Δεν ήταν οι Αρχαίοι Έλληνες: Ποιοι γιόρτασαν πρώτοι την Πρωτοχρονιά στην αρχαιότητα;
Η Πρωτοχρονιά ξεκίνησε με τους Βαβυλώνιους και τον θεό Ιανό, όχι τους Έλληνες.
Η ιδέα της Πρωτοχρονιάς μπορεί να φαίνεται αυτονόητη σήμερα, αλλά οι πρώτοι που αποφάσισαν να σηματοδοτήσουν την αρχή μιας νέας χρονιάς ήταν οι Βαβυλώνιοι, περίπου 4.000 χρόνια πριν. Όχι, δεν ήταν οι Αρχαίοι Έλληνες, παρά το γεγονός ότι ήταν πρωτοπόροι σε τόσους άλλους τομείς. Οι Βαβυλώνιοι έθεσαν τα θεμέλια για αυτή την παράδοση με τη γιορτή Ακιτού, η οποία λάμβανε χώρα κατά την εαρινή ισημερία, δηλαδή τον Μάρτιο.
Αυτή η γιορτή δεν είχε καμία σχέση με τις σαμπάνιες και τα πυροτεχνήματα. Ήταν μια θρησκευτική τελετή που περιλάμβανε μεγαλοπρεπείς παρελάσεις, θυσίες και συμβολικές αναπαραστάσεις της νίκης της τάξης επί του χάους. Οι Βαβυλώνιοι θεωρούσαν την ανανέωση της φύσης ως την ιδανική στιγμή για να υποδεχτούν τη νέα χρονιά.
Αργότερα, οι Αιγύπτιοι έδωσαν τη δική τους διάσταση στην αλλαγή του χρόνου, συνδέοντάς την με την πλημμύρα του Νείλου, που εξασφάλιζε γονιμότητα και ευημερία. Στη συνέχεια, ήρθαν οι Ρωμαίοι, οι οποίοι χάρη στον Ιούλιο Καίσαρα, καθιέρωσαν την 1η Ιανουαρίου ως την αρχή της χρονιάς, προς τιμήν του θεού Ιανού, του θεού των αρχών και των μεταβάσεων.
Ενώ οι Αρχαίοι Έλληνες έδωσαν πολλά στην παγκόσμια κληρονομιά, η Πρωτοχρονιά δεν ήταν στα ενδιαφέροντά τους. Αντίθετα, γιόρταζαν τις εποχές και τις θρησκευτικές εορτές με βάση τη γεωργία και τις φάσεις της σελήνης. Ίσως για αυτούς η έννοια της γραμμικής χρονικής έναρξης να ήταν λιγότερο σημαντική από την κυκλική φύση της ζωής.
Σήμερα, μπορεί να γιορτάζουμε την Πρωτοχρονιά με πάρτι και γλέντια, αλλά οι ρίζες της βρίσκονται βαθιά στις παραδόσεις πολιτισμών που ήθελαν να τιμήσουν την αρχή ενός νέου κύκλου ζωής.
Γρηγόρης Κεντητός
Γράφω για πράγματα που με συναρπάζουν, αλλά φροντίζω πάντα να τα ερευνώ σαν να τα μελετούσα για πρώτη φορά. Αναζητώ τη σύνδεση ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, το ανθρώπινο μέσα στο ακαδημαϊκό, και τη γνώση που μπορεί να μεταφερθεί με τρόπο απλό, ακριβή και ζωντανό. Είτε πρόκειται για έναν αρχαίο πόλεμο είτε για ένα φαινόμενο της εποχής μας, στηρίζομαι πάντα σε πρωτογενές υλικό, πραγματικές πηγές και σοβαρή τεκμηρίωση. Θέλω κάθε κείμενο να αξίζει τον χρόνο του αναγνώστη — και τον δικό μου.
για άμεση κι έγκυρη ενημέρωση.
