MUST READ

Η αρχαία ελληνική διάλεκτος που δεν είχε άρθρα, είχε δύο w και δεν την καταλάβαινε ούτε ο Όμηρος

Δεν είχε "ο", είχε δύο "w", και δεν την καταλάβαινε ούτε ο Όμηρος. Ήταν η πιο αλλόκοτη διάλεκτος της Αρχαίας Ελλάδας.
Η αρχαία ελληνική διάλεκτος που δεν είχε άρθρα, είχε δύο w και δεν την καταλάβαινε ούτε ο Όμηρος

Δεν είχε «ο», «η», «το». Δεν είχε καθαρές λέξεις. Είχε δύο διαφορετικά γράμματα για τον ήχο w, και μερικές λέξεις που σήμερα δεν ξέρει κανείς πώς να τις προφέρει. Ήταν ελληνική διάλεκτος, αλλά δύσκολα θα τη δεχόταν κανείς ως τέτοια. Λεγόταν παμφυλιακή, και ήταν το απόλυτο outsider της αρχαίας ελληνικής.

Στην Παμφυλία, στα νότια παράλια της Μικράς Ασίας, οι άποικοι έφεραν την ελληνική γλώσσα, αλλά αυτή σύντομα ξέφυγε. Πιθανόν να αποκόπηκε πολύ νωρίς από τους υπόλοιπους διαλεκτικούς κλάδους. Πιθανόν να επηρεάστηκε από τις τοπικές λουβικές και λυκικές γλώσσες. Το σίγουρο είναι ότι η παμφυλιακή ελληνική δεν μοιάζει με τίποτα.

Απουσία άρθρων. Αυτό και μόνο την κάνει μοναδική. Είναι η μόνη ελληνική διάλεκτος της κλασικής εποχής που δεν χρησιμοποιούσε καθόλου άρθρα. Ούτε “ὁ”, ούτε “ἡ”, ούτε “τό”. Σαν να μιλούσαν σε γλώσσα χωρίς ορισμό, χωρίς γραμματική συνοχή, χωρίς γνωστικό άγκιστρο. Και δεν ήταν λάθος. Ήταν κανόνας.

Η γραφή της ήταν ακόμη πιο αλλόκοτη. Χρησιμοποιούσε δύο διαφορετικά διγάμματα: το κανονικό <Ϝ> και ένα περίεργο σύμβολο <Ͷ>. Το πρώτο αποδίδει ήχο σαν v, το δεύτερο σαν w. Κάποιες φορές όμως το Ͷ χρησιμοποιούνταν και για το β. Πλήρης ασάφεια. Πλήρες χάος. Και μαζί, είχε κι ένα ιδιόμορφο γράμμα <ͳ>, που πιθανώς απέδιδε ήχους σαν ss, ps ή κάτι άλλο που σήμερα δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε.

Τα σωζόμενα κείμενα είναι λίγα: επιγραφές από την Άσπενδο, την Πέργη, λίγα νομίσματα και μερικές λέξεις καταγεγραμμένες από λεξικογράφους. Η μεγαλύτερη επιγραφή είναι ένα διάταγμα 36 γραμμών, αλλά ακόμη και οι γλωσσολόγοι δυσκολεύονται να το αποκωδικοποιήσουν. Μία από τις φράσεις που διασώθηκαν είναι:

ͶανάͲαι Πρειίαι Κλεμύτας Λϝαράμυ Ͷασιρϝο̄τας ἀνέθε̄κε

Που σημαίνει κάτι σαν: Ο Κλεμύτας, γιος του Λϝαράμυ, ιερέας, αφιέρωσε αυτό στη βασίλισσα της Περγης. Το «ͶανάͲα» είναι η παμφυλιακή λέξη για το ἄνασσα, δηλαδή «βασίλισσα», από το αρχαϊκό «ϝάναξ». Ούτε σε σχήμα, ούτε σε ήχο, ούτε σε ρίζα δεν σου θυμίζει κάτι αναγνωρίσιμο.

Η παμφυλιακή ελληνική δεν διέδωσε ποιήματα, ούτε φιλοσοφία. Δεν έφτασε στην Αθήνα, ούτε στη Ρώμη. Αλλά επέζησε για αιώνες, πλάι σε λαούς που μιλούσαν εντελώς διαφορετικές γλώσσες. Και ακριβώς γι’ αυτό έχει σημασία. Είναι το απόκρυφο κεφάλαιο της ελληνικής γλωσσικής ιστορίας. Το γλωσσικό ισοδύναμο μιας χαμένης αποικίας που έπλασε το δικό της σύμπαν.

Αν ο Όμηρος διάβαζε μία παμφυλιακή επιγραφή, θα γύριζε το κεφάλι και θα ρώταγε «από πού είσαι εσύ;»

Γρηγόρης Κεντητός

Γράφω για πράγματα που με συναρπάζουν, αλλά φροντίζω πάντα να τα ερευνώ σαν να τα μελετούσα για πρώτη φορά. Αναζητώ τη σύνδεση ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, το ανθρώπινο μέσα στο ακαδημαϊκό, και τη γνώση που μπορεί να μεταφερθεί με τρόπο απλό, ακριβή και ζωντανό. Είτε πρόκειται για έναν αρχαίο πόλεμο είτε για ένα φαινόμενο της εποχής μας, στηρίζομαι πάντα σε πρωτογενές υλικό, πραγματικές πηγές και σοβαρή τεκμηρίωση. Θέλω κάθε κείμενο να αξίζει τον χρόνο του αναγνώστη — και τον δικό μου.

Εγγραφείτε στα Σελίδα του του Sportime στην πλατφόρμα των Google news για άμεση κι έγκυρη ενημέρωση.
Must Read: H δίκη της Ερίθας: το πιο παλιό νομικό δράμα της Ευρώπης στις φλόγες της μυκηναϊκής Πύλου

H δίκη της Ερίθας: το πιο παλιό νομικό δράμα της Ευρώπης στις φλόγες της μυκηναϊκής Πύλου

Λίγο πριν την καταστροφή της Πύλου, η Ερίθα στάθηκε απέναντι στο δάμος για να υπερασπιστεί ιερή γη. μια δίκη χωρίς τέλος, χαραγμένη στον πηλό και στις φλόγες της ιστορίας.

Must Read
Must Read: Ο λαός που έγραψε με ήχους και άλλαξε τον κόσμο

Ο λαός που έγραψε με ήχους και άλλαξε τον κόσμο

Κάποτε η γραφή ήταν εικόνα. έγινε ήχος. και άλλαξε τον κόσμο

Must Read
Must Read: «Έγδυσαν»… στη Χαλκιδική ο Φεντόρ Τσάλοφ του ΠΑΟΚ

«Έγδυσαν»… στη Χαλκιδική ο Φεντόρ Τσάλοφ του ΠΑΟΚ

Ο επιθετικός του ΠΑΟΚ Φεντόρ Τσάλοφ έπεσε θύμα κλοπής στη Χαλκιδική όταν άγνωστοι διέρρηξαν το αυτοκίνητό του και του άρπαξαν χρήματα και έγγραφα.

Must Read
Must Read: Skoda Scala και Octavia σε δόσεις στην Τουρκία – Από 13.570 TL τον μήνα

Skoda Scala και Octavia σε δόσεις στην Τουρκία – Από 13.570 TL τον μήνα

Η Skoda προσφέρει Scala και Octavia με πρόγραμμα δόσεων στην Τουρκία, ξεκινώντας από 13.570 TL τον μήνα. Δείτε τιμές, καμπάνιες και λεπτομέρειες χρηματοδότησης.

Must Read
Must Read: Το καλύτερο δημόσιο σχολείο της Βραζιλίας – Μάθημα για την Ελλάδα από την επιτυχία της Ceará

Το καλύτερο δημόσιο σχολείο της Βραζιλίας – Μάθημα για την Ελλάδα από την επιτυχία της Ceará

Η επιτυχία του Αγροτικού Οικογενειακού Σχολείου στην Ceará δείχνει πώς η καινοτόμος εκπαίδευση μπορεί να μεταμορφώσει την ύπαιθρο - Μπορεί η Ελλάδα να ακολουθήσει το παράδειγμα;

Must Read
Must Read: Σάλο προκάλεσε στην… Τουρκία η σχισμένη ελληνική σημαία στην Ακρόπολη – Αν γινόταν στην Τουρκία

Σάλο προκάλεσε στην… Τουρκία η σχισμένη ελληνική σημαία στην Ακρόπολη – Αν γινόταν στην Τουρκία

Σκισμένη σε τρία κομμάτια η ελληνική σημαία στην Ακρόπολη.

Must Read
Must Read: Η άνοδος των Χαν: Πώς η μεγαλύτερη εθνότητα του κόσμου διαμόρφωσε την Ασία και γιατί αυτό έχει σημασία σήμερα

Η άνοδος των Χαν: Πώς η μεγαλύτερη εθνότητα του κόσμου διαμόρφωσε την Ασία και γιατί αυτό έχει σημασία σήμερα

Από τις νεολιθικές κοινότητες του Κίτρινου Ποταμού μέχρι τη σύγχρονη παγκόσμια επιρροή τους, οι Χαν παραμένουν μια εθνότητα που καθόρισε την πορεία της Ασίας και συνεχίζει να επηρεάζει τον κόσμο σε πολιτιστικό, οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο.

Must Read
Must Read: Ο φόνος που σόκαρε την Ελλάδα. Το σκοτεινό μυστήριο του Τζορτζ Πολκ στον Θερμαϊκό

Ο φόνος που σόκαρε την Ελλάδα. Το σκοτεινό μυστήριο του Τζορτζ Πολκ στον Θερμαϊκό

Το 1948, ο Αμερικανός δημοσιογράφος Τζορτζ Πολκ βρέθηκε νεκρός στα νερά του Θερμαϊκού. Ένα έγκλημα βουτηγμένο στην πολιτική ίντριγκα του Ψυχρού Πολέμου, με παρακρατικούς, μυστικές υπηρεσίες και μια δίκη-παρωδία που άφησε την αλήθεια να πνιγεί.

Must Read
Must Read: Τι είναι το Blind Football, το ποδόσφαιρο που παίζεται στο απόλυτο σκοτάδι

Τι είναι το Blind Football, το ποδόσφαιρο που παίζεται στο απόλυτο σκοτάδι

Το Blind Football είναι το ποδόσφαιρο που παίζεται στο απόλυτο σκοτάδι, όπου τυφλοί αθλητές χρησιμοποιούν τον ήχο και την αίσθηση του χώρου για να αγωνιστούν. Ένα άθλημα με σιωπή, ένταση και συγκλονιστικές στιγμές.

Must Read