Ο Πατριάρχης απο τα Τρίκαλα που έφτιαχνε τηλεσκόπια για να βλέπει τα έργα του Θεού πριν απο 350 χρόνια

Ήταν Πατριάρχης Ιεροσολύμων, θεολόγος, φιλόσοφος, χαρτογράφος και ερασιτέχνης αστρονόμος. Ζούσε σε έναν αιώνα σκοτεινό για την Ανατολή, όπου η πίστη σπάνια συγχωρούσε την επιστήμη. Κι όμως, ο Χρύσανθος Νοταράς στεκόταν με ένα τηλεσκόπιο στο χέρι και κοιτούσε τα αστέρια όχι για να τα αρνηθεί, αλλά για να δοξάσει τον Δημιουργό τους.

Γεννημένος στα Τρίκαλα Κορινθίας γύρω στα 1660, ο Χρύσανθος στάλθηκε έφηβος στην Κωνσταντινούπολη και αργότερα στα Ιεροσόλυμα από τον θείο του Δοσίθεο. Εκεί, ξεκίνησε μια πορεία μοναδική. Φοίτησε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, ταξίδεψε στην Ευρώπη και μαθητεύει, έστω για λίγο, δίπλα στον Κασίνι, τον σπουδαιότερο αστρονόμο της Γαλλίας. Γνώρισε Ιησουίτες, επιστήμονες και χαρτογράφους, απέκτησε τηλεσκόπια και αστρολάβια, και έμαθε να χειρίζεται εργαλεία που οι περισσότεροι άνθρωποι της εποχής του θεωρούσαν μαγεία.

Αυτό που τον έκανε μοναδικό δεν ήταν ότι απέκτησε επιστημονικά όργανα. Ήταν ότι έφτιαξε με τα χέρια του. Ένα από αυτά, ένα διπλό αστρολάβιο, βρέθηκε το 1892 στην Ιερουσαλήμ. Επάνω του είχε χαράξει τη φράση: «Κατεσκευάσθη ὑπό τοῦ μοναχοῦ Χρυσάνθου, ἵνα λατρεύωσι τὸν Θεὸν ἐν τοῖς ἔργοις αὐτοῦ». Δεν ήθελε να μετρήσει το Σύμπαν. Ήθελε να το κατανοήσει ως έργο Θεού.

Το 1700 εξέδωσε στην Πάδοβα τον πρώτο γεωγραφικό χάρτη στην ελληνική γλώσσα μετά την πτώση του Βυζαντίου. Χάρτης θεοκεντρικός και γεωμετρικός μαζί, μια γέφυρα ανάμεσα στην παράδοση και τη γνώση. Έντυσε τη γη με λέξεις ελληνικές, για πρώτη φορά έπειτα από αιώνες, και έδειξε πως η γεωγραφία δεν ήταν πια μόνο υπόθεση στρατηγών.

Παρά την πίστη του στο γεωκεντρικό σύστημα του Πτολεμαίου, το 1713 παρουσίασε στον ελληνικό κόσμο, με νηφαλιότητα και χωρίς φανατισμό, το ηλιοκεντρικό σύστημα του Κοπέρνικου. Δεν το πίστεψε, αλλά το εξήγησε έντιμα και καθαρά, αναφέροντας μέχρι και τις απόψεις των Πυθαγορείων και του Αρίσταρχου του Σάμιου. Δεν απέρριψε. Παρέθεσε.

Ο Χρύσανθος Νοταράς έζησε ανάμεσα σε δύο κόσμους: της πίστης και της λογικής. Δεν απαρνήθηκε κανέναν. Επιστρέφοντας από την Ευρώπη, στάθηκε σε μητροπολιτικό ναό και απήγγειλε λόγο για να αποδείξει ότι η πίστη του δεν έσβησε παρά τις ξένες επιρροές. Μα ίσως, μέσα του, είχε καταλάβει ήδη πως ο κόσμος περιστρέφεται όχι μόνο γύρω από τη Γη ή τον Ήλιο — αλλά γύρω από την αλήθεια.