Ξεκίνησε από χωριό της Κοζάνης και κατέληξε στη Βιέννη, με λεφτά, όπλα και σχέδια που τον έβαλαν στο μάτι της Αυστρίας.
Γεννήθηκε σε χωριό της Κοζάνης. Πλούτισε στο Μελένικο. Κατέληξε στη Βιέννη, πλάι στον Ρήγα.
Το 1737, στην Κατράνιτσα της Κοζάνης, γεννήθηκε ένας άνθρωπος που δεν θα πολεμούσε με σπαθί, αλλά με λογιστικά βιβλία και σεντούκια γεμάτα ασήμι. Ο Χρήστος Μάνος δεν έμελλε να γίνει ήρωας στο κλασικό νόημα του όρου. Έγινε όμως κάτι ίσως πιο επικίνδυνο: πλούσιος, διασυνδεδεμένος και ύποπτος στα μάτια μιας αυτοκρατορίας που μύριζε μπαρούτι πίσω από τα σατέν της.
Ξεκίνησε την εμπορική του πορεία στο Μελένικο, μια πόλη στα Βαλκάνια όπου το κρασί, το μετάξι και τα πολύτιμα υφάσματα άλλαζαν χέρια πιο γρήγορα από τις αποφάσεις. Εκεί έκανε την περιουσία του, ιδρύοντας επιχείρηση που έφτανε μέχρι τη Νάουσα και τη Νις, προτού μεταφέρει την έδρα στη Βιέννη – την καρδιά της Αυστροουγγρικής εξουσίας.
Στη Βιέννη, ο Μάνος δεν γνώρισε μόνο επιτυχία. Γνώρισε και τον κύκλο του Ρήγα Φεραίου. Συναναστράφηκε με φοιτητές, εμπόρους και ιδεολόγους. Και όταν άρχισαν οι συλλήψεις, το όνομά του βρέθηκε κοντά τους, σκιώδες, αμφίβολο, σχεδόν ένοχο. Δεν φυλακίστηκε, αλλά είχε ήδη συνδεθεί με κάτι που έκανε την Αυστρία να ενοχλείται: τη σκέψη ότι οι έμποροι της Ανατολής είχαν γίνει χρηματοδότες επανάστασης.
Όταν πέθανε, οι γιοι του δεν κράτησαν το όνομά του. Το άλλαξαν. Από Μάνος σε Χρηστομάνος, για να δηλώσουν από ποιον προέρχονται. Και το όνομα αυτό έγραψε ιστορία στον 19ο αιώνα, όχι μόνο στις αγορές αλλά και στην εθνική μνήμη. Γιατί ο πατέρας τους δεν είχε κρατήσει ποτέ όπλο, αλλά ίσως να είχε αγοράσει αρκετά.
Ο Χρήστος Μάνος ήταν η απόδειξη πως η Επανάσταση ξεκίνησε πολύ πριν το 1821. Σε υπόγεια της Βιέννης, σε κρασοπουλειά της Νάουσας, σε σκοτεινά δωμάτια όπου τα χαρτιά έκαιγαν πιο πολύ από τα φυσεκλίκια. Και αν δεν είναι γνωστός, είναι γιατί δεν φώναξε ποτέ. Αλλά κινήθηκε σαν σκιά πίσω από αυτούς που φώναξαν.
Γρηγόρης Κεντητός
Γράφω για πράγματα που με συναρπάζουν, αλλά φροντίζω πάντα να τα ερευνώ σαν να τα μελετούσα για πρώτη φορά. Αναζητώ τη σύνδεση ανάμεσα στο χθες και το σήμερα, το ανθρώπινο μέσα στο ακαδημαϊκό, και τη γνώση που μπορεί να μεταφερθεί με τρόπο απλό, ακριβή και ζωντανό. Είτε πρόκειται για έναν αρχαίο πόλεμο είτε για ένα φαινόμενο της εποχής μας, στηρίζομαι πάντα σε πρωτογενές υλικό, πραγματικές πηγές και σοβαρή τεκμηρίωση. Θέλω κάθε κείμενο να αξίζει τον χρόνο του αναγνώστη — και τον δικό μου.
για άμεση κι έγκυρη ενημέρωση.
