SPECIALS

Η κατάσταση στα Βαλκάνια, τα Ορλωφικά και ο Καραγιώργης που έδειξε τον δρόμο

Πώς ήταν η κατάσταση στα Βαλκάνια πριν από την Επανάσταση 1821, ποιος ήταν ο Καραγιώργης της Σερβίας. Τέταρτο μέρος του αφιερώματος.
Η κατάσταση στα Βαλκάνια, τα Ορλωφικά και ο Καραγιώργης που έδειξε τον δρόμο

«200 Χρόνια Ελεύθερη Ελλάδα», μέρος 4ο: Πώς ήταν η κατάσταση στα Βαλκάνια πριν από την Επανάσταση 1821, ποιος ήταν ο Καραγιώργης της Σερβίας.

Το αφιέρωμα «200 Χρόνια Ελεύθερη Ελλάδα» συνεχίζεται και σιγά-σιγά πλησιάζει προς την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Στο 3ο μέρος είδαμε την κατάσταση που επικρατούσε στην Ευρώπη (Διαφωτισμός, Βιομηχανική Επανάσταση, Γαλλική Επανάσταση κ.τ.λ.), ενώ τώρα στο μικροσκόπιο μπαίνουν τα Βαλκάνια, τα κινήματα και ο θρυλικός Καραγιώργης της Σερβίας που έδειξε τον δρόμο.

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, ένα απέραντο «χωνευτήρι» εθνών, θρησκειών και φυλών, είχε πια αρχίσει να παρακμάζει σε οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο.

Πασάδες όπως ο Αλή στα Ιωάννινα και ο Πασβάνογλου στο Βιδίνιο (Βίντιν), είχαν αποκτήσει πολύ μεγάλη δυναμική, με συνέπεια η κεντρική εξουσία του σουλτάνου να θεωρείται πλέον τυπική και μόνο.

Προτού, όμως, ακολουθήσει η σχετική επέκταση, θα πρέπει να γίνει μία σημαντική αναφορά στα γεγονότα του 1770 που έμειναν στην Ιστορία ως «Ορλωφικά», από το όνομα των Ρώσων αξιωματούχων αδερφών Ορλώφ που μαζί με τον Γεώργιο Παπαζώλη υποκίνησαν με ύπουλο τρόπο την ελληνική εξέγερση κατά των Οθωμανών.

 

«Όσο να ‘ρθει ο Μόσκοβος…»

Οι υπόδουλοι Έλληνες για αιώνες ούτε πίστευαν στις δικές τους δυνάμεις ούτε, όμως, είχαν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες για να διεκδικήσουν την ελευθερία τους.

Μέσα τους υπήρχε η κρυφή ελπίδα ότι κάποια από τις Μεγάλες Δυνάμεις θα τους λυτρώσει από τη σκλαβιά και η Ρωσία βρισκόταν πάντα σε περίοπτη θέση.

«Ακόμα τούτ’ την άνοιξη, ραγιάδες-ραγιάδες, τούτο το καλοκαίρι, καημένη Ρούμελη, όσο να ’ρθει ο Μόσκοβος (σ.σ. Μοσχοβίτης), ραγιάδες-ραγιάδες, να φέρει το σεφέρι (σ.σ. στρατός), Μωριά και Ρούμελη…», όπως αναφέρει το περίφημο δημοτικό τραγούδι της εποχής.

Ήρθε, λοιπόν, η ώρα που οι απελπισμένοι ραγιάδες πίστεψαν έμπρακτα στην ελευθερία μέσω της ρωσικής στήριξης, αφού συχνά ο… Μόσκοβος βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ο Μεγάλος Πέτρος αξίωνε τον έλεγχο της Μαύρης Θάλασσας και την πρόσβαση στους εμπορικούς δρόμους της Ανατολικής Μεσογείου, ενώ επί των ημερών της τσαρίνας Αικατερίνης Β’ αποφασίστηκε η κατασκευή στόλου που προοριζόταν για ισχυρή παρουσία στη Μεσόγειο.

Ένας από τους μακροβιότερους πολέμους μεταξύ των δύο πλευρών άρχισε το 1768. Οι Ρώσοι απευθύνθηκαν στους ομόδοξους λαούς της Βαλκανικής και κυρίως του Μωριά, προκειμένου όλοι μαζί ενωμένοι να καταφέρουν πλήγματα στους Τούρκους. Οι Έλληνες πείστηκαν και άρπαξαν τα όπλα.

Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1760, οι Ρώσοι είχαν ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με τους αρχηγούς των Μανιατών, καθώς και κοτζαμπάσηδες/αρχιερείς του Μωριά.

Το καλοκαίρι του 1769 έπλευσαν 14 πλοία με σκοπό να αναπτύξουν πολεμική δράση στο Αιγαίο, ωθώντας σε εξέγερση τους χριστιανικούς πληθυσμούς των Βαλκανίων. H φωτιά φούντωσε σε Πελοπόννησο, Αιγαίο, Κρήτη κ.ά.

Παράλληλα, κατασκευάστηκαν κι άλλα πλοία στη Ρωσία και σε λιμάνια της ιταλικής χερσονήσου, ενώ προσελήφθησαν έμπειροι αξιωματικοί από χώρες με πλούσια ναυτική παράδοση.

Τον Φεβρουάριο του 1770 ένα τμήμα του στόλου αγκυροβόλησε στο Οίτυλο της Μάνης. Η εξέγερση στον Μωριά έγινε πράξη, διήρκησε τρεις μήνες και καταπνίγηκε στο αίμα. Το «ξανθό γένος» δεν είχε κατηφορίσει για να πολεμήσει στην ξηρά, αλλά στη θάλασσα.

Τέσσερα κιβώτια με οπλισμό μόνο ξεφορτώθηκαν για ολόκληρη την Πελοπόννησο! Παράλληλα, οι… σωτήρες μοίραζαν στους Έλληνες μεταφράσεις του στρατιωτικού κανονισμού και τους έντυσαν με ρωσικές στολές.

Η ρωσική επέμβαση που από τις αρχές της δεκαετίας του 1760 ακουγόταν έντονα στις τάξεις των υπόδουλων Ελλήνων. Προύχοντες ήταν πρόθυμοι να συμβάλουν στην προοπτική μιας μικρής ηγεμονίας υπό τη σκέπη της Αικατερίνης Β’.

Όταν το «ξανθό γένος» επανήλθε στα πλοία για να αφήσει τον Μωριά, οι στρατολογημένοι Αλβανοί κατασπάραξαν χιλιάδες άμαχους και έκαναν ό,τι ήθελαν επί σειρά ετών. Ο έλεγχος χάθηκε σε τέτοιο βαθμό που και οι ίδιοι οι Τούρκοι ζήτησαν βοήθεια από τους Κλέφτες, ώσπου εν τέλει εξολοθρεύθηκαν.

Η ουσία, όμως, είναι ότι πέραν των εγκληματικών αντιποίνων που έπληξαν τους Μωραΐτες, η ψυχολογία έπεσε στα τάρταρα και η ελπίδα για την ελευθερία καταρρακώθηκε. Όμως δεν έσβησε εντελώς…

 

Οσμάν Πασβάνογλου και Καραγιώργης της Σερβίας

Αξίζει να παρατεθούν πληροφορίες για δύο προσωπικότητες που απέδειξαν έμπρακτα ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν πατάει καλά στα πόδια της.

Ο Οσμάν Πασβάνογλου, πασάς του Βιδινίου που μνημονεύεται στον «Θούριο» του Ρήγα Φεραίου, οργάνωσε στρατό και κατέλαβε πολλές πόλεις, μεταξύ των οποίων η Σόφια.

Στόχευε να εισβάλει ακόμα και στην Κωνσταντινούπολη, εξ ου και η ισχυρή αντίδραση των Οθωμανών, με τη συγκέντρωση 100.000 ανδρών στην Αδριανούπολη (άλλους 20.000 έστειλε ο Αλή Πασάς).

Τελικά, ο σουλτάνος Σελίμ Γ’ έφτασε με 60.000 άνδρες στη Βουλγαρία τον Μάρτιο του 1798 και έπαυσε από το αξίωμα του οσποδάρου της Βλαχίας τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, επειδή είχε εφοδιάσει με τρόφιμα και πολεμοφόδια τον Πασβάνογλου.

Επί δύο χρόνια, ο φερόμενος ως συνεργάτης του Ρήγα Φεραίου αντιστεκόταν στο οχυρωμένο από 12.000 άνδρες Βιδίνιο, ώσπου οι Τούρκοι έλυσαν την πολιορκία και τον άφησαν ήσυχο για μια 10ετία.

Πέθανε από φυσικά αίτια στα 49 του το 1807, όμως είχε προλάβει να αποδείξει προς πάσα κατεύθυνση ότι με όραμα και στρατηγική η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν ήταν ανίκητη.

Αυτές οι επαναστατικές ενέργειες του Πασβάνογλου έδωσαν έμπνευση στους Σέρβους, οι οποίοι με επικεφαλής τον γιγαντόσωμο γιο αγρότη Τζόρτζε ή Καρατζόρτζε Πέτροβιτς ξεσηκώθηκαν.

Ο ελληνιστί Καραγιώργης σχημάτισε σώμα Χαϊντούκων (σαν να λέμε Κλεφτών) και πέτυχε να δημιουργήσει μια ανεξάρτητη περιφέρεια που κάλυπτε όλη σχεδόν τη χώρα.

Το 1804 συγκροτήθηκε η πρώτη εθνοσυνέλευση των πολεμιστών της Σερβίας, ενώ το κίνημα αυξανόταν σε τέτοιο βαθμό που απειλούσε ακόμα και με κατάληψη του Βελιγραδίου!

Οι Τούρκοι αντέδρασαν, όμως ο Καραγιώργης πέτυχε να συντρίψει στρατό 30.000 ανδρών με 7.000 πεζούς και 2.000 ιππείς, χάρη στις πολεμικές και στρατηγικές του ικανότητες.

Το Βελιγράδι πράγματι έπεσε στις 12 Δεκεμβρίου 1806 και το φρούριό του στις 6 Ιανουαρίου 1807 – επομένως σχεδόν όλη η Σερβία είχε ελευθερωθεί.

Οι Έλληνες άρχισαν πάλι να αναθαρρούν βλέποντας ότι ο Τούρκος δεν είναι ανίκητος. Συν τοις άλλοις, πολλοί είχαν αποκτήσει εμπειρίες από μάχες, ενώ αρκετοί Αρματολοί τάχθηκαν στο πλευρό του Καραγιώργη.

Για ένα διάστημα η Σερβία απολάμβανε την εύνοια της Ρωσίας, γεγονός που βοήθησε τον Καραγιώργη να αφιερωθεί στην εσωτερική οργάνωση του κράτους, ωστόσο μετά τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1812, τα δεδομένα άλλαξαν.

Οι Τούρκοι αντεπιτέθηκαν με τέτοια μανία που ο Καραγιώργης κατέθεσε τα όπλα για να καταφύγει στην Ουγγαρία, φοβούμενος ότι η χώρα του θα ερήμωνε.

Την ηγεσία των Σέρβων, υπό την οθωμανική επικυριαρχία, ανέλαβε ο Μίλος Οβρένοβιτς, άλλοτε χοιροτρόφος που στην πορεία έγινε διοικητής μιας επαρχίας και φανέρωσε τα πολιτικά του προσόντα.

Προκειμένου να πετύχει περισσότερα δεν δίστασε να δολοφονήσει τον Καραγιώργη, ενώ αργότερα για να εξασφαλίσει την αναγνώριση ως ηγεμόνα από τους Τούρκους, δεν παρείχε την παραμικρή βοήθεια στους επαναστατημένους Έλληνες.

Οι Φιλικοί προσπάθησαν να πείσουν τον δολοπλόκο Οβρένοβιτς, ο οποίος ανάμεσα σε τόσα αρνητικά χαρακτηριστικά, στον αντίποδα κατάφερε να διατηρήσει τις βάσεις του σερβικού κράτους.

Ο ίδιος, όμως, είχε ήδη επαφές με την Πύλη για την υπογραφή επωφελέστερης συνθήκης, επομένως η εισβολή σε Βοσνία και Βουλγαρία για τη διευκόλυνση της ελληνικής Επανάστασης δεν έγινε ποτέ.

Ο σερβικός λαός, πάντως, συμπαραστάθηκε στον ελληνικό και μάλιστα καταγράφηκαν δύο στάσεις για την ανατροπή του Οβρένοβιτς που θα συνοδευόταν με την άνοδο του γιου του Καραγιώργη στην εξουσία.

Αυτές ήταν μερικές από τις σημαντικότερες στρατιωτικές κινήσεις που καταγράφηκαν πριν από την Επανάσταση του 1821 στα Βαλκάνια, την «πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης», όπως έχει χαρακτηρίσει η Ιστορία.

Μείνετε συντονισμένοι για το πέμπτο μέρος του αφιερώματος «200 Χρόνια Ελεύθερη Ελλάδα», όπου θα παρατεθούν πληροφορίες για τη δράση του Ρήγα Φεραίου. Γιατί πολλές φορές η πένα είναι πιο δυνατή από το ξίφος.

#Tags για το άρθρο με τίτλο «Η κατάσταση στα Βαλκάνια, τα Ορλωφικά και ο Καραγιώργης που έδειξε τον δρόμο».
Εγγραφείτε στα Σελίδα του του Sportime στην πλατφόρμα των Google news για άμεση κι έγκυρη ενημέρωση.
Specials: Μίμης Δομάζος: Ο άνθρωπος που ένωσε γενιές

Μίμης Δομάζος: Ο άνθρωπος που ένωσε γενιές

Ο Μίμης Δομάζος δεν ήταν απλώς ποδοσφαιριστής, αλλά ένας ζωντανός μύθος που ένωσε γενιές και ενέπνευσε χιλιάδες.

Specials
Specials: Το μικρό νησί που κρύβει ένα από τα πιο ισχυρά αμυντικά συστήματα στον κόσμο

Το μικρό νησί που κρύβει ένα από τα πιο ισχυρά αμυντικά συστήματα στον κόσμο

Το μικρό μέγεθος της Σιγκαπούρης κρύβει μια στρατηγική άμυνας γεμάτη από σύγχρονη τεχνολογία και προετοιμασία.

Specials
VIRAL: Μάθετε για το πρόγραμμα γυμναστικής και το πρόγραμμα διατροφής του Lionel Messi. Χάσετε εύκολα κιλά!

Μάθετε για το πρόγραμμα γυμναστικής και το πρόγραμμα διατροφής του Lionel Messi. Χάσετε εύκολα κιλά!

Η δίαιτα του Λιονέλ Μέσι που τον έφερε στην κορυφή, Μπορείτε να αποκτήσετε μύες και να χάσετε κιλά. Άσπρο κρέας και λαχανικά από ρίζες!

VIRAL
Νίκος Μπουρλάκης: Τραγωδία στα Τέμπη: Ο κόσμος οφείλει να φωνάξει όχι να σιωπήσει – Θα αντιδράσουμε;

Τραγωδία στα Τέμπη: Ο κόσμος οφείλει να φωνάξει όχι να σιωπήσει – Θα αντιδράσουμε;

Δηλαδή πως ακριβώς θα ακούσουν τη φωνή μας; Με τις συνεχείς επικλήσεις για «σιωπή τώρα που έχουμε πένθος»; Λάθος! Σεβασμός σημαίνει να ΑΠΑΙΤΕΙΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ. Γράφει ο Νίκος Μπουρλάκης

Νίκος Μπουρλάκης
Νίκος Μπουρλάκης: Τραγωδία στα Τέμπη: Αν δεν το κατάλαβες, είσαι ένας αριθμός 

Τραγωδία στα Τέμπη: Αν δεν το κατάλαβες, είσαι ένας αριθμός 

Όσο κι αν προσπαθούν να αποδώσουν τα πάντα στην ατομική ευθύνη, είναι τόσο ελλειμματική κοινωνία που έχουν φτιάξει ώστε κανείς δεν τους πιστεύει. Γράφει ο Νίκος Μπουρλάκης

Νίκος Μπουρλάκης
Specials: Super League 1: Ποιοι μάνατζερ έκλεισαν τις φετινές μεταγραφές

Super League 1: Ποιοι μάνατζερ έκλεισαν τις φετινές μεταγραφές

Το Sportme.gr καταγράφει ποιοι μάνατζερ έπαιξαν ρόλο για την ολοκλήρωση κάθε συμφωνίας των ομάδων της Super League 1 στη θερινή μεταγραφική περίοδο.

Specials
Ατζέντα: Μπερνάρ Ταπί: Από το Champions League, στην πτώχευση και στη μάχη με τη Λαγκάρντ

Μπερνάρ Ταπί: Από το Champions League, στην πτώχευση και στη μάχη με τη Λαγκάρντ

Μπερνάρ Ταπί: Από την κορυφή της Ευρώπης, στο σκάνδαλο με τις δωροδοκίες και στην αέναη μάχη με την πρώην επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου

Ατζέντα
Specials: Μόντο Ντουπλάντις: Ένα παιδί πετάει στα άστρα

Μόντο Ντουπλάντις: Ένα παιδί πετάει στα άστρα

Μόντο Ντουπλάντις: Το πέμπτο σερί παγκόσμιο ρεκόρ, η επιτυχία που ήταν προδιαγεγραμμένη και

Specials
Νίκος Μπουρλάκης: Η Ελλάδα δεν ανήκει σε λίγους

Η Ελλάδα δεν ανήκει σε λίγους

Από πού να το πιάσεις και που να το αφήσεις με όσα ζούμε εδώ και αρκετά χρόνια όπου έχει χαθεί η λογική καθώς σε κάνουν να αισθάνεσαι κι ένοχος!

Νίκος Μπουρλάκης
Νίκος Μπουρλάκης: Να είσαι αθλητικός συντάκτης στην Ελλάδα και να γιορτάζεις

Να είσαι αθλητικός συντάκτης στην Ελλάδα και να γιορτάζεις

Ημέρα Αθλητικού Συντάκτη ήταν η 2η Ιουλίου αλλά το να ακούς κάτι τέτοιο στη χώρα μας είναι μάλλον ειρωνικό και όποιος το προσπερνά απλώς εθελοτυφλεί. Γράφει ο Νίκος Μπουρλάκης

Νίκος Μπουρλάκης
Νίκος Μπουρλάκης: Κορυφαία και ως Ντένη Μαρκορά ή Σωτηρία Μπέλλου

Κορυφαία και ως Ντένη Μαρκορά ή Σωτηρία Μπέλλου

Η Ντίνα Κώνστα υπήρξε σπουδαία ηθοποιός, που ερμήνευσε δύσκολους ρόλους στο Θέατρο αλλά μάλλον δεν την αδικεί που αγαπήθηκε περισσότερο ως «Ντένη Μαρκορά». Γράφει ο Νίκος Μπουρλάκης

Νίκος Μπουρλάκης
Νίκος Μπουρλάκης: Οι πέντε καλύτερες ελληνικές ταινίες όλων των εποχών

Οι πέντε καλύτερες ελληνικές ταινίες όλων των εποχών

Είναι η άποψή μας βέβαια και ο καθένας μπορεί να βάλει τις δικές του προτιμήσεις. Ξεχωρίσαμε τις πέντε καλύτερες ελληνικές ταινίες με όριο 60 χρόνια πριν. Γράφει ο Νίκος Μπουρλάκης

Νίκος Μπουρλάκης
Νίκος Μπουρλάκης: Ένας 17χρονος που τον έλεγαν Πελέ

Ένας 17χρονος που τον έλεγαν Πελέ

Το Μουντιάλ του 1958 ήταν εκείνο στο οποίο συστήθηκε ο Πελέ στο Παγκόσμιο Ποδόσφαιρο και στις 29/6 κατέκτησε το Μουντιάλ με τη Βραζιλία. Γράφει ο Νίκος Μπουρλάκης

Νίκος Μπουρλάκης
Νίκος Μπουρλάκης: Λάμπρος Κωνσταντάρας: Ο άρχοντας του κινηματογράφου

Λάμπρος Κωνσταντάρας: Ο άρχοντας του κινηματογράφου

Ο Λάμπρος Κωνσταντάρας δε θα μπορούσε να παίξει το φτωχό και κακομοίρη αφού το παρουσιαστικό και το στυλ δεν το επέτρεπαν. Μια ωδή στον Μαυρογιαλούρο. Γράφει ο Νίκος Μπουρλάκης

Νίκος Μπουρλάκης
Νίκος Μπουρλάκης: Ο Ανδρέας Παπανδρέου ποτέ δε σε άφηνε αδιάφορο

Ο Ανδρέας Παπανδρέου ποτέ δε σε άφηνε αδιάφορο

Δεν υπήρξα ποτέ ψηφοφόρος του, δε μπόρεσα στιγμή να συμβιβαστώ με την ακροβασία ελευθερίας/ασυδοσίας αλλά δεν παραγνωρίζω ότι άφησε το στίγμα του. Γράφει ο Νίκος Μπουρλάκης

Νίκος Μπουρλάκης