Η μυστική διαδρομή από το Βατικανό που οδηγεί σε κάστρο και έσωσε έναν Πάπα πριν από 500 χρόνια

Το 1527, η Ρώμη παραδόθηκε στη φρίκη. Οι μισθοφόροι του αυτοκράτορα Καρόλου Ε΄ – κυρίως Γερμανοί Λουθηρανοί και Ισπανοί στρατιώτες – μπήκαν στην πόλη ανεξέλεγκτοι, απλήρωτοι και διψασμένοι για εκδίκηση. Για οκτώ ημέρες, η Ρώμη λεηλατήθηκε με αγριότητα. Οι εκκλησίες βεβηλώθηκαν. Οι μοναχές βιάστηκαν. Οι δρόμοι γέμισαν πτώματα. Δεν υπήρχε έλεος.

Στο Βατικανό, ο Πάπας Κλήμης Ζ΄ κατάλαβε ότι δεν θα κρατούσε για πολύ. Οι μισθοφόροι πλησίαζαν και δεν υπήρχε τρόπος άμυνας. Είχε όμως ένα τελευταίο χαρτί: μια στενή, σκεπαστή διαδρομή, σχεδόν άγνωστη στους πολλούς, που ένωνε το Βατικανό με το Καστέλ Σαντ’ Άντζελο, το παλιό φρούριο των Πάπων.

Η διαδρομή αυτή λεγόταν Passetto di Borgo. Δεν ήταν υπόγεια, αλλά υψωμένη και εντελώς κλειστή, χτισμένη πάνω από τα κτίρια και τους δρόμους της συνοικίας Borgo. Ένας πέτρινος διάδρομος, περίπου 800 μέτρων, που λειτουργούσε ως κρυφή έξοδος κινδύνου για τον Πάπα – και εκείνη τη μέρα, έγινε σωτηρία.

Ο Κλήμης Ζ’ το διέσχισε μέσα στη νύχτα, μαζί με λίγους έμπιστους φρουρούς. Περπάτησαν μέσα από τον σκοτεινό και στενό διάδρομο, χωρίς να τους δει κανείς. Πίσω τους, η Ρώμη καιγόταν. Μπροστά τους, το οχυρωμένο κάστρο τους περίμενε.

Έμεινε έξι μήνες αποκλεισμένος μέσα στο Καστέλ Σαντ’ Άντζελο, ενώ έξω, η πόλη βίωνε τη χειρότερη λεηλασία της από την αρχαιότητα. Ο Πάπας ήταν ζωντανός αλλά αιχμάλωτος. Για να εξαγοράσει την ελευθερία του, αναγκάστηκε να πληρώσει 400.000 δουκάτα, να παραδώσει εδάφη και να ταπεινωθεί μπροστά στην αυτοκρατορική εξουσία.

Ο Passetto di Borgo υπάρχει ακόμη. Δεν είναι τουριστικό πέρασμα. Τις περισσότερες μέρες του χρόνου είναι κλειστός, αλλά ανοίγει για συγκεκριμένες ξεναγήσεις. Όποιος τον περπατήσει, διασχίζει την ίδια διαδρομή που διέσχισε ένας Πάπας μέσα στον τρόμο. Είναι στενός, πέτρινος, σκοτεινός. Και είναι ένα από τα πιο αθόρυβα, αλλά πιο καθοριστικά αρχιτεκτονικά μυστικά της Ρώμης.

Η διαδρομή αυτή αποδεικνύει πως όταν όλα γύρω σου καταρρέουν, ακόμη και μια πέτρινη λωρίδα μήκους 800 μέτρων μπορεί να γίνει δρόμος σωτηρίας. Ο Κλήμης Ζ’ το έμαθε αυτό μέσα στη φωτιά και στο αίμα. Κι εμείς το θυμόμαστε σήμερα, περπατώντας από πάνω.