Πήρε ένα κομμάτι από την Ακρόπολη και το έβαλε πάνω στο γραφείο του διακοσμητικό

Το 1889, ένας Αμερικανός ιεροκήρυκας με το όνομα Thomas De Witt Talmage ανέβηκε στην Ακρόπολη. Δεν ήταν αρχαιολόγος, δεν ήταν πρέσβης, δεν ήταν κάποιος κρατικός αξιωματούχος. Ήταν όμως διάσημος. Οι βασιλικές αυλές τον υποδέχονταν. Οι εκκλησίες του μάζευαν δεκάδες χιλιάδες. Και στην Αθήνα, του άνοιξαν όλες τις πόρτες. Όταν κατέβηκε από τον Ιερό Βράχο, δεν κρατούσε μόνο αναμνήσεις. Κρατούσε και ένα κομμάτι μάρμαρο.

Το πήρε μαζί του στην Αμερική. Το πέρασε από θάλασσες και τελωνεία. Και όταν επέστρεψε στο σπίτι του, το τοποθέτησε στο γραφείο του, δίπλα στα χαρτιά και τις επιστολές του. Δεν επρόκειτο για ένα κοινό κομμάτι. Ήταν ένα θραύσμα του Παρθενώνα, με γλυπτό του ίδιου του Φειδία χαραγμένο πάνω του, όπως περηφανεύτηκε ο ίδιος.

Το ανέφερε ψύχραιμα, σχεδόν με αφέλεια. Ένα απλό τεκμήριο μεγαλείου. «Έχω εδώ μπροστά μου ένα κομμάτι του Παρθενώνα, με σκάλισμα του Φειδία», έγραψε. Καμία νύξη για ενοχή, καμία εσωτερική σύγκρουση. Το ιερό του ελληνικού πολιτισμού, το ίδιο το λίκνο της κλασικής αρχιτεκτονικής, είχε πλέον γίνει paperweight πάνω στο γραφείο ενός Αμερικανού πάστορα.

Κι όμως, δεν ήταν ο μόνος. Εκείνη την εποχή, κομμάτια της Ακρόπολης, από μαρμάρινες πλάκες μέχρι γλυπτές κεφαλές, περνούσαν στα χέρια ξένων επισκεπτών. Άλλοι τα έπαιρναν με άδεια, άλλοι τα έκλεβαν. Σημασία είχε να κουβαλήσουν πίσω στην πατρίδα τους ένα ίχνος της αιωνιότητας. Ένα σημάδι ότι βρέθηκαν στο πιο ένδοξο σημείο της Γης. Ένας ιδιωτικός Παρθενώνας, ακρωτηριασμένος.

Ο Talmage όμως πήγε ένα βήμα πιο πέρα. Δεν αρκέστηκε σε αφήγηση. Έβαλε το κομμάτι εκεί που το έβλεπε κάθε μέρα. Σαν να λέει: «Αυτό είναι η απόδειξη ότι ήμουν εκεί. Ότι το πήρα μαζί μου. Ότι έγινε δικό μου.»

Και πράγματι, για έναν κόσμο που τότε ακόμα έβλεπε τα ερείπια ως αναμνηστικά και όχι ως κληρονομιά, δεν υπήρχε τίποτα παράδοξο. Ο Παρθενώνας είχε ήδη υποστεί χειρότερα: είχε γίνει εκκλησία, τζαμί, αποθήκη πυρομαχικών, στόχος βενετικών κανονιών. Το να κοπεί ένα ακόμη κομμάτι από έναν Αμερικανό ιεροκήρυκα ίσως έμοιαζε ασήμαντο.

Σήμερα, όμως, μοιάζει αλλιώς. Γιατί αυτό το μικρό μαρμάρινο θραύσμα λέει μια ιστορία πιο δυνατή από ολόκληρες βιβλιοθήκες. Την ιστορία του πώς ένα κομμάτι από τα ιερότερα μνημεία της ανθρωπότητας μετατράπηκε σε διακοσμητικό γραφείου.