Ήταν κάποτε μια χώρα…

Bila jednom jedna zemlja. Ήταν κάποτε μια χώρα…

Η δεκαετία του ’90 άλλαξε μια για πάντα τον χάρτη της Ευρώπης. Η διάλυση των χωρών του «ανατολικού μπλοκ», δημιούργησε νέα κράτη και έβαλε τελεία στην συνύπαρξη λαών διαφορετικών κάτω από τις ίδιες σημαίες. Ο υπαρκτός σοσιαλισμός καταρρέει, η περεστρόικα του Γκορμπατσόφ δεν έχει φέρει αποτελέσματα και ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 όλα μυρίζουν μπαρούτι.

Η πτώση του τείχους, η απόσχιση των βαλτικών χωρών από την Σοβιετική Ένωση, η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας (που ήδη από τον θάνατο του Τίτο το ’80 ακροβατούσε ως χώρα) κ.α. Διαδικασίες που άρχισαν πριν από 30 χρόνια, σε πολλές περιπτώσεις βάφτηκαν με αίμα και που ακόμα και σήμερα δεν έχουν ολοκληρωθεί.

Και κάπου εδώ «μπαίνει» και ο αθλητισμός. Τέτοιες μέρες ήταν, πριν από 27 χρόνια, όταν στη Ρώμη η ενιαία -στην αρχή τουλάχιστον- Γιουγκοσλαβία, έδινε την τελευταία της παράσταση κατακτώντας το χρυσό μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ. Τις ημέρες που παίκτες του Ντούσαν Ίβκοβιτς επιβεβαίωναν στο παρκέ πως ήταν μία από τις κορυφαίες ομάδες που εμφανίστηκαν στα ευρωπαϊκά γήπεδα, πίσω στην πατρίδα τους τα πράγματα δεν ήταν όπως τα είχαν αφήσει.

Με Σέρβους και Κροάτες

Τα τύμπανα του εμφυλίου πολέμου είχαν αρχίσει να ηχούν, ο Ζντοβτς είχε λάβει εντολές επιστροφής, όπως θα δείτε και πιο κάτω, οπότε στη Ρώμη θα έμεναν πλέον μόνο 11 παίκτες. Σέρβοι και Κροάτες καθώς η αποστολή απαρτιζόταν ουσιαστικά από εκείνους. Από εκείνην την ομάδα απουσίαζαν για διαφορετικούς λόγους ο Ντράζεν Πέτροβιτς -που μόλις είχε μετακομίσει στο Νιου Τζέρσεϊ και τους Νετς- και ο Στόγιαν Βράνκοβιτς. Η ομάδα που είχε στη διάθεσή του ο Ντούσαν Ίβκοβιτς αποτελούνταν από τους Βλάντε Ντίβατς, Ζάρκο Πάσπαλι, Τόνι Κούκοτς, Ντίνο Ράτζα, Ζόραν Σάβιτς, Αλεξάνταρ Τζόρτζεβιτς, Πρέντραγκ Ντανίλοβιτς, Άριαν Κόμαζετς, Βέλιμιρ Περάσοβιτς, Ζόραν Γιοβάνοβιτς και Ζόραν Σρετένοβιτς.

Ένα χρόνο -και κάτι- μετά από ένα άλλο αθλητικό γεγονός, τον ποδοσφαιρικό αγώνα ανάμεσα στην Ντιναμό Ζάγκρεμπ και τον Ερυθρό Αστέρα που άναψε τη σπίθα του εμφυλίου, οι Σέρβοι και οι Κροάτες για τελευταία φορά υπό τη σημαία της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας καλούνταν να αποδείξουν πως ήταν η κορυφαία ομάδα.

Το τουρνουά…

Το Ευρωμπάσκετ του 1991 πέρα από τις πολιτικές ζυμώσεις της περιόδου στην Ευρώπη ήταν… περίεργο και αθλητικά. Η Σοβιετική Ένωση -που επίσης μετά από λίγο καιρό θα έπαυε να υπάρχει- είχε αποκλειστεί από την Γαλλία και την Τσεχοσλοβακία -μία ακόμα χώρα που διασπάστηκε- και δεν ταξίδεψε στην Ιταλία, ενώ το συγκεκριμένο τουρνουά αποτέλεσε το κύκνειο άσμα του Νίκου Γκάλη. Ο «Νικ» ήταν και πάλι πρώτος σκόρερ με μέσους όρους που προκαλούν θαυμασμό σήμερα (32,4 πόντους) και οδήγησε την Εθνική μας ομάδα στην πέμπτη θέση, μετά από τα δύο συνεχόμενα μετάλλια σε Αθήνα (1987) και Ζάγκρεμπ (989).

Το… θέμα είναι όμως η Γιουγκοσλαβία. Και αυτή η ομάδα μετά από το αρχικό 3-0 στους ομίλους, απέκλεισε στα ημιτελικά τη Γαλλία ενώ στον τελικό της 29ης Ιουνίου επικράτησαν με 88-73 της οικοδέσποινας Ιταλίας που… αρκέστηκε στο ασημένιο μετάλλιο.

ΙΤΑΛΙΑ: Τζεντίλε 8, Πεσίνα 14, Πίτις 12, Ρουσκόνι 2, Μπρουναμόντι 4, Μανίφικο 9, Κόστα 4, Ντελ’ Άντζελο 2, Ρίβα 4, Φαντότσι 12, Πρέμιερ 2.

ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ: Ντίβατς 10, Τζόρτζεβιτς 4, Κούκοτς 20, Πάσπαλι, Ράτζα 23, Κόμαζετς 3, Ντανίλοβιτς 9, Περάσοβιτς 12, Σάβιτς 2, Σρετένοβιτς 5.

Η Σλοβενία…

Στις 25 Ιουνίου η Σλοβενία γίνεται η πρώτη χώρα που ανεξαρτητοποιείται από την Γιουγκοσλαβία. Λίγες ημέρες μετά η χώρα οδηγούταν στον πόλεμο των 10 ημερών και ουσιαστικά άνοιγε το χορό των αποσχίσεων. Μοναδικός Σλοβένος στην ομάδα της Ρώμης, ήταν ο Γιούρε Ζντοβτς. Το «ξανθό σκυλί» που έχει περάσει μεγάλο μέρος της καριέρας του στην Ελλάδα είτε ως παίκτης (Ηρακλής, Πανιώνιος) είτε ως προπονητής (Ηρακλής, ΑΕΚ) έχει παίξει ήδη στα τρία παιχνίδια της πρώτης φάσης, όμως η απόφαση των ανθρώπων της χώρας του είναι ξεκάθαρη. Πρέπει να επιστρέψει πίσω. Με δάκρυα στα μάτια ενημερώνει τα μέλη της αποστολής και χαράματα πλέον μαζί με τους Σλοβένους δημοσιογράφους που βρίσκονταν στην ιταλική πρωτεύουσα επιστρέφουν οδικώς στην Λιουμπλιάνα.

Ο Ζντοβτς αναδείχθηκε πρωταθλητής Ευρώπης, αλλά δεν ήταν εκεί για να παραλάβει το χρυσό μετάλλιο. Αυτό έγινε με καθυστέρηση 15 χρόνων, το 2006 στον αποχαιρετιστήριο αγώνα του. Εκεί οι άλλοτε συμπαίκτες του είχαν μαζί τους και του παρέδωσαν ένα μετάλλιο που του άνηκε.

Πηγή: FB group Istorija ex-yu košarke

Η συνέχεια…

Έναν χρόνο αργότερα από τη διοργάνωση της Ιταλίας, οι Σέρβοι μπήκαν σε τριετή καραντίνα στην οποία τους εξανάγκασε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Επανεμφανίστηκαν το 1995 στο Ευρωμπάσκετ της Αθήνας όταν και κατέκτησαν αήττητοι το χρυσό μετάλλιο. Ακολούθησαν άλλα δύο χρυσά στα Ευρωμπάσκετ του 1997 και του 2001 καθώς και το χάλκινο το 1999. Επίσης ως Γιουγκοσλαβία κατέκτησε το Μουντομπάσκετ του 1998, ως Σερβία Μαυροβούνιο εκείνο του 2002 και πλέον ως Σερβία το ασημένιο στη διοργάνωση του 2014.

Η Κροατία, που το 1991 ανεξαρτητοποιήθηκε, εμφανίστηκε κανονικά την επόμενη χρονιά στους Ολυμπιακούς Αγώνες και για μια τετραετία βρισκόταν σταθερά μέσα στα μετάλλια στις μεγάλες διοργανώσεις. Ασημένια το 1992 στην Βαρκελώνη, και Χάλκινη στο Παγκόσμιο του 1994 και στα Ευρωμπάσκετ του 1993 και του 1995. Έκτοτε, παρότι ήταν παρούσα σχεδόν σε όλα τα ραντεβού δεν κατάφερε να ανέβει ξανά στο βάθρο.

Το 1993 στο Ευρωμπάσκετ της Γερμανίας έκανε την πρώτη της εμφάνιση και η Σλοβενία. Συμμετείχε κανονικά σε όλα τα Ευρωμπάσκετ και σε τρία Μουντομπάσκετ και μόλις πέρυσι κατάφερε να διακριθεί καθώς στέφθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης!

Στο ίδιο Ευρωμπάσκετ, του 1993 παρουσιάστηκε για πρώτη φορά και Βοσνία Ερζεγοβίνη. Η όγδοη θέση που κατέκτησε εκείνη η ομάδα είναι και η καλύτερη μέχρι τώρα για τους Βόσνιους σε οποιαδήποτε διοργάνωση.

Το 1993 έγινε επίσημο μέλος της FIBA και η ΠΓΔΜ. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1999 στα γήπεδο της Γαλλίας στο Ευρωμπάσκετ, ενώ η τέταρτη θέση του 2011 είναι η καλύτερη που έχει πάρει η χώρα.

Το 2006 η παγκόσμια ομοσπονδία δέχτηκε στους κόλπους της και το Μαυροβούνιο που μόλις είχε αποσχιστεί από τη Σερβία. Το 2011 στη Λιθουανία, εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε μεγάλη διοργάνωση η Εθνική Μαυροβουνίου και μέχρι τωρα έχει συμμετάσχει σε τρεις διοργανώσεις.

Η τελευταία ομοσπονδία που αναγνωρίστηκε από τη FIBA, μόλις το 2015 είναι αυτή του Κοσόβου.

Ο αγώνας που δεν έγινε…

Το 1992, ένα χρόνο μετά από το Ευρωμπάσκετ της Ρώμης, το παγκόσμιο μπάσκετ έβλεπε στα γήπεδα της Βαρκελώνης την κορυφαία ομάδα που έχει περάσει από το παγκόσμιο στερέωμα. Την πρώτη και αυθεντική Ντριμ Τιμ. Η ομάδα του Τζόρνταν, του Μάτζικ, του Μαλόουν, του Μπερντ και των υπόλοιπων σταρ. Διέλυσαν κάθε ομάδα που βρέθηκε στο δρόμο τους και στον τελικό νίκησαν την Κροατία.

Και κάπου εκεί μπαίνει το… αν. Τι πραγματικά θα γινόταν αν Γιουγκοσλαβία ήταν στα γήπεδα της Βαρκελώνης; Η «η καλύτερη ομάδα που δεν εμφανίστηκε ποτέ» κατά το περιοδικό “Rolling Stone” θα ήταν ένα πραγματικό αντίπαλο δέος στους επαγγελματίες Αμερικανούς. Τι θα γινόταν αν ο Ντράζεν, ο Βράνκοβιτς, ο Πάσπαλι, ο Ζντοβτς, ο Κόμαζετς, ο Σάβιτς, ο Κούκοτς, ο Ντανίλοβιτς και οι λοιποί «Γιούγκοι» πατούσαν στο ίδιο παρκέ με τους σταρ του ΝΒΑ.

Δε θα το μάθουμε ποτέ, όπως δε θα μάθουμε ως που θα έφτασε η Γιουγκοσλαβία αν δεν υπήρχε ο εμφύλιος…