήνων και μιλά για το κρυφό σχολειό, θρυμματίζοντας το αφήγημα ότι οι υπόδουλοι Έλληνες είχαν αποκοπεί από το παρελθόν τους.
Η Ευρώπη αναγκάζεται να δει με άλλα μάτια τη γλώσσα και την ταυτότητα των Ελλήνων. Τα βιβλία του Ελλάδιου φτάνουν ως τον Τσάρο Πέτρο Α’ της Ρωσίας. Κανείς δεν έμαθε ποτέ πού και πότε πέθανε. Αλλά η φωνή του συνέχισε να αντιστέκεται στο σκοτάδι της λήθης.
Γρηγόρης Κεντητός
Γράφω για πράγματα που με συναρπάζουν, αλλά φροντίζω πάντα να τα ερευνώ σαν να τα μελετούσα για πρώτη φορά. Αναζητώ τη σύνδεση ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, το ανθρώπινο μέσα στο ακαδημαϊκό, και τη γνώση που μπορεί να μεταφερθεί με τρόπο απλό, ακριβή και ζωντανό. Είτε πρόκειται για έναν αρχαίο πόλεμο είτε για ένα φαινόμενο της εποχής μας, στηρίζομαι πάντα σε πρωτογενές υλικό, πραγματικές πηγές και σοβαρή τεκμηρίωση. Θέλω κάθε κείμενο να αξίζει τον χρόνο του αναγνώστη — και τον δικό μου.
για άμεση κι έγκυρη ενημέρωση.
