Η πρώτη Άλωση της Κωνσταντινούπολης, 250 χρόνια πριν την Άλωση του 1453
Η πρώτη Άλωση της Πόλης έγινε από χριστιανούς της Δύσης. Η Ορθοδοξία διώχθηκε, αλλά δεν έσβησε.
Πριν ο Μωάμεθ ο Πορθητής μπει στην Κωνσταντινούπολη το 1453, η Πόλη είχε ήδη γνωρίσει τη βία, τη λεηλασία και την ταπείνωση. Το 1204, οι Σταυροφόροι της Δ΄ Σταυροφορίας, φορώντας τον σταυρό στο στήθος, δεν κατευθύνθηκαν στους Αγίους Τόπους. Κατευθύνθηκαν προς την καρδιά της Ορθοδοξίας.
Η Κωνσταντινούπολη ήταν τότε η πρωτεύουσα της Ρωμιοσύνης, κέντρο της πίστης και της αυτοκρατορικής παράδοσης. Οι Σταυροφόροι, με πρόσχημα χρέη και πολιτικές συμφωνίες, απέκλεισαν την Πόλη από θάλασσα και στεριά. Στις 13 Απριλίου 1204, εισέβαλαν με βία. Η Αγία Σοφία βεβηλώθηκε. Ιερά αντικείμενα αφαιρέθηκαν. Μοναχοί και λαός προσπάθησαν να σώσουν ό,τι μπορούσε να σωθεί.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν συνεργάστηκε ποτέ με τη λεηλασία. Ο Πατριάρχης έφυγε λίγο πριν πέσουν τα τείχη. Το Πατριαρχείο εξορίστηκε. Οι εικόνες μεταφέρθηκαν ως λάφυρα στη Δύση. Άλλες θρυμματίστηκαν, άλλες φυλάχθηκαν μυστικά από ευσεβείς χριστιανούς. Ήταν η πρώτη φορά που Χριστιανοί έκαιγαν την Πόλη, όχι εχθροί πίστης, αλλά εχθροί καρδιάς.
Οι κατακτητές ίδρυσαν το λεγόμενο «Λατινικό Βασίλειο της Κωνσταντινούπολης». Το Πατριαρχείο αντικαταστάθηκε με Λατίνο επίσκοπο. Οι Ορθόδοξοι χριστιανοί έγιναν δεύτερης κατηγορίας στον ίδιο τους τον τόπο. Κληρικοί εκδιώχθηκαν, μοναστήρια διαλύθηκαν, και η Ορθοδοξία επιβίωσε μόνο χάρη στην πίστη του λαού και των ιερέων που έμειναν αφοσιωμένοι.
Η Ρωμιοσύνη δεν παραδόθηκε. Από την εξορία, οι Έλληνες ίδρυσαν κράτη αντίστασης στη Νίκαια, στην Ήπειρο, στην Τραπεζούντα. Κράτη που φύλαξαν τη γλώσσα, τη λατρεία και τη μνήμη. Και το 1261, ύστερα από δεκαετίες αναμονής και προσευχής, ο Μιχαήλ Παλαιολόγος ανέκτησε την Πόλη. Η Αγία Σοφία καθαρίστηκε, ο Σταυρός ανέβηκε ξανά στον τρούλο.
Όμως η πληγή είχε ήδη ανοίξει. Η ενότητα της Χριστιανοσύνης είχε τραυματιστεί βαριά. Πολλοί είδαν εκείνη την πρώτη Άλωση ως προειδοποίηση. Όχι μόνο πολιτική, αλλά και πνευματική. Γιατί όταν η Πόλη κινδύνεψε, δεν την υπερασπίστηκαν όλοι. Κι όταν έπεσε, δεν την έκλαψαν όλοι το ίδιο.
Η Άλωση του 1204 ήταν η αρχή της παρακμής. Όχι γιατί έλειψε η δύναμη, αλλά γιατί παραβιάστηκε η ψυχή της Αυτοκρατορίας. Η Πόλη στάθηκε όρθια 250 ακόμη χρόνια. Όμως ποτέ δεν ξαναβρήκε τη σταθερότητα που είχε πριν μπει το ξένο χέρι στα ιερά της.