MUST READ

Πώς χρησιμοποιούσαν το ελαιόλαδο οι Αρχαίοι Έλληνες; Ήταν έξτρα παρθένο ελαιόλαδο;

Το ελαιόλαδο στην Αρχαία Ελλάδα ήταν πολύ περισσότερα από φαγητό.
Πώς χρησιμοποιούσαν το ελαιόλαδο οι Αρχαίοι Έλληνες; Ήταν έξτρα παρθένο ελαιόλαδο;

Το έλεγαν «υγρό χρυσάφι» πριν το πει ποτέ ο Ομηρος. Οι Αρχαίοι Έλληνες δεν το έριχναν απλώς πάνω στο ψωμί. Με το ελαιόλαδο έφτιαχναν τα φώτα τους, καθάριζαν τα σώματά τους, έκαναν τελετουργίες, και έκριναν ποιος είναι πλούσιος και ποιος όχι. Η χρήση του δεν ήταν πολυτέλεια. Ήταν ολόκληρος πολιτισμός.

Στον αθλητισμό, το ελαιόλαδο ήταν το πρώτο πράγμα που έμπαινε στο κορμί. Οι αθλητές στα γυμνάσια αλείφονταν ολόκληροι, όχι για ενυδάτωση ή μυρωδιά, αλλά για λόγους καθαριότητας. Μετά το αγώνισμα, ξύνονταν με ειδικά εργαλεία (στλεγγίδες) και το λάδι με τον ιδρώτα και τη σκόνη έφευγαν μαζί. Το σώμα έμενε καθαρό. Πιο καθαρό απ’ ό,τι με νερό.

Οι γυναίκες των εύπορων σπιτιών άλειφαν τα μαλλιά τους και τα άκρα τους με λάδι. Όχι οποιοδήποτε λάδι. Το εκλεκτό λάδι λεβάντας ή κυδωνίας (με άρωμα κυδώνι) είχε την τιμή του χρυσού. Ήταν σήμα κατατεθέν υψηλής κοινωνίας. Τα καλύτερα αρώματα δεν ήταν συνθετικά: ήταν λάδια. Και το ελαιόλαδο ήταν η βάση.

Στους ναούς, το ελαιόλαδο είχε θέση ιερή. Τα μεγάλα ιερά, όπως της Αθηνάς, λάμβαναν τεράστιες ποσότητες ελαίου από δημόσια ελαιοτριβεία. Όταν κάποιος δώριζε ελαιόλαδο σε θεό, δεν έφερνε μπουκαλάκι. Έφερνε αμφορέα. Οι Παναθηναϊκοί αμφορείς, με μαύρη μορφή της θεάς, γεμίζονταν με το καλό ελαιόλαδο και δίνονταν ως βραβεία.

Και για φαγητό όμως, το λάδι ήταν παντού. Όχι όμως κάθε λάδι. Το «καθαρόν έλαιον» ήταν αυτό που έβγαινε από την πρώτη σύνθλιψη, χωρίς θερμότητα, χωρίς πίεση. Ήταν στην ουσία το αρχαίο «έξτρα παρθένο». Ακριβό, δυσέβρετο και σε ορισμένες περιπτώσεις, απαγορευμένο για χρήση από δούλους. Μόνο οι ελεύθεροι και οι πλούσιοι είχαν πρόσβαση στο καλό λάδι.

Η φλόγα που έκαιγε στους λυχναριούς, ήταν φλόγα ελαιολάδου. Σε σπίτια, σε εργαστήρια, σε ναούς. Δεν υπήρχε φως χωρίς λάδι. Ένα σπίτι που ξόδευε πολύ λάδι για φως, ήταν πλούσιο. Ένα σπίτι που το λάδι μύριζε τάγγι, ήταν φτωχό. Το λάδι έλεγε όσα δεν έλεγε κανείς.

Ακόμη και στους πολέμους, το ελαιόλαδο είχε τη θέση του. Οι πολεμιστές το χρησιμοποιούσαν για να προστατεύσουν τις πληγές και να μαλακώσουν το δέρμα τους κάτω από το χαλκό. Κάποιοι έβγαζαν λεφτά κουβαλώντας λάδι στο στράτευμα. Όταν δεν υπήρχε, υπήρχε πρόβλημα. Δεν άλειφαν καν τις πληγές τους.

Το ελαιόλαδο δεν ήταν απλώς διατροφικό προϊόν. Ήταν πολιτιστική μονάδα μέτρησης. Αν είχες ελαιόλαδο, ήσουν άνθρωπος. Αν είχες «το καλό» ελαιόλαδο, ήσουν σημαντικός άνθρωπος. Αν το πρόσφερες στους θεούς, ήσουν αξιοσέβαστος. Αν μπορούσες να το καις κάθε βράδυ για να βλέπεις, ήσουν εύπορος. Αν όχι, ζούσες στο σκοτάδι.

Γρηγόρης Κεντητός

Γράφω για πράγματα που με συναρπάζουν, αλλά φροντίζω πάντα να τα ερευνώ σαν να τα μελετούσα για πρώτη φορά. Αναζητώ τη σύνδεση ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, το ανθρώπινο μέσα στο ακαδημαϊκό, και τη γνώση που μπορεί να μεταφερθεί με τρόπο απλό, ακριβή και ζωντανό. Είτε πρόκειται για έναν αρχαίο πόλεμο είτε για ένα φαινόμενο της εποχής μας, στηρίζομαι πάντα σε πρωτογενές υλικό, πραγματικές πηγές και σοβαρή τεκμηρίωση. Θέλω κάθε κείμενο να αξίζει τον χρόνο του αναγνώστη — και τον δικό μου.

Εγγραφείτε στα Σελίδα του του Sportime στην πλατφόρμα των Google news για άμεση κι έγκυρη ενημέρωση.
Must Read: Ρούμπιο και Μητσοτάκης: Ενεργειακή αβάντα των ΗΠΑ με φόντο ΝΑΤΟ και Ανατολική Μεσόγειο

Ρούμπιο και Μητσοτάκης: Ενεργειακή αβάντα των ΗΠΑ με φόντο ΝΑΤΟ και Ανατολική Μεσόγειο

Στρατηγικές τοποθετήσεις με αποδέκτες. Εντός και εκτός συνόρων.

Must Read
Must Read: Η Αθήνα στους «Παιδικούς Ολυμπιακούς» του Ταλίν

Η Αθήνα στους «Παιδικούς Ολυμπιακούς» του Ταλίν

Όλοι οι αθλητές είναι επίλεκτοι και εκπροσωπούν με τιμή και ενθουσιασμό τον Δήμο Αθηναίων.

Must Read
Must Read: Ο βασιλιάς που πήγε για ειρήνη με τον αντίπαλό του και έφυγε ταπεινωμένος μετά από αγώνα πάλης

Ο βασιλιάς που πήγε για ειρήνη με τον αντίπαλό του και έφυγε ταπεινωμένος μετά από αγώνα πάλης

Μια ιστορική συνάντηση βασιλιάδων που μετατράπηκε σε ακριβό φιάσκο. Αντί για ειρήνη, ήρθε η ταπείνωση μέσα από έναν αγώνα πάλης.

Must Read
Must Read: Τον ήθελαν για μητροπολίτη τρεις πλευρές ταυτόχρονα. Πέθανε στα 51 πριν προλάβει να δει το έργο του ολοκληρωμένο

Τον ήθελαν για μητροπολίτη τρεις πλευρές ταυτόχρονα. Πέθανε στα 51 πριν προλάβει να δει το έργο του ολοκληρωμένο

Ο Ευστάθιος Καισαρείας αναδείχθηκε μέσα από συγκρούσεις και σπάνια μόρφωση, αλλά έφυγε νωρίς αφήνοντας πίσω ένα έργο που έμεινε ανοιχτό.

Must Read
Must Read: Άρμεν Κούπτσιος: Ο Εικοσάχρονος Μακεδονομάχος που θυσιάστηκε για την Ελλάδα στον Μακεδονικό Αγώνα

Άρμεν Κούπτσιος: Ο Εικοσάχρονος Μακεδονομάχος που θυσιάστηκε για την Ελλάδα στον Μακεδονικό Αγώνα

Σε ηλικία 20 ετών, ο Άρμεν Κούπτσιος θυσιάστηκε στον Μακεδονικό Αγώνα, αρνούμενος να προδώσει

Must Read
Must Read: Ο σεισμός των 8,8 Ρίχτερ στη Ρωσία έδειξε πόσο ευάλωτος είναι ο κόσμος μας

Ο σεισμός των 8,8 Ρίχτερ στη Ρωσία έδειξε πόσο ευάλωτος είναι ο κόσμος μας

Με επίκεντρο στα ανοιχτά της Καμτσάτκα, ο σεισμός των 8,8 Ρίχτερ εξαπέλυσε κύματα τσουνάμι σε όλο τον Ειρηνικό, φτάνοντας μέχρι τη Χαβάη. Ήταν ένας από τους ισχυρότερους σεισμούς στην ιστορία.

Must Read
Must Read: Antonis Katsantonis: The Eagle of Agrafa who never bowed to Ali Pasha

Antonis Katsantonis: The Eagle of Agrafa who never bowed to Ali Pasha

In the misty mountains of Agrafa, a lone rebel became a legend. Antonis Katsantonis – known as the “Eagle of Agrafa” – waged a guerrilla war against Ali Pasha’s oppressive rule in the early 1800s.

Must Read
Must Read: Το φοβερό Flying Wedge που παραλίγο να καταργήσει το αμερικανικό ποδόσφαιρο

Το φοβερό Flying Wedge που παραλίγο να καταργήσει το αμερικανικό ποδόσφαιρο

Ο σχηματισμός Flying Wedge στο ποδόσφαιρο του 1905 σκότωσε παίκτες, τραυμάτισε δεκάδες και ανάγκασε τον Ρούζβελτ να σώσει το άθλημα με απειλές και ριζικές αλλαγές.

Must Read
Must Read: Το άθλημα που δημιούργησαν μεθυσμένοι Βρετανοί και κέρδισε Καναδός πρωταθλητής

Το άθλημα που δημιούργησαν μεθυσμένοι Βρετανοί και κέρδισε Καναδός πρωταθλητής

Πώς μια μπύρα, μια ιδέα και μια ήττα από Καναδό γέννησαν ένα παγκόσμιο άθλημα που συνεχίζει αθόρυβα ως σήμερα.

Must Read