Τον ήθελαν για μητροπολίτη τρεις πλευρές ταυτόχρονα. Πέθανε στα 51 πριν προλάβει να δει το έργο του ολοκληρωμένο
Ο Ευστάθιος Καισαρείας αναδείχθηκε μέσα από συγκρούσεις και σπάνια μόρφωση, αλλά έφυγε νωρίς αφήνοντας πίσω ένα έργο που έμεινε ανοιχτό.
Γεννημένος το 1824 στην Προύσα, ο Ευστράτιος Κλεόβουλος ξεκίνησε τη ζωή του σε μια επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που έκρυβε μέσα της έναν πυρήνα ελληνικής παιδείας. Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε από μοναχό-θείο, και από νωρίς το πνεύμα του άνοιξε προς κάτι πολύ μεγαλύτερο: μια αποστολή που δε θα περιλάμβανε μόνο Θεό, αλλά και γλώσσα, ιστορία, φιλοσοφία, λαούς. Η πορεία του δεν είχε γυρισμό.
Στην Κωνσταντινούπολη, εντάχθηκε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και πολύ γρήγορα τον στήριξαν οι ισχυροί: ο Πατριάρχης Γρηγόριος ΣΤ΄ και η εκκλησιαστική ελίτ. Το ταλέντο του δεν ήταν μόνο θεολογικό – είχε πνευματική ακρίβεια, ανθρωπιστικό βάθος, παιδεία που ξεπερνούσε την εποχή του. Το 1848, μόλις 24 ετών, ήδη δίδασκε ελληνική και λατινική φιλολογία στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης.
Το Παρίσι, το Βερολίνο, η Λειψία έγιναν τα επόμενα του βήματα. Εκεί έμαθε φιλοσοφία, χημεία, μαθηματικά και μουσική. Συνεργάστηκε με θεολογικά περιοδικά στο εξωτερικό, έζησε τη σκέψη του Διαφωτισμού, μίλησε άψογα γαλλικά, γερμανικά, αγγλικά και έβλεπε τον χριστιανισμό όχι σαν δόγμα, αλλά σαν πεδίο πολιτισμού. Όταν επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, ήταν ήδη αρχιμανδρίτης – κι όμως, αυτό ήταν μόνο η αρχή.
Το 1871, ο θρόνος της Μητρόπολης Καισαρείας έμεινε κενός. Οι Καππαδόκες της Πόλης ήθελαν τον Κλεόβουλο. Οι κάτοικοι της περιοχής ήθελαν τον Γεράσιμο Ναζιανζού. Ο Πατριάρχης προωθούσε άλλον: τον Βασίλειο Αγχιάλου. Οι τρεις πλευρές συγκρούστηκαν. Οι Καππαδόκες έκαναν διαδηλώσεις μέσα στο ίδιο το Πατριαρχείο. Δεν ήταν μια απλή επιλογή. Ήταν μάχη κύρους, ιδεολογίας, εξουσίας. Τελικά, νίκησαν οι δικοί του. Ο Κλεόβουλος έγινε Ευστάθιος Καισαρείας.
Το έργο του στην Καππαδοκία ήταν εξαντλητικό. Ίδρυσε σχολεία, οργάνωσε την Καππαδοκική Εκπαιδευτική Αδελφότητα, περιόδευε σε όλα τα χωριά για να βελτιώσει την εκπαίδευση των παιδιών. Δεν έμεινε στο γραφείο. Κατέβαινε στο χωριό, άκουγε, έγραφε, διόρθωνε, νοιαζόταν. Ήταν εκείνος ο τύπος του μητροπολίτη που δεν τον ένοιαζε η αίγλη αλλά το αποτέλεσμα. Το φως. Η πνευματική ανάταση μιας ολόκληρης επαρχίας.
Και τότε, όλα κόπηκαν απότομα. Στις 26 Ιανουαρίου 1876, πέθανε ξαφνικά από τυφοειδή πυρετό. Ήταν μόλις 51 ετών. Οι άνθρωποι που τον ήθελαν, που πάλεψαν να τον δουν στον θρόνο, δεν πρόλαβαν να χαρούν το έργο του. Ο ίδιος δεν πρόλαβε να το ολοκληρώσει. Έμεινε όμως πίσω του ένας θρύλος: ενός ιεράρχη που διάβαζε τα Ευαγγέλια στα ελληνικά και τα κείμενα του Kant στα γερμανικά. Που δίδασκε στη Χάλκη και έπλενε τα πόδια των φτωχών. Ένας μητροπολίτης που ήξερε πότε να είναι επιστήμονας, πότε να είναι μοναχός, και πότε να είναι άνθρωπος.
Ελληνική Ιστορία :
Άρμεν Κούπτσιος: Ο Εικοσάχρονος Μακεδονομάχος που θυσιάστηκε για την Ελλάδα στον Μακεδονικό Αγώνα
Ο γιατρός που πρώτος έφερε την ποίηση στην Ιατρική και πέθανε με μια κλωτσιά αλόγου
Ο βασιλιάς που νικήθηκε, εξορίστηκε, συγχώρεσε, επέστρεψε, και πέθανε έφιππος σαν Μακεδόνας
Κατέγραψε την αρχαία Ελλάδα με το χέρι, χωρίς GPS πριν 600 χρόνια. Τον έλεγαν Κυριάκο