Τι γίνεται κάθε φορά που περνάς μια πόρτα και μπαίνεις σε ένα δωμάτιο. Υπάρχει λόγος που ξεχνάς γιατί μπήκες.
Κάθε φορά που περνάς μια πόρτα και ξεχνάς τι ήθελες, δεν είναι σύμπτωση. Είναι το “doorway effect” και είναι πλήρως αποδεδειγμένο.
Δεν είναι αφηρημάδα. Δεν είναι απροσεξία. Και δεν είναι ηλικία. Κάθε φορά που περνάς την πόρτα ενός δωματίου και ξεχνάς γιατί πήγες εκεί, συμβαίνει κάτι αληθινό, μετρήσιμο, επιστημονικό: ο εγκέφαλός σου κάνει επαναφορά σκηνικού.
Ψυχολόγοι το ονομάζουν doorway effect. Είναι ένας μηχανισμός που ενεργοποιείται κάθε φορά που αλλάζεις περιβάλλον. Το μυαλό σου, αντί να ακολουθεί μια ευθεία γραμμή μνήμης, λειτουργεί με “επεισόδια” — σαν να βλέπει σειρές. Κάθε δωμάτιο, κάθε αλλαγή χώρου, λειτουργεί σαν κόψιμο σκηνής. Και ό,τι ήθελες να θυμάσαι, συχνά μένει πίσω στην προηγούμενη σκηνή.
Πειράματα στο Πανεπιστήμιο Notre Dame το απέδειξαν: άνθρωποι που περνούσαν από δωμάτιο σε δωμάτιο ξέχναγαν πολύ πιο εύκολα τι κρατούσαν ή τι έπρεπε να κάνουν, σε σύγκριση με όσους απλώς κινούνταν μέσα στον ίδιο χώρο. Ακόμα και σε εικονική πραγματικότητα, το φαινόμενο συνέχισε να ισχύει.
Η εξήγηση λέγεται location updating effect. Όταν εισέρχεσαι σε νέο περιβάλλον, ο εγκέφαλος θεωρεί ότι χρειάζεται να επικεντρωθεί σε νέες πληροφορίες — το πού βρίσκεσαι, ποιος είναι εκεί, τι σε περιβάλλει. Και έτσι “σβήνει” αυτό που είχες στο μυαλό σου λίγα δευτερόλεπτα πριν.
Το ίδιο φαινόμενο συμβαίνει και όταν γυρίζεις σελίδα σε βιβλίο. Όταν αλλάζεις περιβάλλον, ο εγκέφαλος δεν σου κρατάει κακία. Απλώς αλλάζει επεισόδιο.
Δεν είναι κακό. Δεν είναι πρόβλημα. Είναι απόδειξη ότι ο εγκέφαλος σου δουλεύει σαν σκηνοθέτης, όχι σαν αποθηκευτικός δίσκος.