Πριν το τηλέφωνο, πριν το email, πριν το fax… υπήρχε το Pantelegraph

Το 1865, όταν οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούσαν τον τηλέγραφο τεχνολογικό θαύμα, ένας Ιταλός ιερέας είχε ήδη εφεύρει κάτι ακόμα πιο αδιανόητο: μια συσκευή που μπορούσε να στείλει χειρόγραφες υπογραφές και σκίτσα από τη μία πόλη στην άλλη μέσω καλωδίων. Την ονόμασε Pantelegraph. Και όχι μόνο λειτούργησε — χρησιμοποιήθηκε συστηματικά σε τράπεζες και υπηρεσίες.

Εφευρέτης του ήταν ο Giovanni Caselli, ένας ασκητικός καθολικός κληρικός με πάθος για τη φυσική. Το όραμά του δεν ήταν απλώς να μεταφέρει σήματα. Ήθελε να μεταφέρει ακριβώς αυτό που γράφει ο άνθρωπος με το χέρι του, σε πραγματικό χρόνο, χωρίς να χρειάζεται μεταφορέας ή επιστολή.

Το Pantelegraph έμοιαζε με υβρίδιο μεταξύ ρολογιού και εκτυπωτή. Χρησιμοποιούσε μια συνδυασμένη τεχνική εκκρεμούς και μαγνητισμού, για να σαρώσει ένα χειρόγραφο μήνυμα γραμμένο με ειδικό μελάνι. Στη συνέχεια, το μετέδιδε μέσω τηλεγραφικών γραμμών, γραμμή προς γραμμή, σε ειδική επιφάνεια λήψης. Η πιστότητα ήταν εκπληκτική για την εποχή.

Το Γαλλικό κράτος όχι μόνο εντυπωσιάστηκε. Ο ίδιος ο Ναπολέων Γ΄ στήριξε ενεργά την εφεύρεση. Το 1865 ξεκίνησε κανονική λειτουργία μεταξύ Παρισιού και Λυών, με ταχυδρομείο και τράπεζες να χρησιμοποιούν το Pantelegraph για την επαλήθευση υπογραφών και την αποστολή σχεδίων.

Η ταχύτητα; 25 λέξεις σε 108 δευτερόλεπτα. Την εποχή εκείνη, το γράμμα έκανε δύο μέρες να φτάσει. Το Pantelegraph ήταν σχεδόν τηλεμεταφορά.

Και όμως, η εφεύρεση ξεχάστηκε. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα είχε εξαφανιστεί από την καθημερινή χρήση. Ήταν ακριβό, απαιτούσε ειδικά μελάνια, και η συντήρηση ήταν πολύπλοκη. Επίσης, λίγο μετά εμφανίστηκαν τα τηλέφωνα και τα τελετυπικά συστήματα, που επέβαλαν διαφορετικά πρότυπα επικοινωνίας.

Ο Caselli πέθανε χωρίς να δει την αναγνώριση που του άξιζε. Αλλά η εφεύρεσή του ήταν πιο μπροστά κι από την εποχή μας: ένα μηχάνημα που μετέφερε εικόνα, χειρόγραφη πληροφορία και προσωπική ταυτότητα, σε απόσταση, με ηλεκτρισμό.

Σήμερα, σχεδόν κανείς δεν τον θυμάται. Και όμως, ο κόσμος του email, του σκαναρισμένου εγγράφου και του ψηφιακού verification, ξεκινά από εκείνον.