Το 1969, η Αλίκη Βουγιουκλάκη βρισκόταν στην κορυφή της καριέρας της και κανείς δεν φανταζόταν πως σε μία από τις πιο δραματικές και πολυπαιγμένες ταινίες της, δεν εμφανίζεται σε όλες τις σκηνές. Η “Δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά” προβλήθηκε για πρώτη φορά στις 27 Οκτωβρίου του ίδιου έτους και συγκίνησε χιλιάδες θεατές με την ιστορία της ηρωικής δασκάλας που έζησε την Κατοχή, τον έρωτα και την απώλεια.
Αυτό που δεν γνώριζαν οι περισσότεροι, είναι ότι στα γυρίσματα της ταινίας, η Αλίκη ήταν ήδη έγκυος στον μοναχογιό της, τον Γιάννη Παπαμιχαήλ. Κάποιες από τις σκηνές της δεν γυρίστηκαν ποτέ από την ίδια. Την αντικατέστησε διακριτικά η Μήτση Καρρά, μια ηθοποιός που γνώριζε καλά το στυλ και την κινησιολογία της Αλίκης και τη ντούμπλαρε τόσο διακριτικά, που κανείς δεν κατάλαβε τη διαφορά.
Η ταινία γυρίστηκε κυρίως στη Μακρινίτσα, ένα χωριό με έντονη αισθητική εποχής, και το σενάριο ακολουθεί τη ζωή μιας ιδεαλίστριας δασκάλας που διδάσκει σε ένα χωριό λίγο πριν τον πόλεμο του ’40. Η ιστορία περιπλέκεται όταν ο αγαπημένος της φεύγει στο μέτωπο και θεωρείται νεκρός. Χρόνια αργότερα επιστρέφει, λίγο πριν εκείνη ξαναφτιάξει τη ζωή της.
Η παραγωγή της Φίνος Φιλμ είχε σχεδιάσει αρχικά να τιτλοφορήσει την ταινία ως «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια», αλλά ο τίτλος μπλέχτηκε με τα πνευματικά δικαιώματα του Μυριβήλη. Έτσι, την τελευταία στιγμή, τα “χρυσά μάτια” έγιναν “ξανθά μαλλιά”. Οι αφίσες είχαν ήδη τυπωθεί. Το κοινό δεν το έμαθε ποτέ.
Η ταινία σημείωσε τεράστια εμπορική επιτυχία. Ήταν η τρίτη πιο εμπορική ταινία του ελληνικού κινηματογράφου μέχρι τότε, με 739.001 εισιτήρια, πίσω μόνο από την «Υπολοχαγό Νατάσσα» και την «Αρχόντισσα και τον Αλήτη». Κανείς όμως δεν ήξερε πως, σε ορισμένα πλάνα, η πιο διάσημη ηθοποιός της Ελλάδας… δεν ήταν εκεί.