Οι Τούρκοι δεν άντεχαν να βλέπουν τους πλούσιους με τουλίπες και έκαναν εξέγερση

Το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό όταν κάποιος σκέφτεται τις τουλίπες είναι η Ολλανδία. Όμως, η πραγματική τους ιστορία ξεκινάει από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, όπου οι τουλίπες δεν ήταν απλώς ένα όμορφο λουλούδι, αλλά σύμβολο εξουσίας, πλούτου και πολυτέλειας. Κατά τη διάρκεια της Εποχής της Τουλίπας (Lâle Devri), μεταξύ 1718 και 1730, η οθωμανική ελίτ είχε αναπτύξει μια σχεδόν εμμονική λατρεία για τις τουλίπες, που κατέληξε σε υπερβολική σπατάλη, αριστοκρατικές υπερβολές και τελικά σε μια λαϊκή εξέγερση που ανέτρεψε τον σουλτάνο.

Η τουλίπα είχε φτάσει στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από την Κεντρική Ασία και σύντομα έγινε ένα από τα πιο αγαπημένα λουλούδια στην αυλή του σουλτάνου. Ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής ήταν από τους πρώτους που γοητεύτηκε από αυτό το λουλούδι, ενώ επί Σουλτάνου Αχμέτ Γ’, η τουλίπα μετατράπηκε σε σύμβολο της οθωμανικής αριστοκρατίας. Καλλιεργούνταν σε εξωφρενικά πολύπλοκα σχέδια στους κήπους των ανακτόρων, και σπάνιες ποικιλίες πουλιούνταν σε εξωφρενικές τιμές. Η λέξη «τουλίπα» προέρχεται από την τουρκική λέξη “tülbent”, που σημαίνει τουρμπάνι, λόγω του σχήματος του άνθους.

Η τρέλα της τουλίπας δεν περιοριζόταν μόνο στους κήπους. Οι τουλίπες επηρέασαν την οθωμανική μόδα, τη ζωγραφική, την ποίηση και ακόμη και τα κεραμικά. Στην Κωνσταντινούπολη διοργανώνονταν πολυτελή νυχτερινά φεστιβάλ όπου ευγενείς και αξιωματούχοι απολάμβαναν το θέαμα των τουλιπών κάτω από το φως των φαναριών και των κεριών. Οι πιο σπάνιες και πολύχρωμες ποικιλίες είχαν εξωφρενικές τιμές και έγιναν είδος συλλεκτικής αξίας για τους ευγενείς. Μάλιστα, η τιμή μιας μόνο σπάνιας τουλίπας μπορούσε να φτάσει το ετήσιο εισόδημα ενός απλού Οθωμανού πολίτη.

Η ακραία πολυτέλεια και οι σπατάλες της εποχής, όμως, προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις. Την ίδια στιγμή που οι αριστοκράτες διασκέδαζαν σε φεστιβάλ τουλιπών, οι φτωχοί υπέφεραν από την οικονομική κρίση και την αύξηση της φορολογίας. Το 1730, η δυσαρέσκεια κορυφώθηκε με την Εξέγερση του Πατρονά Χαλίλ, έναν λαϊκό ξεσηκωμό που ανέτρεψε τον σουλτάνο Αχμέτ Γ’. Η Εποχή της Τουλίπας τελείωσε απότομα και η καλλιέργεια της τουλίπας περιορίστηκε δραστικά, καθώς θεωρήθηκε σύμβολο αλαζονείας και σπατάλης.

Αν και η λατρεία της τουλίπας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία έσβησε, η φήμη της ταξίδεψε στη Δύση. Στα μέσα του 16ου αιώνα, ο Οθωμανός πρέσβης έστειλε τουλίπες στην αυλή του Αψβούργου αυτοκράτορα, και σύντομα ο διάσημος βοτανολόγος Κάρολος Κλούσιους τις μετέφερε στην Ολλανδία, όπου προκάλεσαν το περίφημο οικονομικό φαινόμενο της Τουλιπομανίας τον 17ο αιώνα.

Σήμερα, η Ολλανδία θεωρείται η πατρίδα της τουλίπας, αλλά λίγοι γνωρίζουν ότι η πρώτη πραγματική «ψύχωση» με αυτό το λουλούδι ανήκε στους Οθωμανούς, οι οποίοι είχαν μετατρέψει την τουλίπα σε πολιτιστικό φαινόμενο που έφτασε μέχρι τα ανάκτορα του Τοπκαπί και τις βραδιές διασκέδασης στην Κωνσταντινούπολη.