Άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης: Ψυχωφελείς διδαχές – «Στην Εκκλησία βρίσκουμε την υγεία, την ελπίδα και την σωτηρία»

Άγιος Ιάκωβος: Στις 22 Νοεμβρίου η Εκκλησία τιμά την εορτή του Αγίου Ιακώβου Τσαλίκη, μιας ουρανομήκους πνευματικής μορφής που έζησε στον καιρό μας και εκοιμήθη στις 21 Νοεμβρίου του 1991. Στην συνείδηση του κόσμου ο Γέροντας Ιάκωβος είχε ανακηρυχθεί άγιος πολύ πριν την κοίμηση του, ωστόσο η αγιότητα του αναγνωρίστηκε και επίσημα από την Εκκλησία στις 27 Νοεμβρίου του 2017.

Τόνοι μελανιού έχουν χυθεί σε μια προσπάθεια να περιγράψουν τον ασκητικό βίο, τις πνευματικές αρετές και τα αναρίθμητα θαύματα του Αγίου Ιακώβου. Όποιος καλοπροαίρετος άνθρωπος εντρυφά στον βίο του, γοητεύεται υπέρμετρα από τα χαρίσματα του Αγίου, τις φοβερές δοκιμασίες που ξεπέρασε, την ακλόνητη πίστη που είχε στον Θεό, και την αστείρευτη αγάπη που έδειξε για τον πλησίον.

Ως ελάχιστο φόρο τιμής και για να διατηρούμε ζωντανή την μνήμη του Αγίου, παραθέτουμε μερικές ψυχωφελείς διδαχές του και θησαυρίσματα λόγων του:

«Χωρίς την ψυχή μας καθαρή, δεν έχουμε κανένα όφελος από τη Θεία Κοινωνία. Για αυτό να μη διστάζετε, να μην ντρέπεστε και να εξομολογείσθε. Ότι και αν έχετε κάνει, την πιο μεγάλη αμαρτία, ο πνευματικός έχει την εξουσία από το Χριστό και από τους Αποστόλους με το πετραχήλι του να τη συγχωρήσει», έλεγε ο Γέροντας.

Ο Άγιος Ιάκωβος έδινε πρωταρχική σημασία στο Μυστήριο της εξομολόγησης. Με την σοφία του, διέκρινε πως η εξομολόγηση όχι μόνο καθαρίζει τον άνθρωπο από τις αμαρτίες άλλα και συμβάλλει στην διατήρηση της ψυχικής υγείας του. Διότι καθαρίζει τον άνθρωπο από τις αδιέξοδες ενοχές και προσφέρει κάθε φορά το ατίμητο δώρο της λύτρωσης και της συγχώρεσης, που προέρχεται από τον ίδιο τον Θεό. Σε μια εποχή που η κατάθλιψη κάνει θραύση, είναι και αυτό ένα σημάδι πως η ανθρωπότητα όσο απομακρύνεται από τον Θεό, απομακρύνεται και από την πηγή της χαράς.

«Στην Εκκλησία βρίσκουμε την υγεία, την παρηγοριά, την ελπίδα και τη σωτηρία της ψυχής μας», έλεγε ο Άγιος. «Η στενοχώρια είναι η πιο μεγάλη αρρώστια, να τη διώχνετε».

Στους γονείς που ρωτούσαν τι κάνουν τα παιδιά τους όταν δεν ακούνε, έλεγε: «Προσευχή θα κάνετε με πίστη θα τα νουθετήσετε και όσο μπορείτε με την αγάπη και με τον καλό τον τρόπο. Όχι με αυστηρότητα».

Ο Γέροντας ως φωτισμένος παιδαγωγός θεωρούσε πως η πίεση μπορούσε να βλάψει τα παιδιά και να τα απομακρύνει από την πατρική εστία. Ακόμη πίστευε πως η ευσεβής ζωή των γονέων είναι καταλυτικός παράγοντας για την ορθή ανατροφή των παιδιών και την μετέπειτα εξέλιξη τους στην ζωή.

Μην αφήνεις τους λογισμούς να φωλιάζουν μέσα σου

«Μην αφήνεις τους λογισμούς να εμφωλεύουν μέσα σου, είναι όφεις. Η αγάπη όλα τα σκεπάζει. Με προσοχή, διάκριση, λεπτότητα και απέναντι στον κόσμο και μεταξύ σας. Αν έχετε κάτι μεταξύ σας, μην το λέτε σε τρίτους. Η προσοχή και η προσευχή όλα τα διορθώνουν, όλα τα κάνουν καλά. Να ζούμε με σωφροσύνη, νηστείες, αποχή σαρκικών επιθυμιών», συμβούλευε ο Άγιος.

Είναι χαρακτηριστικό πως αποκαλούσε «φίδια» τους κακούς λογισμούς, που με την παρουσία τους «δαγκώνουν» και δηλητηριάζουν την ψυχή του ανθρώπου. Αυτό το δηλητήριο συσσωρεύεται εσωτερικά και γεννάει κάθε κακό που εξωτερικεύεται από τον άνθρωπο και ξεχειλίζει «εκ του περισσεύματος της καρδίας». Οι κακοί λογισμοί δηλητηριάζουν και τον ίδιο τον άνθρωπο που τους φιλοξενεί (ψυχικά και σωματικά), άλλα και το εξωτερικό περιβάλλον του που γίνεται αποδέκτης της κακίας που δημιουργούν τα πάθη της ψυχής και του σώματος. Και τα όπλα που σκοτώνουν αυτά τα ανθρωποκτόνα «φίδια», όπως μας λέει ο Άγιος είναι η προσοχή, η προσευχή, η διάκριση, η σωφροσύνη και η εγκράτεια.

Σπουδαία σημασία έδινε ο Άγιος και στην αξία της εργασίας. Η εργασία βοηθάει τον άνθρωπο να μην παραμένει αργός στο σώμα και στον νου, κάτι που τον απαλλάσσει από το ψυχολογικό «βάλτωμα» και την παθητικότητα. Μάλιστα ο Άγιος στήριζε την αξία της εργασίας και σε αγιογραφικές αναφορές:

«Το ψωμάκι μας να βγάζωμε και όπου να είναι (αρκεί να εργαζόμαστε). Τα παιδιά των πρωτοπλάστων, ο ένας ήταν γεωργός και ο άλλος ποιμένας. Όλα τα επαγγέλματα καλά είναι, μόνο να είμαστε κοντά στον Θεό. Και ο Απόστολος Παύλος για να μη φάει δωρεάν το ψωμί από κανένα άνθρωπο, εργαζόταν με τα χέρια. Έφτιαχνε σκηνές. Λοιπόν και αυτοί οι μεγάλοι Άγιοι της Εκκλησίας μας και αυτοί εργαζόντανε. Ο ίδιος ο Χριστός μας, και εκείνος εργαζότανε στο μαραγκούδικο. Και κείνος ήταν Θεός και άνθρωπος αλλά και κείνος εργάσθηκε. Πάντοτε η εργασία είναι αρετή στον άνθρωπο».

Όσον αφορά το μέγα μυστήριο του θανάτου, ο Άγιος Ιάκωβος προέτρεπε τον άνθρωπο να γρηγορεί και να μένει πάντα όρθιος στον πνευματικό αγώνα, πρώτα απ’ όλα ως ανταπόδοση στην άπειρη αγάπη του Θεού, άλλα και διότι κανένας δεν γνωρίζει το τέλος του. Να μην βρίσκει κανέναν ο θάνατος σε κατάσταση πνευματικής παράδοσης και απραξίας:

«Δεν ξέρομε την ημέρα, ουδέ και την ώρα. Γι’ αυτό, επειδή είμαστε προσωρινοί άνθρωποι, ας φροντίζωμε για την ψυχή μας, που είναι πράγμα αθάνατο. Πεθαίνουν οι άνθρωποι, αλλά πώς πεθαίνουν; Πεθαίνομε, αλλά να είμαστε κοντά στον Χριστό. Να αγωνιζόμαστε με προσευχή, με αγάπη».