Ο Έλληνας πειρατής που στέφθηκε βασιλιάς στο Αιγαίο πριν το 1821

Ήταν πειρατής, ήταν αρχηγός, ήταν Δωριέας. Ο Γιάννης Κάψης από το Λιδωρίκι δεν άνηκε στην κατηγορία των ανθρώπων που περιμένουν την τύχη τους. Με δύο γαλέρες, με μια αλυσίδα χρυσή στον λαιμό και μια καρδιά που δεν λύγιζε ούτε από καταιγίδα ούτε από στόλο ολόκληρο, έγραψε το πιο εξωφρενικό κεφάλαιο της προεπαναστατικής Ελλάδας: στέφθηκε βασιλιάς στη Μήλο, μέσα σε ναό, με λαό να τον ζητωκραυγάζει.

Οι Κυκλάδες, ανάμεσα στο 1645 και το 1700, δεν ήταν νησιά ηρεμίας. Ήταν τόποι πόνου, φόρου και λεηλασίας, όπου οι Ενετοί και οι Τούρκοι πάλευαν με φόντο έναν λαό διψασμένο για κάποια ελπίδα. Οι πειρατές γεννιόντουσαν απ’ αυτή την ασφυξία. Κάποιοι για λεία. Ο Κάψης, για κάτι παραπάνω.

Έδρασε με τα αδέρφια του, τον Νίκο και τον Τρομάρα, και σύντομα έγινε θρύλος. Τρομοκρατούσε όλο το Αιγαίο και χτυπούσε ό,τι έπλεε χωρίς να σκύψει κεφάλι. Είχε όμως και έναν κώδικα: σε όσους παραδίδονταν, φερόταν με επιείκεια. Ήταν αυτός που μπορούσε να σφάξει ή να συγχωρήσει με τον ίδιο παλμό. Οι σύντροφοί του τον έβλεπαν σαν υπεράνθρωπο. Και υπάκουαν.

Όταν παντρεύτηκε την κόρη του άρχοντα της Μήλου, τα πράγματα άλλαξαν. Έγινε οικογενειάρχης, αλλά για λίγο. Επέστρεψε ξανά στη θάλασσα όταν ο αδερφός του αποκεφαλίστηκε από τους Τούρκους. Η εκδίκηση τον φλόγισε. Με τον Νίκο αρμάτωσαν στόλο και έπιασαν ξανά τα νησιά. Μια νύχτα αποβιβάστηκαν αθόρυβα στη Μήλο και το ξημέρωμα βρήκε τον Κάψη αφέντη του νησιού.

Το 1677, με τον λατινικής καταγωγής επίσκοπο δον Καμίλο να τον στέφει στον ναό της Παναγίας Πορταΐτισσας και τον λαό να φωνάζει «ζήτω ο Κάψης», ο πειρατής έγινε βασιλιάς. Με στέμμα, φρουρά, δικαστικό σύστημα και απόλυτη εξουσία. Οι Τούρκοι σώπαιναν – προς στιγμήν.

Όμως ο μηχανισμός της Οθωμανικής εκδίκησης δεν ξεχνά. Έστειλαν δήθεν φιλικό στόλο. Ο ναύαρχος τον κάλεσε στη ναυαρχίδα, με δώρα και φιλοφρονήσεις. Ο Κάψης πίστεψε και ανέβηκε μόνος στο πλοίο, ντυμένος επίσημα. Τον έδεσαν αμέσως. Τον βασάνισαν. Και τον κρέμασαν σε κοινή θέα στην Κωνσταντινούπολη.

Ένας Δωριέας με αίμα βασιλικό μόνο γιατί δεν ήξερε να σκύβει.