Πόσο πλούσιος ήταν ο Χίτλερ; Ο μισθός του, τα εκατομμύρια του Mein Kampf και η φοροαπαλλαγή
Πίσω από τη μάσκα της λιτότητας, ο Χίτλερ έστησε δίκτυο εσόδων από βιβλία, εταιρικά ταμεία, δικαιώματα εικόνας και φοροαπαλλαγές που τον έκανε απόλυτα πλούσιο
Ο Αδόλφος Χίτλερ λάτρευε να παριστάνει τον «λιτό υπηρέτη του έθνους». Πίσω από τη βιτρίνα όμως απλωνόταν ένα σύστημα που του γέμιζε τους λογαριασμούς. Από τη στιγμή που η εξουσία πέρασε στα χέρια του, τα χρήματα άρχισαν να ρέουν: βιβλία, «δωρεές» βιομηχάνων, δικαιώματα εικόνας, κρατικά κονδύλια. Η οικονομική του ιστορία είναι η πιο κυνική απόδειξη ότι η προπαγάνδα κοστίζει, αλλά αποδίδει.
Τα πρώτα σοβαρά χρήματα ήρθαν από τον «Αγώνα» του. Το Mein Kampf ξεκίνησε διστακτικά, όμως μετά το 1933 έγινε υποχρεωτικό δώρο γάμου και σύμβολο πίστης. Τα αντίτυπα εκτινάχθηκαν σε εκατομμύρια και τα δικαιώματα σε εκατομμύρια Reichsmarks. Μόνο το 1933 υπολογίζεται ότι του απέφερε περίπου 1,23 εκατ. RM, την ώρα που ένας εργάτης ζούσε με χίλια-δυο τον χρόνο.
Επίσημα, λάμβανε μισθό ως καγκελάριος γύρω στις 60.000 Reichsmarks ετησίως· ψίχουλα μπροστά στα υπόλοιπα. Σύντομα, ο «ασκητικός» ηγέτης έλυσε και το θέμα της εφορίας. Το 1934, με μια διοικητική φράση-σφραγίδα, διαγράφηκαν οφειλές ~405.000 RM και ο Φύρερ κηρύχθηκε φοροαπαλλαγμένος. Από εκεί και έπειτα, όλα περνούσαν αφορολόγητα.
Πίσω από τις κουρτίνες, το «Adolf-Hitler-Spende» μάζευε χρήμα από τη βιομηχανία. «Εθελοντικές» εισφορές που δεν γινόταν να αρνηθείς, κατέληγαν σε ταμεία που διαχειριζόταν ο στενός του κύκλος. Παράλληλα, εισέπραττε δικαιώματα από γραμματόσημα και επίσημες εκδόσεις με το πορτρέτο του· ένας ηγέτης που ζητούσε από το κράτος να πληρώνει την εικόνα του.
Το χρήμα μετατρεπόταν σε κύρος, το κύρος σε ακόμη περισσότερο χρήμα. Το Berghof στους πρόποδες των Άλπεων φουσκώνει από ένα ταπεινό σαλέ σε οχυρωμένο συγκρότημα με κινηματογράφο, τεράστιο σαλόνι, στοές και φυλάκια. Η αισθητική του «καλού γούστου» συνάντησε τη βία της αρπαγής έργων τέχνης, για το ονειρεμένο «μουσείο του Λιντς».
Ο μύθος της λιτότητας και οι αριθμοί που τον διαψεύδουν
Το αφήγημα του «άνδρα του λαού» έσπαγε σε κάθε γραμμή ισολογισμού. Τα δικαιώματα του Mein Kampf, οι φοροαπαλλαγές, τα μυστικά ταμεία και οι εταιρικές ροές δημιουργούσαν ένα ιδιωτικό σύστημα ευημερίας. Οι πιο συντηρητικές προσεγγίσεις μιλούν για εκατοντάδες εκατομμύρια σε σημερινά δολάρια, ενώ άλλες, συνυπολογίζοντας λεηλατημένα αγαθά, σκαρφαλώνουν σε δισ..
Η σύγχυση δεν είναι τυχαία. Στο Τρίτο Ράιχ τα σύνορα μεταξύ κράτους, κόμματος και «ιδιωτικού πορτοφολιού» θόλωσαν εσκεμμένα. Δωρεές, κονδύλια «διά θέματα του Φύρερ», έσοδα από ομιλίες και φωτογραφίες, όλα χαντακώνονταν στο ίδιο θησαυροφυλάκιο. Η λογιστική της δικτατορίας εξυπηρετούσε πρώτη απ’ όλα τον ηγέτη της.
Με τον πόλεμο, το σύστημα έγινε ανελέητο. Η «αρρύθμιση» εβραϊκών περιουσιών και η λεηλασία κατεχόμενων χωρών γέμιζαν αποθήκες με χρυσό και τέχνη. Πολλά διοχετεύτηκαν σε κρατικούς λογαριασμούς· αρκετά, όμως, στήριξαν τη χλιδή και τα αρχιτεκτονικά απωθημένα του Χίτλερ. Η ιδεολογία χρησιμοποίησε τον πλούτο και ο πλούτος υπηρέτησε την ιδεολογία.
Το τέλος βρήκε το «οικονομικό θαύμα» να καταρρέει μαζί με το καθεστώς. Διαθήκες που άφηναν «τα πάντα στο κράτος ή στο κόμμα» συγκρούστηκαν με μια Γερμανία που δεν υπήρχε πια. Η Βαυαρία απέκτησε τα δικαιώματα του Mein Kampf και τα ακίνητα πέρασαν στο δημόσιο. Το Berghof ισοπεδώθηκε. Πολλά έργα τέχνης επέστρεψαν· άλλα χάθηκαν στο ημίφως.
Σήμερα, αυτό που μένει δεν είναι ο ακριβής αριθμός, αλλά ο μηχανισμός. Ένας άνθρωπος που αυτοπαρουσιαζόταν λιτός χρησιμοποίησε κάθε εργαλείο ισχύος για να γίνει πλουσιότατος: το βιβλίο που έγινε τελετουργία, η φορολογική ασυλία, οι εταιρικές προσφορές, η εκμετάλλευση του κράτους. Ο πλούτος του δεν ήταν ατύχημα· ήταν μέθοδος.