MUST READ

Πώς καταστράφηκαν όλα τα αλχημικά χειρόγραφα για να μην μάθει κανείς τη συνταγή του χρυσού

Μια ξεχασμένη αυτοκρατορική εντολή κατέστρεψε αιώνες γνώσης. Ο χρυσός δεν έπρεπε να φτιαχτεί. Όχι γιατί δεν μπορούσε — αλλά γιατί δεν έπρεπε να ξέρουμε πώς.
Πώς καταστράφηκαν όλα τα αλχημικά χειρόγραφα για να μην μάθει κανείς τη συνταγή του χρυσού

Το 290 μ.Χ., ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Διοκλητιανός εξέδωσε μια από τις πιο παράξενες και ριζοσπαστικές διαταγές στην ιστορία της γνώσης: να καταστραφούν όλα τα βιβλία που περιείχαν πληροφορίες για την κατασκευή χρυσού και αργύρου. Και μάλιστα όχι γενικά, αλλά συγκεκριμένα τα χειρόγραφα των Αιγυπτίων, που θεωρούνταν τότε οι πιο προχωρημένοι γνώστες της αλχημείας και της μεταλλουργίας.

Ο λόγος δεν ήταν ούτε θρησκευτικός ούτε μαγικός. Ήταν καθαρά οικονομικός. Εκείνη την εποχή, η ρωμαϊκή οικονομία ήταν σε κρίση. Το νόμισμα είχε χάσει την αξία του, ο πληθωρισμός αυξανόταν, και ο χρυσός είχε γίνει το πολυτιμότερο “όπλο” του κράτους. Αν λοιπόν η Αίγυπτος – με τη βαθιά της τεχνική παράδοση – μπορούσε όντως να δημιουργήσει χρυσό τεχνητά, αυτό θα κατέρρεε το σύστημα. Έτσι, η γνώση έπρεπε να χαθεί.

Η διαταγή εκτελέστηκε. Κείμενα που μεταφέρονταν από στόμα σε στόμα επί αιώνες, σε παπύρους γραμμένους στα ελληνικά, στα κοπτικά ή σε παλιούς συμβολισμούς, εξαφανίστηκαν. Οι τεχνικές της μεταστοιχείωσης – ακόμα και αν δεν λειτουργούσαν όπως πίστευαν – έκρυβαν μέσα τους μια βαθύτερη ιδέα: ότι τα μέταλλα δεν είναι σταθερά, ότι η ύλη αλλάζει, ότι κάτι ευτελές μπορεί να γίνει πολύτιμο. Και αυτή η ιδέα, από μόνη της, αρκούσε για να θεωρηθεί επικίνδυνη.

Παρόλα αυτά, κάποια ίχνη σώθηκαν. Ο πιο διάσημος τέτοιος πάπυρος είναι ο “Papyri Graecae Magicae” ή αλλιώς Πάπυρος της Λέιντεν. Βρέθηκε αιώνες μετά σε τάφο στη Θήβα, και σήμερα φυλάσσεται στην Ολλανδία. Είναι γραμμένος στα ελληνικά και περιέχει τεχνικές, συνταγές, χημικά μείγματα – μια σπάνια ματιά στο τι χάθηκε. Δεν είναι ξεκάθαρο αν περιέχει πραγματική “αλχημεία”, αλλά αποδεικνύει πως όλη αυτή η γνώση υπήρχε, ήταν οργανωμένη, και κάποτε θεωρήθηκε τόσο επικίνδυνη που έπρεπε να καεί.

Το εντυπωσιακό είναι πως αυτή η μαζική καταστροφή δεν έγινε σε σκοτεινούς μεσαιωνικούς αιώνες. Έγινε από έναν αυτοκράτορα που νομοθετούσε, οργάνωνε τη φορολογία, έκανε μεταρρυθμίσεις. Κι όμως, μπροστά στον φόβο ότι κάποιοι τεχνίτες σε εργαστήρια της Αλεξάνδρειας ή της Μέμφιδας ίσως είχαν ανακαλύψει κάτι που δεν έπρεπε, προτίμησε να εξαφανίσει κάθε πιθανότητα.

Κανείς δεν ξέρει τι χάθηκε τότε. Αν υπήρχε όντως γνώση που θα άλλαζε την πορεία της χημείας ή αν απλώς κάηκαν συμβολικά όνειρα. Αλλά αυτό που σίγουρα δείχνει η ιστορία είναι ότι υπήρξαν εποχές που η εξουσία φοβήθηκε τη γνώση πριν ακόμα τη καταλάβει. Και έδρασε.

Όχι για να τη διορθώσει.
Αλλά για να τη σβήσει.

Εγγραφείτε στα Σελίδα του του Sportime στην πλατφόρμα των Google news για άμεση κι έγκυρη ενημέρωση.
Must Read: Όταν τελειώνει το ματς και πέφτει το ρεύμα. Το αόρατο άθλημα των Βρετανών με τους βραστήρες

Όταν τελειώνει το ματς και πέφτει το ρεύμα. Το αόρατο άθλημα των Βρετανών με τους βραστήρες

Το αποκαλούν “TV pickup” και συμβαίνει μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο: μαζική αύξηση ζήτησης ρεύματος μέσα σε λίγα λεπτά, όταν τελειώνει ένα πρόγραμμα στην τηλεόραση.

Must Read
Must Read: Το cheerleading ξεκίνησε αποκλειστικά από άντρες αλλά ανέλαβαν οι γυναίκες όταν εκείνοι πήγαν στον πόλεμο

Το cheerleading ξεκίνησε αποκλειστικά από άντρες αλλά ανέλαβαν οι γυναίκες όταν εκείνοι πήγαν στον πόλεμο

Το cheerleading δεν ήταν ποτέ ένα “γυναικείο” άθλημα. Ξεκίνησε από άντρες, αγνοήθηκε ως σπορ, και μεταμορφώθηκε σε κάτι άλλο όταν οι γυναίκες μπήκαν στο παιχνίδι.

Must Read
Must Read: Το παπούτσι που απαγορεύτηκε γιατί έσπαγε τα ρεκόρ. Το Alphafly και το τεχνολογικό ντόπινγκ

Το παπούτσι που απαγορεύτηκε γιατί έσπαγε τα ρεκόρ. Το Alphafly και το τεχνολογικό ντόπινγκ

Ένα παπούτσι που έτρεχε πιο γρήγορα απ’ τον άνθρωπο. Το Nike Alphafly μπήκε στην ιστορία όχι μόνο για την ταχύτητά του, αλλά γιατί θεωρήθηκε «παράνομο».

Must Read
Must Read: Ο αμερικανός στρατιώτης που μετέφερε το μπέιζμπολ στον κόσμο, κι έτσι ξεκίνησε ένα άθλημα χωρίς σύνορα

Ο αμερικανός στρατιώτης που μετέφερε το μπέιζμπολ στον κόσμο, κι έτσι ξεκίνησε ένα άθλημα χωρίς σύνορα

Δεν ήταν προπονητής, ούτε διάσημος παίκτης. Ήταν ένας στρατιώτης. Κι όμως, χάρη σε αυτόν, το μπέιζμπολ έγινε παγκόσμιο.

Must Read
Must Read: Το ποδοσφαιρικό γήπεδο που πρόδωσε τη μυστική βάση των Σοβιετικών στην Κούβα

Το ποδοσφαιρικό γήπεδο που πρόδωσε τη μυστική βάση των Σοβιετικών στην Κούβα

Ένα γήπεδο ποδοσφαίρου στην Κούβα αποκάλυψε την ύπαρξη σοβιετικής βάσης και πυροδότησε κρίση που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε νέο Ψυχρό Πόλεμο.

Must Read
Must Read: Ο ναός στην Πλάκα που ίσως χτίστηκε από πρίγκιπα πάνω σε ερείπια αρχαίου ιερού και βρέθηκε μέσα του χαραγμένο το όνομά του

Ο ναός στην Πλάκα που ίσως χτίστηκε από πρίγκιπα πάνω σε ερείπια αρχαίου ιερού και βρέθηκε μέσα του χαραγμένο το όνομά του

Κρυμμένος στην Πλάκα, ο Άγιος Νικόλαος Ραγκαβά φέρει το όνομα πρίγκιπα στον τρούλο του και ίσως χτίστηκε πάνω σε αρχαίο ιερό.

Must Read
Must Read: Ο γιατρός που πρώτος έφερε την ποίηση στην Ιατρική και πέθανε με μια κλωτσιά αλόγου

Ο γιατρός που πρώτος έφερε την ποίηση στην Ιατρική και πέθανε με μια κλωτσιά αλόγου

Έγραψε ποιήματα για τη φλεβοτομία, αγωνίστηκε για την υγεία των φτωχών και πέθανε στον δρόμο για να σώσει έναν ασθενή.

Must Read
Must Read: Ο βασιλιάς που νικήθηκε, εξορίστηκε, συγχώρεσε, επέστρεψε, και πέθανε έφιππος σαν Μακεδόνας

Ο βασιλιάς που νικήθηκε, εξορίστηκε, συγχώρεσε, επέστρεψε, και πέθανε έφιππος σαν Μακεδόνας

Έχασε τον θρόνο, πήγε εξορία στη Ρώμη, συγχώρεσε τον προδότη αδερφό του, και πέθανε σαν στρατηγός της Μακεδονίας.

Must Read
Must Read: Κατέγραψε την αρχαία Ελλάδα με το χέρι, χωρίς GPS πριν 600 χρόνια. Τον έλεγαν Κυριάκο

Κατέγραψε την αρχαία Ελλάδα με το χέρι, χωρίς GPS πριν 600 χρόνια. Τον έλεγαν Κυριάκο

Πριν υπάρξει αρχαιολογία, ένας Ιταλός κατέγραψε με το χέρι ναούς και επιγραφές στην Ελλάδα. Τον έλεγαν Κυριάκο.

Must Read